GELENEKSEL ANLATMA FORMLARINDAN ÇAĞDAŞ ROMANA AKTARIMLAR YA DA İHSAN OKTAY ANAR'IN ROMANLARINDA POST-MODERN ANLATICI PROFİLLERİ?

Kurmaca metinlerde önemli bir yer tutan anlatıcıyı, kurmaca dünyayı biz okurlara nakleden bir varlık olarak tanımlamak mümkün. Sözlü dönemde bu anlatıcı etiyle kemiğiyle insandır. Meddah - anlatıcı adını verdiğimiz bu anlatıcının başarı ölçüsü ve kalıcılığı, büyük ölçüde sahne performansı ve yetenekleri ile sınırlıdır. Geleneksel anlatı ürünlerinde uzun süre varlığını sürdüren bu anlatıcılar, ilk dönem romanlarımızın da temel figürlerini oluşturmaktadır. Yazarın kimliğiyle örtüşen bu anlatıcının, zamanla yerini yazar dışında bir kurmaca varlık olan farklı anlatıcılara bıraktığı; geçen yüzyılın ortalarında ise birtakım yeni anlatım teknikleriyle eski gücünü büyük ölçüde yitirdiği bilinen bir durumdur. Ne ki bu anlatıcı profili, günümüzde, romanı bir anlatı, kurguyu ise bir oyun hâline getiren çağdaş romancıların eserlerinde önemli bir değişime uğramış; ilk modellerini anımsatan ancak biraz parodileştirilmiş yeni kimliğiyle varlığını sürdürmektedir. Bu çalışmada, günümüz post-modern romancılarından İhsan Oktay Anar'ın sözünü ettiğimiz geleneksel anlatı ürünlerine özgü nakilcilerinden ve meddah-anlatıcılarından söz edilecektir.

TRANSFERS FROM THE CONVENTIONAL EXPRESSION FORMS TO CONTEMPORARY NOVEL OR POST-MODERN NARRATOR PROFILES IN İHSAN OKTAY ANAR'S NOVELS

It is possible to define the narrator, an important item for fiction texts, as the body that conveys the fictional world to us, the reader. During the verbal period, the narrator is literally human. Success criterion and persistency for this narrator, called meddah (public storyteller), are majorly limited by stage performance and skills. These narrators that had long-lasting influences on conventional narrating products are also the basic figures of our prime noveling period. It is apparent that once overlapping with the author; these narrators gradually left their places to different fictional narrators and lost their previous importance and became obsolete with some new narration or expression techniques. However this narrator profile underwent a substantial change today in contemporary novelists' works who change novel into narration and fiction into a play; became something resembles parody and maintains its existence with this new identity that reminds its essential models. In this notice, I will mention narrators and meddahs -public storytellers- intrinsic to contemporary post-modern novelist İhsan Oktay Anar's conventional narration products.

___

  • Anar, İ. O. (1995) Puslu kıtalar atlası (31. bs. 2007). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Anar, İ. O. (1996). Kitab-ül hiyel (15. bs. 2007). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Anar, İ. O. (1998). Efrasiyab'ın hikâyeleri (16.bs. 2006). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Anar, İ. O. (2005). Amat (3. bs. 2006). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Anar, İ. O. (2007). Suskunlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Gündüz, O. (2012). İhsan Oktay Anar'ın kurgu dünyası, ya da Anar'ın kurgu evreninde post- modern bir gezinti. Ankara: Grafiker Yay.
  • Yalçın-Çelik, S. Dilek (2005), Eski zaman mucitlerinin inanılmaz öyküleri kitabü'l hiyel: hiyel mi yoksa hayal mi?. Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Post-modern Tarih Romanları, Ankara: Akçağ Yayınları, 150-183.