ORTA ÇAĞ'DA HERAT BÖLGESİNDE TARIM, TARIMSAL SULAMA VE SULAMA HUKUKU

Makedonyalı Büyük İskender zamanından The city of Herât which is an importantberi önemli bir yerleşim yeri olan Herât Şehri settlement from the time of Macedonian Greataynı isimle anılan bölgeye de adını vermiştir. Alexander region gave the name to the areaBulunduğu yer itibarıyla Hindistan'ın anahtarı referred to the same name. By its location, thekonumunda olan ve İran, Afganistan ve Türk area which is in the switch position of India andülkeleri arasında önemli bir yerdeki bölge has an important position among the countriesverimli toprakları nedeniyle tarımın insanların such as Iran, Afghanistan and Turk Countries,temel geçim kaynağı olduğu bir yerdir. Orta due to the fertile lands, agriculture is placeÇağ'da, bölgede temel besin maddesi olarak where people's main source of income. In thebuğday yetiştirilmekteyse de sulu tarım da Middle Ages, although wheat was grown asoldukça ileri bir düzeyde olup, kavun, üzüm, basic nutrient, irrigated agriculture was highvişne ve karpuz başta olmak üzere çok çeşitli level one. Various products were grownürünler de yetiştirilmekteydi. Karasal iklimin especially such as melons, grapes, cherries andyumuşak bir şekilde görüldüğü bölgede bu watermelons. Continental climate in the regioniklim tipi zaman zaman kararsızlık shown in the figure soft, this climate typgöstermektedir. Bu nedenle tarımsal sulama shows instability from time to time. Because ofoldukça önemlidir. Herât Nehri (Heri-rüd), this reason, irrigated agriculture was made inHilmend Nehri ve Ceyhun Nehri'nin kolları the land. For irrigation in agriculture, dependingbölgeye âdeta hayat vermektedir. Tarımda on the rivers, irrigation canals were opened sosulama için belirtilen nehirlere bağlı olarak that irrigated agriculture, was made in the land.sulama kanalları açılmış ve arazide böylelikle Because of the irrigation of large area, here as insulu tarım yapılır olmuştur. Geniş bir alamn other parts of Khorasan had been created ansulanması dolayısıyla burada Horasan'ın diğer irrigation law since the ancient times thusyerlerinde olduğu gibi çok eski tarihlerden irrigation Works put on creatin order.itibaren bir sulama hukuku oluşturulmuş, Executives who dominate the region new onessulama işleri belli bir düzene oturtulmuştur. have opened alongside old irrigation channelsBölgeye hâkim olan yöneticiler de halkın refah for increasing the welfare of the people.düzeyinin artırılması için eski sulama Construction and improvement of channels werekanallarının tamiri yanında yenilerini de even more advanced level in the Mongols andaçmışlardır. Moğollar ve Timurlular zamanında Timurids time.kanalların yapımı ve ıslahı daha da ileri düzeye

In the Middle Ages, Agriculture, Agricultural irrigation and Irrigation Law in Herat

