TARİHSEL BİYOGRAFİ İNŞASINDA SÜBJEKTİFLİK SORUNU

Biyografi yazarının temel problemi, tarihin nesnesi olmuş ve kendini savunma imkânından yoksun bir insan hakkında hüküm sübjektifliğe en açık alanlardan birisi olarak görülen biyografi inşasında, biyografın his dünyasında, hayatını yazdığı şahsa karşı ister istemez bir yakınlık meydana geldiği reddedilemez. Bu durum biyografı, hayatı yazılan şahıs nezdinde müspet veya menfi bir tür tarafgirliğe itmektedir. Bilimsel biyografi inşasında biyograf, psikolojik tahlillere ve kişisel hükümlere girişmemeyi prensip edinip referanssız bilgilerden kaçınmaya özen göstererek objektifliğe yaklaşabilir, özel evrakın, mektupların, doğru nakledilen sözlerin muhafaza edildiği ve bunların vesikalarla doku uyumunun sağlandığı durumlarda ise sübjektiflikten olabildiğince uzaklaşır. Tarih yazıcılığının en kadim türü olan ferdin tarihini inşa ederken sübjektifliğe düşmenin temel nedenlerinin tespiti ve bu durumdan başarılamayacağı tarih felsefesinde tartışmalı bir mevzudur. Çalışmada genel olarak tarih inşasında ve onun bir çalışma sahası olan biyografi sübjektiflik kavramları ile kastedilen asıl şeyin ne olduğunun ve sübjektiflik olarak adlandırılan durumun oluşmasına etki eden şartların neler olduğunun izi sürülecektir.

SUBJECTIVITY PROBLEMS IN HISTORICAL BIOGRAPHY

The main problem of the biographer is that he will pass judgement about a person who has become an object of history and lacks the means to defend himself. In the writing of biographies, which is seen as one of the most open areas of subjectivity in history, it cannot be denied that feelings of the biographer show an unwilling affinity for the person he wrote about. In this situation the biography is pushed into a positive or favorite direction when writing about the person. In the course of a scientific biography writing, the biographer can carry out objectivity by avoiding information without reference and adopting the principle of not engaging in psychological analysis and personal covenants. When using private documents and letters and when the right words are transferred and maintained one gets as far away from subjectivity as possible. The determination of the main reason for becoming subjective when writing the history of an individual person, the most ancient of history writing, and how to be successful to avoid this situation, is a controversial issue in the philosophy of history. Our work will, in general, be specific to what is meant by the notions particular in the construction of history and in its work field of biography writing and determine what the conditions that influences the formation of the so-called subjectivity are.

