EKONOMİNİN MİLLİLEŞTİRİLMESİ POLİTİKASI BAGLAMINDA KURULAN BIR SIGORTA ŞIRKETI: OSMANLI MILLI UMUM SİGORTA SIRKETI

Türk siyasi tarihinin önemli aktörlerinden birisi İttihat ve Terakki Cemiyeti'dir. 1908'de II. Meşrutiyetin ilanı ardından yönetimde etkin güç haline geldi. Ülkenin sorunlarını çözmek için milli iktisat politikası uyguladılar. Yeni anlayış, Müslümanları öne çıkarma esaslıydı. Bunu sağlamak için unvanında "milli" kavramı bulunan onlarca şirket kuruldu. Diğer sektörlerde olduğu gibi sigorta sektörü de bu politikanın etkisine girdi. Bu bağlamda milli bir sigorta şirketi arayışı sonrasında 1918'de Osmanlı Milli Umum Sigorta Şirketi tesis edildi. Şirket iç tüzüğü milli iktisat anlayışına göre tanzim edildi. Kısa sürede sektörde etkinliğini artırdı. Ancak I. Dünya savaşının negatif tesirinden kurtulamadı. Mütareke döneminde yapılan tüzük değişikliğiyle önceki politikanın izleri silindi. 1920 yılında yapılan düzenlemeyle şirketin unvanı İstanbul Umum Sigorta Şirketi olarak değiştirildi

AN INSURANCE COMPANY IN THE CONTEXT OF NATIONALIZATION OF ECONOMY: THE OTTOMAN NATIONAL INSURANCE COMPANY

The Committee of Union and Progress is one of the most significant parts of the Turkish political history. It became an influential power after the declaration of the second constituion in 1908. The Committee assumed a national economy policy in order to solve the problems of the country. The new understanding was based on favouring Muslims in respect to other ethnic and religious groups. In order to reach this aim, tens of companies bearing "national" in its title were founded. Like other sectors, the sector of insurance was influenced by this trend. In this context, Osmanlı Milli Umum Sigorta Şirketi was created in 1918. The internal regulation of the company was created according to the understandin of national economy. The company became very influential in a short while. However, it could not avoid negative impacts of the First World War. During the armistice, thraces of previous period were removed by changing its regulation. With a new regulation in 1920, the name of the company was changed to İstanbul Umum Sigorta Şirketi (Istanbul General Company of Insurance). In this study, the foundation andactivities of the company was studied. The history of the company was evaluated by focusing on changing character of the company from Ottoman to Republic. The organizational structure of the company was revealed according to its internal regulations.