PDF

___

ABDÜRREZZAK ES--SEMERKANDİ. Matla--ı Sadeyn ve Mecma'--i Bahreyn. ll. Taşkent: Özbekistan Neşriyatı, 2008. (ed. A. Kayumov-- M. Ali) (trc. Asaniddin Urunbayev).
AKA, İsmail. "Timurlular Devleti". Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi. 9. İstanbul: Çağ Yayınları, 1989: 181--300. (ed. H. Dursun Yıldız).
AKA, İsmail. Mîrzâ Şâhruh ve Zamanı. Ankara: TTK, 1994.
AKA, İsmail. Timur ve Devleti. Ankara: TTK, 2000.
AKA, İsmail. "XV. Yüzyılın ilk Yarısında Timurlularda Ziraî ve Ticarî Faaliyetler". Makaleler 1. Ankara: Berikan Yayınları, 2005a: 57--69. (yay. hzl. E. Semih Yalçın--Şarika Gedikli).
AKA, İsmail. "Timur'un Çin ile Münasebetleri". Makaleler 3. Ankara: Berikan Yayınları, 2005b: 15-- 22. (yay. hzl. E. Semih Yalçın-- Şarika Gedikli).
AKA, ismail. "The Agricultural and Commercial Activities of the Tımurids in the First Half of the 15th Century". Makaleler, Ankara: Berikan Yayınları, 2005c: 7--26. (yay. hzl. E. Semih Yalçın--Şarika Gedikli)
AKA, İsmail. "Timurlular". Makaleler 2, Ankara: Berikan Yayınları, 2006, 193--235. (yay. hzl. E. Semih Yalçın-- Şarika Gedikli)
AKA, lsmail. Timurlular Devleti Tarihi. Ankara: Berikan Yayınları, 2010.
AKA, İsmail. Coğrafya--yı Hâfız Ebrü Kısmet--i Rüb--ı Horasan: Herât. bekuşeş, Menabi--i tarih 11 coğrafya--yi İran (Eser Tanıtımı). Mâil--i Herevî Enteşarat--ı Bonyand--ı Ferheng--i İran: 91, I348.
ALAN, Hayrunnisa. Ebu Said Devri Timurlular Tarihi (1451--1469). İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi. Basılmamış Doktora Tezi, 1996.
AL--MUÇADDASİ. Ahsan al--Taqasım fi Ma'rifat al--Aqalim (The Best of Dıvısıons For Knowledge of The Regions). (Trnsl. B. Collins) Devha (Doha) 1994.
BARTHOLD, Wilhelm, "Herât ve Herîrüd Boyu". Makaleler 3, Ankara: Berikan Yayınları, 2005, 221--236. (çev. İsmail Aka), (yay. hzl. E. Semih Yalçın--Şarika Gedikli)
BOSWORTH, C. E. "Abü Abdallâh on The Tecnical Terms of the Secretary's Art". Journal of the Ekonomic and Social History of the Oriend, 12, 1969.
BOYLE, ]. A. The Cambridge History of Iran (The Saljuq and Mongol Perriods). USA: Cambridge Üniversity Pres, 2001.
CAMİ, Ebu'l Berekat Nureddin Abdurrahman b. Ahmed b. Muhammed, Divan--ı Kâmil--i Câmi: Mukaddime, (yay. hzl, Haşim Rıza) Tahran 1922.
CHRİSTENSEN, Peter. The Decline Of İranshar. Danimarka: Universty of Copenhagen, 1993.
DAMES, M. Longworth. "Efganistan", İ.A. 4. İstanbul: MEB, 1988, s.133--168.
EL--lSTAHRl, Ebü İshak İbrahim b. Muhammed el--Farisî 346/957. Mesalik'ül memalik. Tahran, 1989. (Düzenleyen İrec Afşar).
EN--NASlBl, El-- lmâmü'l--Alem Ebu'l--Kasım Muhammed b. Havkal. "Kitâbü'l--Mesâlik Ve'l--Memâlik (Kitâbu Süreti'l--Arz)". Müslüman Coğrafyacıların Gözüyle Orta Çağ'da Türkler, İstanbul: Gelenek Yayınları, 2004, 55--193. (Derleyen ve Türkçeye Çeviren, Yusuf Ziya Yörükân, Yayına Hazırlayan, Ali Ertuğrul).
FARÜK ENSARİ. Herat: Şehr--i Aryâ. I. Tahran: Merkezi lsnad ve Hidemât--ı Pezuhşî, 1983.
FASlHî HAVAFl, Ahmed b. Celaleddin Muhammed. Mücmel--i fasihi. ll, Meşhed: Kitabfuruş--i Bastan, 1341. (tsh. ve thş. M. Ferruh).
HAFIZ EBRÜ. Coğrafya--ı Hâfız Ebru Kısmet--i Rüb'i Horasan: Herât. Tahran: Bünyad--ı Ferheng, 1349. (yay. Mail--i Herevî).
HAMD--ALLAH MUSTAWFİ OF QAZViN 740 (1340). The Geographical Part of the Nuzhat al-- Qulub. (Translated by G. L. Strange) Printed of the Trustes of the E. ]. W., Gibb Memorial, Leyden 1919.
