Üniversite Öğrencilerinde Okul Tükenmişliği ile Psikolojik Uyumsuzluk Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (*)

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik uyumsuzluk (Depresyon, anksiyete, stres) arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma ilişkisel tarama türünde bir betimsel araştırmadır. İlişkisel tarama modelleri iki veya daha çok sayıdaki değişken arasında birlikte değişim varlığını ve/veya derecesini belirlemeyi amaçlayan araştırma modelleridir. Araştırmada küme ve büyüklüğe orantılı örnekleme yöntemi ile belirlenen 527 üniversite öğrencisinden oluşan çalışma grubuna Maslach Tükenmişlik Ölçeği- Öğrenci Formu ve Depresyon Anksiyete Stres ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde çok değişkenli varyans analizi (MANOVA), korelasyon analizi ve Yapısal Eşitlik Modeli kullanılmıştır. Araştırma sonucunda üniversite öğrencilerinin okul tükenmişlik puanlarının cinsiyete ve öğrenim görülen bölüm-sınıf ortak etkileşimine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca, okul tükenmişliği ile psikolojik uyumsuzluk arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu ve Psikolojik uyumsuzluğun okul tükenmişliği örtük değişkeni üzerinden duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve yetkinlik inancı alt boyutları üzerinde doğrudan ve dolaylı olarak anlamlı etkilere sahip olduğu ve psikolojik uyumsuzluğun okul tükenmişliğinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir.

The Analysis of the Relation Between School Burnout and Psychological Disorder of University Students

The purpose of this study is to analyze the relation between the school burnout and psychological disorder (depression, anxiety and stress) of the university students. The study is a correlational research and a descriptive research. Correlational research is a research which aims to determine whether there is and/or what level is a common change in two or more variables. Maslach Burnout Inventory- Student Form and Depression Anxiety Stress Scale was applied on the sample of the study which was determined with cluster sampling method and probability proportional to size sampling method. In the analysis of the data obtained through the study, multivariate analysis of variance (MANOVA), correlation analysis and structural equation modeling were used. As a result of the study, it was found out that there is significant differentiation between the school burnout scores of the students in terms of gender and common interaction of department-class. Besides, it was determined that there is a significant and positive way relation between school burnout and psychological disorder, and psychological disorder has significant direct and indirect effects on the emotional exhaustion, depersonalization and self-efficacy dimensions from the latent variable of school burnout. It was also determined that psychological disorder is a significant predictor of school burnout.

