TÜRK EDEBİYATINDA MAKTEL-İ HÜSEYİNLER VE BEKÂÎ'NİN KİTÂB-I KERBELÂ MESNEVİSİ

Türk edebiyatında kaleme alınan maktel-i Hüseyin'ler ve XVIII. yüzyıl şairlerinden Darendeli Bekâî'nin maktel türündeki eseri Kitâb-ı Kerbelâ'nın tanıtıldığı bu makalenin giriş bölümünde maktel türünün doğuşu ve gelişimi hakkında bir değerlendirme yapılmıştır. Türk edebiyatında öne çıkan makteller tanıtıldıktan sonra Bekâî'nin hayatı ve eserleri üzerinde durulmuştur. Sonraki bölümde ise Kitâb-ı Kerbelâ mesnevisi ele alınmıştır. Eserin adı, yazılış tarihi, türü, vezni tespit edilerek eserin muhtevasına dair bilgiler sunulmuştur. Fuzûlî'nin Hadikatü's-Süedâ'sından mülhem olarak yazılan bu eser, Hadikatü's-Süedâ'nın manzum ve muhtasar bir formudur.

MAKTEL-I HUSEYIN'S IN TURKISH LITERATURE AND BEKAİ'S KITAB-I KERBELA

In this study we will examine Maktel-i Hüseyins which are written in Turkish literature and Darendeli Bekâî's Kitâb-ı Kerbelâ as an example of this genre. In the prolog we made an evaluation about maktel as a literary genre by its genesis and evolution. Subsequent to introduction about the mostly known maktels in Turkish literature we focused on Bekâî's life and literary works. In the next part we examined Kitâb-ı Kerbelâ masnavi. After the name of work, writing date, genre, rhtym were determined, information about content of work was explained. This work which was written by the inspiration of Fuzûlî's Hadikatü's-Süedâ is a poetic and brief form of Hadikatü's-Süedâ.

PDF

___

Akgündüz, Ahmed; Öztürk, Said; Baş, Yaşar Darende Tarihi, Somuncu Baba Araştırma ve Kültür Merkezi Yay., İstanbul 1992.
Ali Rızâ, Hâdise-i Kerbelâ, İstanbul 1294.
Azizova, Elnure, Kerbelâ Vak'ası, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), MÜ, SBE, İstanbul 2001.
Bandırmalı Yûsuf Nizâmeddîn Efendi, Mersiye-i Şâh-ı Şehîd-i Kebelâ, İstanbul1339.
Boğalı, İbrahim, Maktel-i Âl-i Resûl, Lâmi'î Çelebi, (Yayımlanmamış Bitirme Tezi), İÜ, Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1971.
Busalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri, I-III ve Ahmed Remzi Akyürek, Miftâhü'l-Kütüb ve Esâmi-i Müellifin, (Haz. Cemal Kurnaz-Mustafa Tatçı), Bizim Büro Yay., Ankara 2009.
Canım, Rıdvan, Latîfî, Tezkiretü'ş-Şuarâ ve Tabsıratü'n-Nuzamâ, (İnceleme Metin), AKM Başkanlığı, Ankara 2000.
Çınarcı, M. Nuri, Şeyhülislam Arif Hikmet Bey'in Tezkiretü'ş-Şuarâsı ve Transkripsiyonlu Metni, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantap Üniversitesi, SBE, Gaziantep 2007.
Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yay., Ankara 2000.
Eroğlu, Süleyman, "Yahya Bin Bahşi ve Maktel-i Hüseyin'i", Çeşitli Yönleriyle Kerbela, Uluslararası Kerbela Sempozyumu, Sivas 2010, C. II.
Ertekin, Ertuğrul, "Arapça, Farsça ve Türkçe Maktel-i Hüseyn'ler", Âşinâ Dergisi, VII/23-24, Kış-İlkbahar 2006.
Güder, Nurcan Öznal, Kastamonulu Şâzî Maktel-i Hüseyin (İnceleme, Metin, Sözlük, Adlar Dizini), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İÜ, SBE, İstanbul 1997.
Gülseren, Cemil, "Hasan Bakai", Somuncu Baba Kültür Edebiyat ve Araştırma Dergisi, yıl 2, Sayı 8, Malatya 1996.
Güngör, Şeyma "Maktel", DİA, XXVII, İstanbul 1997.
---------------, "Hadîkâtü's-Süedâ", DİA, C XV, İstanbul 2003.
---------------, Hadikatü's-Süedâ, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1987.
Hacıeminoğlu, Necmettin, Fuzûlî, Türk Edebiyatı Vakfı Yay., İstanbul 2008.
İbnü'l-Emîn Ali Haydar, Hâile-i Kerbelâ, Osmanlı Matbaası, Dersaâdet 1329.
Karahan, Abdülkadir, Anadolu Türk Edebiyatında Maktel-i Hüseyinler, (Yayımlanmamış Bitirme Tezi), İÜ, Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1938.
Say, Yağmur, "Anadolu Kültür, Edebiyat ve İnanç Tarihinde Önemli Bir Kaynak: Battalname http://www.egm.gov.tr/StratejiGelistirmeDB/dergi/38/web/makaleler
Seyyid Hüseyin, Hülâsa-i Vâveylâ, Vezîr Hânende Metîn Matbaası, İstanbul 1327.
Şentürk, Ahmet - Gülseren, Mehmet, Malatyalı Şairler Antolojisi, Yeni Malatya Gazetesi Ofset Tesisleri, Malatya 1990.
Yazar, Sadık, "XVI. Asır Şairlerinden Eğirdirli Şerîfî'nin Şevâhidü'ş-Şühedâ'sı", Turkish Studies, Volume 4/2 Winter 2009.