Erçek Gölü Havzası’ndaki Köy Yerleşmelerinin Coğrafi Özellikleri

Bu çalışmada Doğu Anadolu Bölgesi’nin Van Bölümü’nde yer alan Erçek Gölü Havzası’ndaki köy yerleşmelerinin coğrafi özellikleri incelenmiştir. Kapalı bir havza olan Erçek Gölü Havzası’nın yüz ölçümü 1526 km² dir. Coğrafi olarak bir bütün olan araştırma sahası, idari olarak Van-Merkez, Özalp’ın yanı sıra, Saray ve Gürpınar ilçelerinin bazı kesimlerini içine almaktadır. Sahadaki 50 köy yerleşmesinden 26’sı Van-Merkez ilçesinin, 22’si Özalp ilçesinin idari alanında yer alırken Gürpınar ve Saray ilçelerinin idari alanların da 1’er köy yerleşmesi bulunmaktadır. Bu çalışmada Erçek Gölü Havzası’ndaki köy yerleşmeleri konumlarına, yükselti basamaklarına, yerleşme dokularına, yer adlarına, yüz ölçümlerine, nüfus büyüklüklerine ve ekonomik faaliyetlere göre sınıflandırılarak incelenmiştir. Kırsal nüfusun temel geçiminin tarım ve hayvancılığa dayandığı araştırma sahasında geçim kaynaklarının darlığına bağlı olarak göç olayı yaşanmaktadır. Hayat standardının geçmişten günümüze önemli ölçüde yükseldiği kırsal yerleşmelerde geçim darlığı, göç, sosyal problemler ve eğitim ile sağlık hizmetleri ile ilgili olanlar başta olmak üzere bazı sorunlar da bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Erçek Gölü Havzası, Köy Yerleşmesi, Göç, Yerleşme Dokusu, Konum

The geographical characterisitic of rural villages in Lake Erçek basin is investigated in this study. As an interior (kapalı havza) Lake, Erçek covers 1526 km squares. As one geograpical area Lake Erçek basin administarted by number of different district political systems. These districts are Van-central district, Özalp district, Saray district and Gürpınar district. Study area consists 50 villages. 26 of these villages are included in Van-central district. 22 of these villages included in Özalp district. One village is included in Saray district and one villege is included in Gürpınar district. This study includes name of each village, geographical settings, population of each village, and economical activities of vıllages. It is found that the main economical actities of villagers in Lake Erçek Basin is agriculture and livestock. Because of the economiz reasons, migration from the basin occurs in the basin. However, economic conditions have been improving in recent years. The common problems in the region are migration, health problems, educational opportunities can be listed as common problems in the Lake Erçek basin.

Keywords:

Lake Erçek Basin, Rural Settlement, Migration, Settlemet Pattern, Location.,

PDF

___

Arınç, K. (1991). Bitlis Çayı Havzası’nı Coğrafi Etüdü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Arınç, K. (1998). Ahlat İlçesinin Coğrafyası. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayın No: 881, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayın No:97. Araştırma Serisi No:68.
Arınç K. (2011). Doğal, İktisadi, Siyasal ve Sosyal Yönleriyle Türkiye’nin İç Bölgeleri. Erzurum: Eser Ofset Matbaacılık.
Deniz, O., Doğu, A.F. (2009). ‘‘Türkiye-İran Sınırı: Sınırın Coğrafi Durumu ve Sınır Köylerimizin Sosyo-Ekonomik Yapıları’’. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:19 Erzurum, ss.49-72.
Doğanay, H. (1997). Türkiye Beşeri Coğrafyası. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2982, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi: 877, Eğitim Dizisi:10.
Erinç, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak. Coğrafya Enstitüsü Yayın No:15.
Emiroğlu, M. (1971). ‘‘Coğrafi Bölgeler Göre Kırsal Yerleşmelerin Yüzölçümü, Parsel Sayısı ve Genişlikleri ile İlgili Bir Araştırma’’. D.T.C.F. Coğrafya Araştırmaları, Dergisi, Sayı:3-4, Ankara.
Göney, S. (1975). Büyük Menderes Bölgesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No:1895, Coğrafya Enstitüsü Yayın No:79.
Güner, İ. (1990). Iğdır Ovası ve Çevresinin Beşeri Coğrafyası. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İzbırak, R. (1951). Cilo Dağı ve Hakkari ile Van Gölü Çevresinde Coğrafya Araştırmaları. Ankara: Anıl Matbaası.
Karaboran, H. (1984). ‘‘Türkiye’de Mevki Adları Üzerine Bir Araştırma’’. Türkiye Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, 11-13 Eylül 1984. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi, Yayın No:60, Seminer ve Kongre Bildiriler Dizisi:17.
Koday, S. (2000). ‘‘Trakya’da Köy Adlarında Coğrafyanın Etkisi’’. 28. Coğrafya Meslek Haftası Bildirileri, İstanbul.
Özçağlar, A. (1997). Türkiye’de Belediye Örgütlü Yerleşmeler (Kasabalar-Şehirler). Ankara: Ekol Yayınevi.
Özçağlar, A. (1996). ‘‘Türkiye’nin İdari Coğrafyası Bakımından Köy, Bucak, İlçe, İl ve Belde Kavramları üzerine Düşünceler’’. Ankara Üniversitesi D.T.C.F. Coğrafya Araştırma Dergisi, Sayı:12, Ankara.
Özdemir, T. (2004). ‘‘Doğu Anadolu’da Farklı Bir Arazi Kullanımı ve Kırsal Kalkınma Örneği (Özalp-Van)’’. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(1), Ankara, s.245- 270.
Saran, N. (1984). Köylerimiz. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayın No:3322.
Tanoğlu, A. (1969). Nüfus ve Yerleşme. İstanbul: Taş Matbaası.
Tunçdilek, N. (1967). Türkiye İskan Coğrafyası, Kır İskanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayın No: 1283, Coğrafya Enstitüsü Yayın No:49.
Tümertekin, E. Özgüç, N. (2009). Beşeri Coğrafya İnsan, Kültür, Mekan. İstanbul: Çantay Yayınları.
TÜİK. (2012). İstatistiklerle Türkiye 2011. TÜİK Yayın No: 3592, Ankara: TÜİK,
TÜİK. (2002). 1997 Yılı Köy Envanteri Etüdü Van. Ankara: TÜİK Yayın No:2572.
TÜİK. (2002). 2000 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri Van. Ankara: TÜİK Yayın No: 2605.
TÜİK. (2009). Bölgesel Göstergeler TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkâri 2009. Ankara: TÜİK Yayın No:3406.
Van Belediyesi. (1995). Van Vilayet Salnamesi, 1315(1899). (Çev. Allahverdi, S., Güven, O.,) Ankara: Van Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Başkanlığı Yayın No:1.
Yılmaz, M. (2013). Erçek Gölü Havzası’nın Coğrafi Etüdü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.