PDF

___

Bâb--ı âli Evrâk Odası, (BEO), nr. 248/18536.
Cevdet İktisat (C.İKTS), nr. 5/224.
Dosya Usulü İrâdeler Tasnifi (İ.DUİT), nr. 121/46, 121/47, 123/ 13.
Emniyet--i Umümîye Müdüriyeti Beşinci Şube (D.EUM.5.Şb), nr. 60/26. İrâde Husüsî (İ.HUS), nr. 14/41.
İrâde Ticaret ve Nafıa (İ.TNF), nr. 21/18.
Meclis--i Vükelâ Mazbataları (MV), nr. 249/8.
Sadaret Resmî Marüzât Evrâkı (Y. ARES), nr. 121/50, 123/124.
Sadaret Divân--ı Hümâyün Mukavelenâme (A.DVN. MKL), nr. 68/3.
Şürâ--yı Devlet (ŞD), nr. 1182/18, 1260/28, 1264/28, 1271/31.
Yıldız Sadaret Husüsî Marüzât Evrâkı (Y.A.HUS), nr.278/175.
2-Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
BCA, Fon no: 301801, kutu no: 133, Dosya n0276, Sıra no: 13; Fon no: 30180102, kutu no: 101, Dosya n028, Sıra no: 13; Fon no: 30180102, kutu no: 114, Dosya n0240, Sıra no: 1; Fon no: 30180102, kutu no: 126, Dosya n0218, Sıra no: 9; Fon no: 301811, Kutu no:l2, Dosya no: 70, Sıra no: 17.
3-Gazete ve Mecmualar Ati Gazetesi, no: 125, Mayıs 1334/1918.
İkdam Gazetesi, no: 7998, 16 Mayıs 1335/1919.
Peyam--ı Sabah Gazetesi, no: 653, [27 Eylül 1920].
Sabah Gazetesi, no: 10188, 28 Mart 1334/1918; 10198, Nisan 1334/1918; 10228, Mayıs 1334/1918.
Tanin Gazetesi, no: 3441, Temmuz 1334-1918; no: 3451, 20 Temmuz 1334--918.
Tercümân--ı Hakikat Gazetesi, no: 4537, 27 Muharrem 1311/10 Ağustos 1893.
4-Kitap ve Makaleler
Ahmed Reşid. (1312). Hukuk-ı Ticaret. İstanbul: Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi Matbaası.
Akyıldız, Ali. (2005). Anka 'nın Sonbaharı Osmanlı 'da İktisadî Modernleşme ve Uluslararası Sermaye, İstanbul: İletişim Yayınları.
Avcı, Mustafa. (2002). "Sigortanın Osmanlı Hukukuna Girişi". ürkler--14, İstanbul.
Bardakoğlu, Ali. (2013). "Hukuki ve Ticari Hayat". Diyanet İlmihali, II, Ankara.
Ererdi, H. Cemal. (1998). Sigortacılığımızın Tarihi. İstanbul.
Kamilçelebi, Hatime. (2012). "Osmanlı Devleti'nde Sigortacılığa Dini Yaklaşım". Ekonomi Bilimleri Dergisi, (1). İstanbul.
Koraltürk, Murat. (2011). Erken Cumhuriyet Döneminde Ekonominin Türkleştirilmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
Mehmed Zühdü. (1926). Sigorta İktisadı, Tekniği ve Tatbikatı, İstanbul: Evkâf--ı İslamiye Matbaası.
Nazaret Haçaryan. (1332). Sigortaların Memâlik--i Osmaniye'deki Hâl-i Sabıkı ve Hazırı. Dersaadet: Bahriye Matbaası.
Oktar, Suat.-- Varlı, Arzu. (2009). "İttihat ve Terakki Döneminin Ulusal Bankası: Osmanlı İtibar--ı Milli Bankası". Marmara Üniversitesi İktisat Fakiiltesi Dergisi. XXVII (2). Istanbul.
Osman Nuri Ergin. (1330). Mecelle-i Umur-ı Belediye-- III. İstanbul: Dersaadet Matbaası.
Serkiz Nihad. (1926). Sigorta Muhasebesi, Harik, Nakliyat, Hayat. İstanbul: Matbaa--ı Osmaniye.
Tevfik Ali Vehbe. (1973). "Çağdaş Hukukta ve İslam Hukukunda Sigorta". (çev. Servet Armağan). Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi 10. İstanbul.
Toprak, Zafer. (2012). Türkiye 'de Milli İktisat l908-l9l8. İstanbul: Doğan Kitap.
Toprak, Zafer. (2016). İttihat-Terakki ve Cihan Harbi 1914-1918. Istanbul: Kaynak Yayınları.
Vardit Rispler Chaim. (1991). "Insurance and Semi--Insurance Transactions in Islamic History until the 19th Century". Journal of the Economic and Social History ofthe Orient. 34 (3)
Vehbe, Tevfik Ali. (1973). "Çağdaş Hukukta ve İslam Hukukunda Sigorta". (çev. Servet Armağan). Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi-- 10. İstanbul.
Y.b, (1926). İstanbul Umum Sigorta Şirketi, İstanbul:
Y.b, (1332). Osmanlı İtibari Milli Bankası Nizamname-i Esası. İstanbul: Matbaa--ı Amire,
Y.b, (1939). "Osmanlı Sigorta Şirketi Umumiyesi Nizamnamesi". Du'stur, I. Tertip, Cilt 6, Ankara.