Çanakkale ve Ankara Meteoroloji İstasyonlarında Kaydedilen Günlük Yağış Verileri Üzerine Bir Analiz

Planetar faktörlerin (hava kütleleri) yanı sıra yükselti, yer şekillerinin uzanışı, denizellik-karasallık durumu, bakı gibi fiziki coğrafya faktörlerine bağlı olarak kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe iklim özelliklerinin değiştiği görülür. Bu değişimi göstermek amacıyla, kıyı bölgelerinden Marmara Bölgesi’nde bulunan Çanakkale ve iç kesimden ise İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan Ankara seçilmiş ve bu istasyonların günlük yağış özellikleri incelenmiştir. Kıyıdan iç kısma doğru karasal etkilerin, yağış özelliklerinin değişimine olan etkisini vurgulamak için zaman zaman Balıkesir ve Eskişehir istasyonlarının da yağış değerlerine de değinilmiştir. Nitekim, Çanakkale denizel özellikleri yansıtırken Ankara etrafı dağlarla çevrili çanak şeklinde bir depresyonda yer alması durumu ve denizden uzaklaşmayla denizel etkinin iç kesime sokulmasını engellemiş ve Ankara’da daha çok karasal koşulların yaşanmasına yol açmıştır. Bu durum, istasyonlar arasında iklim koşullarının dolayısıyla da araştırma konusunu oluşturan yağış şiddetinin farklılık göstermesinde etkili olmuştur. Nitekim, Ankara’da 0.1-25 mm arasındaki normal yağışlar egemen olurken, az şiddetli (25.1-50 mm) ve şiddetli yağışlar (50.1-100 mm) çok az görülmekte, çok şiddetli sağanak yağışlar ise (100 mm’den çok) hiç görülmemektedir. Çanakkale’de ise normal yağışlar egemen olmakla beraber bu yağışların oranı azalmış, az şiddetli ve şiddetli yağışların oranında artış tespit edilmiştir. Ankara’da hiç görülmeyen çok şiddetli sağanak yağışlar ise, Çanakkale’de daha çok İlkbahar (Mart) ve Sonbahar (Ekim) mevsimlerinde etkili olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Karasallık, Denizellik, Günlük Yağış, Yağış Şiddeti, Çanakkale, Ankara

Because of the physical geographical factors such as elevation, the strike of morphological units, maritim and continental conditions and exposure as well as planeter factors (air masses), the characters of climate change more and more from the coast to the central parts. In order to indicate this change, Çanakkale which is in Marmara region and Ankara which is in Central Anatolia region have been selected and the daily precipitation characters of these selected station have been analysed. In order to emphasize the effects of continental factors over the changes of precipitation characters, precipitation values of Balıkesir and Eskişehir stations have also been mentioned from time to time. Thus, while Çanakkale is indicating maritim characters, Ankara indicates continental characters depending on taking part in a depression as a form of pot or basin. Because of the fact that Ankara is in a depression which is surrounded by mountains, maritim effects can not come to Ankara. This condition caused variations in precipitation amplitude and also the different climate types between stations. As normal precipitation which is between 0,1-25 mm., is common in Ankara, low intensive (25,1-50mm) and intensive precipitation (50,1-100 mm) are seen rarely in Ankara. On the other hand, heavy precipitation (100 mm+) is never seen in Ankara. Although normal precipitation is common in Çanakkale, the rate of normal precipitation decreases in Çanakkale. However, the rate of low intensity and intensity precipitation started to increase in Çanakkale. Heavy precipitation which is never seen in Ankara, is, usually effective in Çanakkale in spring (march) and autumun (october)

Keywords:

Continentalite, Maritim, Daily Precipitation, Precipitation Amplitude, Çanakkale, Ankara,

PDF

___

Ardel, A., Kurter, A. ve Dönmez Y. (1969). Klimatoloji Tatbikatı. İstanbul: İstanbul Üniv. Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 40.

Çiçek, İ. (2001). “Türkiye’de Mevsimlere Göre Yağış Şiddetleri ve Sıklıkları”. Ankara Üniv. Türk Coğrafya Araş. ve Uyg. Merk. Dergisi, 8, 1-26.

Çiçek, İ. (2001). “Türkiye’de Günlük Yağış Şiddetleri ve Frekansları”. Ankara Üniv. Türk Coğrafya Araş. ve Uyg. Merk. Dergisi, 8, 27-48.

Darkot, B. (1945). “Çanakkale” İslam Ansiklopedisi. III, 331-340, İstanbul.

Erinç, S. (1996). Klimatoloji ve Metodları. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.

Erlat, E. (1997). “Türkiye’de Günlük Yağışların Şiddeti Üzerine Bir İnceleme”, Ege Coğ- rafya Dergisi, 10, 159-184.

Kafalı Yılmaz, F. (2004). “Uşak’ta Yağış Miktarında Meydana Gelen Değişimler”. Afyon Kocatepe Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 193-206.

Kafalı Yılmaz, F. (2008). “Antalya’nın Günlük Yağış Özellikleri ve Şiddetli Yağışların Doğal Afetler Üzerine Etkisi”. Afyon Kocatepe Üniv. Sosyal Bilimler Der- gisi, 10 (1), 19-65.

Kafalı Yılmaz, F. (2009). İç Batı Anadolu Bölümü’nün İklim Özellikleri ve İklim Değişik- liğinin Tarımsal Üretime Etkileri. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniv. Yayın no: 71.

Koç, T. (2000). “Kuzeybatı Anadolu’da Yağış Etkinliği”. Balıkesir Üniv. Sos. Bil. Enst. Dergisi, 3 (4), 1-21.

Koçman, A. (1993). “Türkiye İklimi”. İzmir: Ege Üniv. Edb. Fak. Yayınları No: 72.

Özdemir, M.A. ve Bozyurt, O. (2003). “Ankara’da Oraj Türleri ve Yıl İçindeki Dağılışla- rı”. Afyon Kocatepe Üniv. Sosyal Bilimler Dergisi, V (1), 115-130.

Sanır, F. (1948). “Ankara ve Çevresinin İklimi Hakkında”. Ankara Üniv. Dil ve Tarih- Coğrafya Fak. Dergisi, 6 (4), 291-318.

Sezer, L.İ. (1990). “Türkiye’de Sıcaklık Farkının Dağılışı ve Kontinentalite Derecesi Üzerine Yeni Bir Formül”. Ege Coğrafya Dergisi, Sayı 5, 110-159.

Temuçin, E. (1990). “Aylık Değişme Oranlarına Göre Türkiye’de Yağış Rejimi Tipleri”. Ege Coğrafya Dergisi, Sayı 5, 160-183.

Yazıcı, H. (2002). İç Anadolu Bölgesi Coğrafyası. Ankara: 1.Baskı Nobel Kitabevi.