Sınıf Öğretmeni Adaylarına Göre Öğretim Elemanlarının Demokratik ve Demokratik Olmayan Tutum ve Davranışları (*)

Bir yaşam stili olarak değerlendirilen demokrasi, insanoğlunun var olduğu günden bugüne dek sürekli bir arayış içinde olduğu ideal yönetim biçimlerinin sonuncusu olarak kabul edilmektedir. Demokrasi siyasal toplum olma yolunda örnek davranış biçimleri oluşturma, bir yaşam biçimi olarak benimsenme, sadece insan haklarına yönelik kavramlara değil aynı zamanda insani değerlere ilişkin kavramlar hakkında da toplum bilinci oluşturma amacı gütmektedir. Günümüzde, demokrasinin ulaşmak istediği bu amaçlara en çok yaklaşan toplumlara bakıldığında bunu en etkili iletişim yolu olan, eğitim ile başardıkları görülmektedir. Dolayısıyla demokrasi eğitiminin verileceği en önemli kurumlar olan okullar, sadece akademik başarıya yönelik eğitim faaliyetlerini değil, aynı zamanda bireylerin demokrasiyi benimseyerek bir yaşam stili haline getirebilecekleri eğitim faaliyetlerini de yapmak durumundadırlar. Bu araştırmada, öğretmen adaylarına göre öğretim elemanlarının demokratik ve demokratik olmayan tutum ve davranışlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerine göre yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı dördüncü sınıfta öğrenim görmekte olan 110 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacı ile araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formunda öğretmen adaylarına öğretim elemanlarının sınıf yönetiminde sergiledikleri demokratik ve demokratik olmayan tutum ve davranışları ile ilgili açık uçlu sorular sorulmuştur. Öğretmen adaylarının sorulara verdikleri cevaplar nitel araştırmada kullanılan içerik analizi tekniği ile analiz edilerek tema ve alt temalar şeklinde kategorilere ayrılarak sunulmuştur

Democratic and Non-Democratic Attitudes and Behaviors of Faculty Members According to Teacher Candidates

Democracy is evaluated as a life style from the existence of humanity until present, and it is regarded as the last ideal management style in an ongoing quest. Democracy creates the sample of behavior to the path of political society, an adoption as a way of life style, not only notions of human rights, but also aims to create awareness about human values related concepts. It has been observed that the closest communities to reach these goals of democracy at present achieve this through education, the most effective communication path. Therefore, schools that are the most important institutions in which democracy education is given are required to complete not only the educational activities for academic success but also educational activities which people can make a way of life style adopting democracy. In this study, it is objected to observe the democratic or non-democratic attitudes and behaviors of faculty members according to prospective teachers. The research is carried out by the methods of qualitative research. 110 students are enrolled in the fourth grade at Ataturk University, Kazim Karabekir Education Faculty, the department of Teacher Education, and the Department of Primary Education. In this study semi-structured interview form created by the researchers was used to collect data. In the form of interview, open-ended questions were asked to teacher candidates about the classroom management of faculty member and their democratic and non-democratic attitudes and behaviors. Their answers to questions were presented in the form of categories as themes and sub-themes by being analyzed by content analysis technique used in qualitative research.

