ŞAHNAME KAH RAMAN LARININ RÜYALARI

destanlarda Rüyalar, henüz gerçekleşmemiş, gelecekte gerçekleşecek olaylar hakkında bilgi veren önemli motiflerindendir. Bu yönüyle rüyalar, destanda olay örgüsünün kurulmasında büyük önem taşımaktadır. Rüyaların bu etki ve işlevi İran milli destanı Firdevsî'nin ölümsüz eseri Şahnâme'de de açıkça görülmektedir. Şahnâme sadece Fars edebiyatı değil, Türk edebiyatı üzerinde de etkileri olan hatta dünya edebiyatına mal olmuş bir eserdir. Şahnâme'de yer alan destanlardaki olayların birçoğu uyanıklık halinde gerçekleşmeden önce uykuda meydana gördükleri rüyalara ve yorumlarına göre hareket etmekte ve olaylar da bu rüya yorumlarıyla bağlantılı olarak gelişmektedir. Şahnâme'de rüyalar kahramanlara yardım eder, yol gösterir ve onları uyarır niteliktedir ve kahramanlar için galibiyet, yenilgi, evlilik, doğum, ölüm, ihanet gibi çeşitli konular hakkında bilgi verici ve ikaz niteliği taşımaktadır. Bu makalede rüya ve rüyaya dair çeşitli görüş ve inanışlar hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra Şahnâme'de geçen rüyalar, rüyayı görenler ve rüyaların özellikleri incelenmiştir.

DREAMS OF THE HEROES OF SHAHNAMA

Dreams are significant motifs of epics which have not yet occurred but give information about the incidents that will take place in the future. With that aspect, dreams have an important place in the construction of the plot in an epic. This effect and function of dreams is clearly seen in Firdevsî's worldwide known work Shahnama which is the Persian national epic. Shahnama is a work of world literature not only influential on Persian literature but also upon Turkish literature. Many incidents told in the epics in Shahnama occur during asleep before they actually take place. The heroes act in accordance with the dreams they have and interpretations of those dreams; the incidents develop in connection with these interpretation. Dreams help the heroes in Shahnama, they direct them, warn them and they have a function to be informative and awakening for the heroes about various issues such as victory, marriage, birth, death, treason. In this study, after brief information has been given about dreams and various opinions and beliefs about dreams, the dreams taking place in Shahnama have been analysed in terms of their characteristics and those who have these dreams.

PDF

___

Çelebi, İ. (2008). "Rüya". DİA. XXXV, İstanbul. 306--309.
Çetin. Ö. (2010). "Jung Psikolojisinde Rüya". T.C. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 19(2). 249--269.
Es'ad, M. R. (1387hş). "Bâztâb--i Hâb Rüyâ Der Şahnâme--i Fidevsî". Faslnâme-i Edebiyât--i İrfânî ve Estüre Şinâhtî. 4(13. 9--42.
Firdevsî. (2009). Şahnâme (Çev. Necati Lugal). İstanbul
Firdevsî. (2016). Şahnâme II (Çev. Nimet Yildirim). İstanbul
Freud, S. (1965). Rüyalar (Çev. İbrahim Türek). İstanbul.
Fromm, E. (2003). Rüyalar, Masallar. itoslar (Çev. Aydin Arıtan--Kaan H. Ökten) İstanbul.
Freud, S. (2014 ). Rüyaların Yorumu (Çev. Dilman Muradoğlu). İstanbul.
Gülistânî, M. (1392 hş). "Dünyâ--yi Hâb ve Hâbguzârî Der Şahnâme--i Firdevsî".
Pejühişhâ-yi Zebân Edebiyyât-i Fârsî.--7. 1395--1505.
Gültepe. N. (2013). ürkMitolojisi. İstanbul.
Kâimî, F. (1389 hs) Tahlîl--i Dâstân--i Keyhüsrev Der Şahnâme Ber Esâs--i Rüşen--i Nakd--i Ustüreî. Faslnâme-i Pejühişhâ-yi Edebî, (27) 77--100.
Nevevî, M. (2013). Riyâzü 's-Sâlihîn I-III. (Çev. M. Emin Özafşar--Bünyamin Erul). Ankara.
Ögel. B. (2014). ürkMitolojisi l-II. Ankara.
Serrâmî, K. (1392 hs). Ez Reng-i Gül tâ Renc-i Hâr. Tahran.
Schimmel, A. (2005). Halifenin Rüyaları: İslamda Rüya ve Rüya abiri (Çev. Tüba Erkmen). İstanbul.
Sorhgerye, H. M. Turbetînejâd, B. (1390 hş.). "Nakd Tahlîl--i Rü'ya Der Şahnâme--i Firdevsî". Pejühişhâ-yi Zebân Edebiyyât--i ârsî. 4, 93--1 12.
Şişman. B.--Kuzubaş. M.(2007). Mitik, Destani, Masalsı, Efsanevî ve arihî Unsurlar Açısından Şehnâme 'nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul.
Türek. İ. (1965). Rüyâlar. İstanbul.
Yüksel, H. (1996). Türk İslâm Tasavvuf Geleneğinde Rüya. İstanbul.