SİLAHÇI TAHSİN'İN GİRİD ADLI ESERİ HAKKINDA BİR İNCELEME

Silahçı Tahsin olarak bilinen Hasan Tahsin (1883-1918) tarafından yazılmışolan Girid , önce Silah Gazetesinde tefrika edilmiş, 1326'da Selanik'de AsırMatbaası tarafından yayımlanmış bir tiyatro eseridir.Tiyatro türü ve İkinci Meşrutiyet dönemi edebiyatıyla ilgili çalışmalardaOsmanlıcılık düşüncesine bağlı eserler arasında değerlendirilen söz konusu eserleilgili geniş bir çalışma bulunmadığı gibi, eserin Latin alfabesine aktarımı damevcut değildir.Girid, İttihat ve Terakki Komitesi yanlılığı, İkinci Abdülhamid eleştirisi veOsmanlıcılık vurgusu gibi yönleriyle Silahçı Tahsin'in düşünce yapısınıyansıtırken; epik ve lirik söylemi birleştiren üslubuyla da, yazarın ateşli kişilikyapısını yansıtır.Teknik anlamda çeşitli kusurlar içeren eser, yazarın başlangıçta belirttiğiüzere, Girit adasındaki Müslüman Türk halkın sürdürdüğü elim hayatınyansıtılması ve onların gördüğü zulüm nedeniyle vicdanlarda oluşan yaranın birkez daha kanatılması amacıyla kaleme alınmıştır.Çalışmanın giriş kısmında Osmanlıcılık düşüncesi ile ilgili genel bilgiverilmiştir. Ardından Girid, kimliği, dış yapısı, türü, biçimi, muhtevası, olaydizisi, kişi kadrosu, zaman, mekân, konuşma örgüsü alt başlıkları ile ayrıntılıolarak incelenmiştir. Bu incelemede eserin bir tiyatro metni olduğu göz ardıedilmemiştir. Sonuç kısmında ise, ulaşılan veriler öz biçimde ifade edilmiş veçalışmanın Türk tiyatro edebiyatı tarihine, Osmanlıcılık düşüncesininedebiyatımıza yansımalarının tespitine ve Girit meselesi ile ilgili çalışmalarakatkı sunacağı belirtilmiştir.

A REVIEW OF HASAN TAHSİN'S GİRİD (CRETE)

Written by Hasan Tahsin (1883-1918), Girid (Crete) is a theatre work firstlyserialized in Silah newspaper and then published by Asır Matbaası (Asır PrintingHouse) in Thessaloniki in 1326.There is no extensive study of this work, which is regarded as a work treatingthe idea of Ottomanism in studies on theatre and literature in the SecondConstitutionalist Period. There is even no Latinized version of it.Girid reflects the thoughts of Hasan Tahsin with its support for Committee ofUnion and Progress, criticism of Abdul Hamid II, and emphasis on Ottomanism.With its style combining epic and lyric features, it represents the passionatepersonality of the author.Involving some technical faults, the work was written to manifest the painfullife led by Muslim Turks on Crete and make everybody have the cruelty sufferedby Muslim Turks there on their conscience, as stated by the author in thebeginning.In this study, general information is provided about the idea of Ottomanism inthe introduction. Then the biography of Hasan Tahsin is provided. After that,Girid is examined in detail under the sub-titles of identity, external structure, type,form, content, plot, characters, time, place, and speech plot. The study does notignore that the work is a theatre text. In the conclusion, the obtained data arepresented concisely, and the contributions of the study to the Turkish dramahistory, determination of the reflections of Ottomanism on Turkish literature, andresearch on Cretan issue are indicated.

PDF

___

Akçura, Yusuf. (2014). Üç Tarz-ı Siyaset. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
Akı, Niyazi. (1989). Türk Tiyatro Edebiyatı Tarihi 1. İstanbul: Dergah Yayınları
And, Metin. (1973). Tiyatro Kılavuzu. İstanbul: Milliyet Yayınları
Banoğlu, Niyazi Ahmet. (1991). Tarihte Girit ve Osmanlılar Dönemi. İstanbul: Kastaş Yayınları
Bayraktar, Bayram. (1999). "İkinci Meşrutiyet Döneminde Subayların Siyaset Yapmasını Engellemeye Yönelik Uygulamalar". Toplumsal Tarih, 72 (Aralık 1999): 60-64.
Buttanrı, Müzeyyen. (2011). Çeşitli Yönleriyle Tiyatro. Eskişehir: Osmangazi Üniv. Yayınları
Çakır, Hamza. (2002). Osmanlıda Basın İktidar İlişkileri. Ankara: Siyasal Kitabevi
Çetişli, İsmail. (2004). Metin Tahlillerine Giriş 2. Ankara: Akçağ Yayınları
Denker, Arif Cemil. (2006). Birinci Dünya Savaşında Teşkilat-ı Mahsusa. (Yayına Hazırlayan: Metin Martı). İstanbul: Arma Yayınları, 2006.
Hanioğlu, Şükrü. "Osmanlıcılık". Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi. Ankara: İletişim Yayınları, C 5: 1389-1393.
İrtem, Süleyman Kani. (1999). Meşrutiyet Doğarken 1908 Jön-Türk İhtilali. (Hazırlayan: Osman Selim Kocahanoğlu). İstanbul: Temel Yayınları
Kadri, Hüseyin Kâzım. (2000). Meşrutiyetten Cumhuriyete Hatıralarım. (Haz. İsmail Kara). İstanbul: Dergah Yayınları- Anadolu Kitaplığı
Mehmetefendioğlu, Ahmet. (2009). "Silahçı Hasan Tahsin'den Osman Nevres'e İki Hasan Tahsin". Toplumsal Tarih. 185 (Mayıs 2009): 32-38.
Nutku, Özdemir. (1983). Dram Sanatı. İzmir: Dokuz Eylül Üniv. Güzel Sanatlar Fak. Yayınları Odabaşı, İ. Arda. (2015). "İkinci Meşrutiyet Manastır'ında Ajitatif Siyasi Basın". Ankara: AKM Yedinci Uluslararası Atatürk Kongresi Bildirileri C.1: 287-312.
Sema, Sadri.(2002). Eski İstanbul Hatıraları. (Hazırlayan: Ali Şükrü Çoruk). İstanbul: Kitabevi Yayınları
Tahmiscizade Mehmed Macid. (1977). Girit Hatıraları. (Yayına Hazırlayanlar: İsmet Miroğlu, İlhan Şahin). İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser, Kervan Kitapçılık
Topuz, Hıfzı. (2007). Özgürlüğe Kurşun. İstanbul: Remzi Kitabevi
Yalçın, Alemdar. (2002). 2. Meşrutiyette Tiyatro Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları
Yalman, Ahmet Emin. (1970). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (cilt1, 1888-1918). İstanbul: Yenilik Basımevi
Yazıcı, Nevin. (2002). Osmanlılık Fikri ve Genç Osmanlılar Cemiyeti. Ankara: Kültür Bak. Yayınları