PDF

___

Aydoğan, İ. ve Kukul, F. (2003). Öğretmenler ile Öğretim Üyelerinin Demokratik Davranışlarının Analizi. Eğitim Araştırmaları, 3 (11), 23-32.
Başaran, İ.E. (1986). Demokrat Öğrenci Nasıl Yetiştirilir. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1-2).
Born, D. (1996). Fransız Eğitim Sisteminde Tarih, Coğrafya ve Yurttaşlık Bilgisi Tasarımı ve Bu Tasarımın Yurttaşın Oluşumuna Katkısı: Dersimiz Yurttaşlık. (Çev. Turhan Ilgaz), İstanbul: Kesit Yayıncılık..
Bülbül, S. (1989). Demokrasi için eğitim. Demokrasi Eğitiminde Öneriler (Panel II). Ankara: TED Yayınları.
Büyükkaragöz, S. ve Üre, Ö. (1994). Öğretmen Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarındaki Öğrencilerin Demokratik Tutumları Araştırması. Türk Demokrasi Vakfı Bülteni, (19), 29-41.
Büyükkaragöz, S. ve Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin Hoşgörü ve Demokratik Tutumları. Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(3), 353-365.
Büyükkaragöz, S. ve Kesici, Ş. (1998). Demokrasi ve İnsan Hakları Eğitimi. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014).
Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çarıkçı, S. ve Er, K. O. (2010). Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesinde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının İnsan Hakları Eğitimine Yönelik Tutumları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24), 54-69.
Demirbolat, A. (1997). Eğitim-Demokrasi İlişkisi. Demokrasi ve İnsan Hakları. Eğitim Bilime Giriş. 139-166. Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları
Demirbolat, A. O. (1999). Demokrasi ve Demokratik Eğitim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18, 229-244.
Geray, C. (1993). İnsan Hakları İçin Eğitim. İnsan Hakları Yıllığı, 15.
Gülmez, M. (1994). İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Hotaman, D. (2010). Demokratik Eğitim: Demokratik Bir Eğitim Programı. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3 (1), 29-42.
Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Demokrasi Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 143-162.
Karakütük, K. (2001). Demokratik Laik Eğitim (Çağdaş Toplum Olmanın Yolu). Ankara: Anı Yayıncılık
Kongar, E. (1993). Demokrasi ve Kültür. (2. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kuzgun, Y. (2002). Eğitimde Kendini Gerçekleştirme. Sınıfta Demokrasi (Ed. A. Şimşek). (3. baskı). Ankara: Eğitim -Sen Yayınları.
Milli Eğitim Temel Kanunu. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html. Erişim Tarihi: 19.08.2014
Okutan, M. (2010). Türk Eğitim Sisteminde Demokrasi Eğitimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 18.08.14 www.insanbilimleri.com adresinden alınmıştır.
Özmen, F. (2000). Etkili Eğitimin Gerçekleştirilmesinde Demokratik Bir Lider Olarak Öğretmen. II. Ulusal Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Çanakkale.
Rainer, J. ve Guyton, E. (1999). Democratic Practices in Teacher Education and the Elementary Classroom [İlköğretim Sınıflarında ve Öğretmen Eğitiminde Demokrasi Uygulamaları]. Teaching and Teacher Education, 15, 121-132.
Sarı, M., ve Sadık, F. (2011). Öğretmen Adaylarının Demokrasi Algıları (Çukurova Üniversitesi Örneği). I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. 5-8 Ekim, Eskişehir.
Şişman, M., Güleş, H., ve Dönmez, A. (2010). Demokratik Bir Okul Kültürü İçin Yeterlilikler Çerçevesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 167-182. Touraine, A. (1997). Demokrasi Nedir?. (Çev. Olcay Kunal) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Türkbay, R. A. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Demokratik Tutum ve Değerleri Üzerine Bir Araştırma (Pamukkale Üniversitesi Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ural, Ş. (1999). Demokrasi Kavramı, Toplumsal Değerler ve Birey. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(1), 451-459.
Yeşil, R. (2002). Okul ve Ailede İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
Yeşil, R. (2003). Demokratik Eğitim Ortamının İnsan Hakları Temeli. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 45-54.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
Yüksel, İ., Bağcı, Ş., ve Vatansever, E. (2013). İlköğretim Son Sınıf Öğrencilerinin Demokratik Değerlere Sahip Olma Düzeylerinin Belirlenmesi. Journal of Social Sciences. 6(12).
Williams, L., Cate, J. ve O'Hair, M. J. (2009). The Boundary-Spanning Role Of Democratic Learning Communities: İmplementing The İdeals [Demokratik Öğrenme Toplumlarının Sınır-Kapsayıcı Rolleri: İdeallerin Uygulanması]. Educational Management Administration & Leadership, 37(4), 452- 472.