___

Acun, Fatma. (2006). "Tarihte Objektiflik Tartışması", Muhafazakâr Düşünce-2(7).
Afyoncu, Erhan. (2007). Tanzimat Sonrası Osmanlı Tarihi Araştırmaları Rehberi. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Barutca, E. Müge. (2000). Tarih Yazımında Nesnellik ve Nedensellik İlişkileri Üzerine Eleştirel Bir İnceleme, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Birinci, Ali. (2001). Tarihin Gölgesinde, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Birinci, Ali. (2012). Tarihin Hududunda Hatırat Kitapları: Matbuat Yasakları ve Arşiv Meseleleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Carr, E. Hallett. Tarih Nedir?. (1991). (Çev. Misket Gizem Gürtürk). İstanbul: İletişim Yayınları.
Carr, E. Hallett--Fontana J. (1992). arih Yazımında Nesnellik ve Yanlılık. (Çev. Özer Ozankaya). Ankara: İmge Kitabevi.
Çelebioğlu, Sinem. (2007). Türk Edebiyatı 'nda Modern Bıyograünin Doğuşu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Çetin, Mahmut. (2012). Biyografi Kitabı. İstanbul: Biyografi Net Yayınları.
Çog, Mehmet. 2004). "Biyografi Çalışmaları İçin Önemli Bir Kaynak: Emekli Sandığı Arşivi". Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi-9(2). 69-74.
Dün ve Bugün Mecmuası. "Atatürk Döneminin Dâhiliye Vekili Şükrü Kaya ile Mülakat". Kasım 1955.
Eldem, Edhem. (2009). "Padişahın Paşaları ve Prozopografya Hakkında". Toplumsal Tarih--190. 44--48.
Emecen, Feridun. M. (1999). "Osmanlı Kronikleri ve Biyografi". İslam Araştırmaları Dergisi-3, 83--90.
Er, Harun. (2010). Sosyal Bilgiler Eğitimi Kapsamında İlköğretim Öğrencilerinin "Biyografi Kullanımına İlişkin Görüşleri. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Erdoğdu, A. Teyfur. (2011). "Tarihyazıcılığında Gerçek(Realite)--Hakikat(Verite) Sorunsalı". Cumhuriyet Döneminde ürkıye 'de arihçilik ve arih Yayıncılığı Sempozyumu Bildirileri. (Ed. M. Öz) Ankara: TTK. Yayınları. 39-52.
Halkın, Leon. E. (1989). arih enkidinin Unsurları. (Çev. Bahaeddin Yediyıldız). Ankara: TTK. Yayınları.
Hocaoğlu, Durmuş. (2011). "Orada Öylece Duran Tarih". (Ed. V. Engin-A. Şimşek) Türkiye 'de arihyazımı, İstanbul: Yeditepe Yayınları. 35-48.
İnalcık, Halil--Arı, Bülent. (2011). "Klasik Dönem Osmanlı Tarihçiliği". (Ed: V. Engin-A.
Şimşek). Türkiye'de arihyazımı, İstanbul: Yeditepe Yayınları. 107-137. Iggers, Georg. G. (2011). Yirminci Yüzyılda Tarih Yazımı. (Yay. Haz. A. Berktay). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Kafesoğlu, İbrahim. (1963). "Tarih İlmi ve Bizde Tarihçilik". Tarih Dergisi, 17--18.
Kanat, Cüneyt. (2011). "Türk Tarih Yazıcılığında Eleştirel Düşünce ve Teori Geliştirme Problemi". Cumhurıyet Döneminde Türkiye'de arihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu Bildirileri, (Ed. M. Öz) Ankara: TTK. Yayınları.
Kırmızı, Abdülhamit. (2012). Otur Baştan Yaz Beni. Oto/biyograüye Taze Bakışlar. İstanbul: Küre Yayınları.
Kırmızı, Abdülhamit. (2015). "Biyografi". (Ed. A. Şimşek), Tarih İçin Metodoloji. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. 15 6-- 62.
Kocatürk, Utkan. (1969). Atatürk 'ün Fikir ve Düşünceleri. Ankara: Ayyıldız Matbaası. Koçak, Cemil. (2012). arihçinin Eleği. İstanbul: Timaş Yayınları.
Kütükoğlu, Mübahat. (1991). Tarih Araştırmalarında Usul. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
Le Bon, Gustave. (2004). Tarih Felsefesi. (Çev. H. Akdeniz--M. Temelli). İstanbul: Ataç Yayınları.
Levend, Agâh. Sırrı. (1988). Türk Edebiyatı arihi-I. Ankara.
Mehmet evfık Bey'in (Biren) ll. Abdulhamid, Meşrutiyet ve Mütareke Devri Hatıraları. (Haz. F. R. Hürmen) (1993). İstanbul: Arma Yayınları.
Ortaylı, İlber. (1998). "Türk Tarihçiliğinde Biyografi İnşası ve Biyografik Malzeme Sorunsalı". Osmanlıdan Cumhuriyete Problemler, Araştırmalar, Tartışmalar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ortaylı, İlber. (2009). Tarih Yazıcılık Üzerine. Ankara: Cedit Neşriyat.
Özcan, Abdülkadir. (2010). "Tabakat". Türkiye Diyanet Vakfi İslam Ansiklopedisi-39, Ankara: 299--301.
Özcan, Abdülkadir. (2013). "Osmanlı Tarihçiliği ve Tarih Kaynakları". FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi--l. 271--293.
Özgü, Melahat. (1941). "Alman Edebiyatında Biyografi Mahiyetindeki Eserler". İndoloji Araştırmaları, DTCF Neşriyatı. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Sakal Fahri. (2014). "Tarih Yazımında Biyografi". Tarih ve Kültür Dergisi. Sander, Oral. (1973). "Tarihte Yöntem". Ankara Üniversitesi SBF Dergisi--28(1). Ankara. 60--71.
Sarıyıldız, Gülden.(2004). Sicill-i Ahval Komisyonunun Kuruluşu ve İşlevi: 1879-1909. İstanbul: Der Yayınları.
Sarıyıldız, Gülden. (2009). "Sicill--i Ahvâl Defterleri". TDV. İslam Ansiklopedisi--3 7: 134-- 136.
Şark ve Garp Eserlerinde Biyografi. (1941). (Çev. M. Torkak). İndoloji Araştırmaları. DTCF. Yayınları. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Şimşek, Ahmet. (2011). "Giriş ya da Heredotos'tan Bugüne Tarihyazımına Kısa Bir Bakış". (Ed. V. Engin--A. Şimşek). Türkiye'de Tarihyazımı, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Tekcan, Ayşe. Rana. (2001). Öteki 'yi Ararken: Biyografi Yazarı ve Konusu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Tekeli, İlhan. (1998). Tarih Yazımı Üzerine Yeniden Düşünmek. Ankara: Dost Kitabevi.
Thompson, Paul. Geçmişin Sesi. (1999). (Yay. Haz: A. Anadol). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Tosh, John. Tarihin Peşinde. (1997). (Çev. Ö. Arıkan). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Zürcher, Erik. Jan. (1987). Milli Mücadelede İttihatçılık. (Çev. N. Salihoğlu). İstanbul: Bağlam Yayınları.