HAMDULLAH MÜSTEVFİ KAZVİNî. "The Ta'rıkh--ı Guzida". Memorial Series. (Trnsl. E. G. Browne with Indices of the Fac--sımıle Text by R.A. Nicholson, E. F. W. Gibb). Leyden ı9ı3.
HANDMİR, Gıyâseddîn b. Hâce Hümâdiddîn Muhammed b. Hâce Celaliddîn Muhammed. Düstür el Vüzerâ. Tahran: İntişârât--ı İkbal, 1371. (Tashih eden Sâ'id Nefisi)
HASAN--l RUMLU. Ahsenü't Tevârîh. (çev. Mürsel Öztürk) Ankara: TTK, 2006.
Hudüdü'l--Alem Mine'l--Meşrik lle'l--Magrib. (lng. çev. V. Minorsky, Türkçe çev. Abdullah Duman-- Murat Ağarı). İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2008.
İBN RUSTEH. Ebü Ali Ahmed b. Ömer. "Kitâbü'l--A'lâki'n--NeHse". Müslüman Coğrafyacıların Gözüyle Orta Çağ'da Türkler. İstanbul: Gelenek Yayınları, 2004, 279--306. (Derleyen ve Türkçeye Çeviren, Yusuf Ziya Yörükan. Yayına Hazırlayan, Süleyman Özkaya).
İBNİ BATÜTA. Muhammed Et--Tancî, İbni Batüta Seyahatnâmesi (Tuhfetu'n--Nuzzâr fi Garaibi'l-- Emsâr). 1--2. İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1983. (Sadeleştiren ve basıma hazırlayan M. Çevik).
lSFlZARl, Muhammed b. Abdullah Herevî Muinüddin--i (6.915--1509). Ravzâtü'l--Cennât fi Evsaf--ı Medineti Herât. ll. Tahran: lntişârât--ı Danişgah--ı Tahran, 1338. (Tashih Muhammed Kâzım İmam).
KASIM B. YUSUF EBU NASR--İ HEREVİ. lrşâd el--Zirâ. Tahran: lntişârât--ı Danişgâh--ı Tahran: ı968.
KHAZENl, A. "Herât l--V". Geography Encyclopedia lranica. Elr, 2003.
KHWANDAMIR, Habıbu's Sîyar. Central Asian Sources I. The Reign Of The Mongol and Turk Part Two: Shakrukh Mîrzâ--Shah lsmail. (Trnsl. V. M. Thackston, Edt. Şinasi Tekin and Gönül Alpay Tekin) Harvard, 1994.
KLAVİYO, Timur Devrinde Kadis'ten Semerkand'a Seyahat. (çev. Ö. Rıza Doğrul). lstanbul: Nakışlar Yayını, 1975.
NIZAMÜDDîN--I ŞAMî. Zafernâme. (çev. N. Lügal), Ankara: TTK, ı987.
NlZAMl--l ARUDl OF SAMARQAND. Chahar Maqala (Foolowed by on Abridged Trnsl of Mîrzâ Muhammad's Notes to the Persian Text by E. G. Browne) London: Printed by the Cambridge Universty Press, 1919.
PAKALIN, M. Z.. Osmanlı Tarih Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, ||. İstanbul: 2004.
ROEMER, Hans, R. "Timurlular". l.A. 12/1. lstanbul: MEB, 1974, 346--370.
SEYF İBN YA'KÜB EL--HEREVî. Târîhnâme--yi Herât. Calcuta: ı944. (Neşreden M. Zübeyr es-- Sıddıkî)
STRANGE, Guy Le. The Lands of the Eastern Caliphate, Persia and Central Asia. New York 1873.
SUBTENLY, Eva Maria. Timurids in Transition. Cophright USA, 2007.
TABlBl, Abdulhakim. Târih--i Muhtasâr--ı Herât Ahd--ı Timuriyân. Tahran 1989.
TERRY, Allen. Timurid Herât. Wiesbaden: 1983.
THE ORIENTAL GEOGRAPH OF EBN HAUKAL. lslamic Geograph, 30, (Trnsl. W. Ousley. ed. F. Sezgin), Frankfurt, 1992.
TOGAN, z. Velidi. "Herât", LA. 5--]. lstanbul: MEB, I988, 429--442.
TURAN, Osman. Selçuklu Tarihi ve Türk lslam Medeniyeti. lstanbul: Ötüken Neşriyat, 2010.
USLU, Recep. Herât Tarihi. İstanbul: TDAV Yayınları, 1997.
USLU, Recep. Hicri |. İl. Yüzyılda Horasan Tarihi. Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul: Uludağ Üniversitesi. lslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, 1997.
USTA, Aydın. Sâmanîler Devletinin Siyasi ve Kültürel Tarihi (943--1005). Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
WlET, Gaston. "Herât ve Büşenc. Bushandj Also Known as Fushandj". The Encyclopaedıa of Islam. Vol. 1. Leiden, 1986 (ed. H.A.R. Gıbb, ].H. Kramers, E. LEVl--Provençal, ]. SCHACT)
YÖRÜKAN, Yusuf Ziya. Müslüman Coğrafyacıların Gözüyle Orta Çağ'da Türkler. lstanbul: Gelenek Yayınları, 2004.