PDF

___

Addis,R. S.(2006).Burnout among undergraduate athletic training students. Dissertation. California University, U.S.A.
Akın, A. ve Çetin, B. (2007). Depresyon anksiyete stres ölçeği (DASÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 7(1);241-268
Alpar, R. (2003). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemlere giriş 1. Ankara: Nobel Yayınları.
Aypay, A. (2011). Elementary school student burnout scale for grades 6-8: A study of validity and reliability. Educational Sciences: Theory and Practice, 11(2), 520-527.
Aypay, A. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmaları ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 26-44.
Bayram, N. (2011). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ezgi Kitabevi
Breso, E., Salanova, M. ve Schaufeli, W.B. (2007). In search third dimension of burnout: Efficacy or inefficacy?. Applied Psychology: An International Review, 56 (3), 460-478.
Çapulcuoğlu, U. ve Gündüz, B. (2013). Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3(1), 12-24
Çapri, B., Gündüz, B. ve Gökçakan, Z. (2011). Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formunun (MTE-ÖF) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 134- 147
Çavuşoğlu, İ. (2009). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. çukurova üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü
Dahlin, M., Joneborg, N. ve Runeson, B. (2007). Performance-based self-esteem and burnout in a cross-sectional study of medical students. Medical Teacher, 29; 43-48
Dunn, L., Iglewicz, A. ve Moutier, C. (2008). A Conceptual model of medical student well-being: Promoting resilience and preventing burnout. Academic Psychiatry, 32(1); 44-53
Guthrie, E.A., Black, D. ve Shaw, C.M. (1995). Embarking upon a medical career: psychological morbidity in first year medical students. Medical Education, 29; 337341
Guthri, E., Black, D., Bagalkote, H., Shaw, C., Campbell, M., ve Creed, F. (1998). Psychologicalstress and burnout inmedicalstudents: a five-year prospective longitudinal study. Journal of the royal socıety of medıcıne. 91; 237-243
Güdük, M., Erol, S., Yağlıbulut, Ö., Uğur, Z., Özvarış, Ş. ve Aslan, D. ( 2005). Ankarada bir tıp fakültesinde okuyan son sınıf öğrencilerinde tükenmişlik sendromu. STED,14(8), 168-173
Firth, J. (1986). Levels and sources of stress in medical students. British Medical Journal. 292; 11771180
Freudenberger, N. J. (1979) Staff Burnout. Journal of Social Issues, 30, 159-165
Hu, L. T., ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structural analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 55-65.
Humphris, G.,Blinkhorn,A., Freeman,R., Gorter,R. veReddick, G.(2002). Psychological stressinundergraduatedentalstudents: baseline resultsfromsevenEuropean dental schools. European Journal of Dental Education, 6: 2229.
Jacobs, S. ve Dodd, D. (2003). Student burnout as a function of personality,socialsupport, and workload. Journal of College Student Development, 44(3); 291-303
Jevtic, M., Backovic, D. ve Zivojinovic-Ilic, J.(2012) Burnout syndrome in medical students during clinical training. Healthmed, 6 (2), 571-577
Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları
Kutsal, D. (2009). Lise öğrencilerinin tükenmişliklerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim. 37(164), 283-297
Lovibond, S. H., & Lovibond, P. F. (1995b). Manual for the depression anxiety stress scale. Sydney: The Psychological Foundation of Australia, Inc.
Maslach, C. (1981). The burnout syndrome. Current Research, Theory and Interventions, 3, 49-56
Marcoulides, G. ve Schumacher,R.(2001).New developments and technıques ın structural Equatıon modelıng. London: Lawrence Erlbaum Assocıates, Publıshers
McCarthy, M. E., Pretty, G. M., ve Catano, V. (1990). Psychological Sense of community and student burnout. Journal of College Student Development, 31, 211- 216
Naçar, M., Baykan, Z. ve Çetinkaya, F. (2012). Erciyes üniversitesi tıp fakültesi birinci ve ikinci sınıf Öğrencilerinde tükenmişlik durumu ve eğitimin etkisi. Tıp Eğitimi Dünyası Dergisi, 35; 9-20
Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen adaylarında tükenmişlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16
Pallant, J. (2001). SPSS survival manual. maidenhead, PA: Open University Press Pöhlmann, K., Jonas, I., Ruf, S. ve Harzer, W. (2005). Stress, burnout and health in the clinical period of dental education. European Journal of Dental Education, 9;7884.
Rada, R.E. ve Johnson, C. (2004). Stress, burnout, anxiety and depression among dentists. Journal of Amarican Dentist Assocation, 135, 788794.
Salmelo-Aro, K., Savolainen, H. ve Holopainen, L. (2008). Deppressive symptoms and school burnout during adolescence evidence from two cross-lagged longitudinal studies. Journal of Youth and Adolescence, 38, 13161327.
Salmela-Aro, K. ve Parker, P. D.(2011). Developmental processes in school burnout: A comparison of majör developmental models. Learning and Individual Differences. 21:244-248
Santos, A., Ana T. R., Grosseman, S. Oliva, C. ve Edmea F. (2011). Burnout syndrome among ınternship medical students. Medıcal Educatıon, 45 (11), 1146- 1146
Schumacher, R. ve Lomax, R. (2004). A Beginners guide to structual equation modelling. London: Lawrence Erlbaum Assocıates, Publıshers
Schaufeli, W. B., Martinez, I., Pinto, A. M., Salanova, M. ve Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 464-481
Seçer, İ. ve Gençdoğan, B. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Turkish Journal of Education, 1(2), 28-40
Seçer, İ., Halmatov, S., Veyis, F. ve Ateş, B. (2013). Okul tükenmişlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Turkish Journal of Education, 2(2), 16-27
Slivar, B. (2001). The syndrome of burnout, self-image, and anxiety with grammar school students. Horizons of Psychology, 10, 2, 21-32
Sönmez, G.Y. ve Çapri, B. (2013). The effect of stress copıng program on burnout levels of hıgh school students. International Journal of New Trends in Education and Their Implications. 4(3); 148-164
Şimşek, Ö. F. (2007) Yapısal eşitlik modellemesine giriş; Temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
Tukaiev, S., Piskorska, V., Natalya G. ve Tatyana V. (2011). Formatıon of Syndrome of emotıonal burnout ın fırst-year students studyıng psychology. Psychophysıology, 48, Special Issue-1, 66-67
Tümkaya, S. ve Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2),468 481.
West, C., Shanafelt, T. Kolars, D, ve Joseph, C.(2011). Quality of life, burnout educational debt, and medical knowledge among ınternal medicine residents. JamaJournal Of The Amerıcan Medıcal Assocıatıon, 306(9), 952-960.
Yang, H.J. ve Farn, C. K. (2005). An ınvestigation the factors affecting mıs student burnout in technical-vocational college. Computers in Human Behavior, 21, 917-932.
Yang, H. J. (2004). Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrollment programs in Taiwans technical-vocational colleges. International Journal of Educational Development, 24, 283-301.
Yılmaz, T. D. (2009). Ankara üniversitesi tıp fakültesi hastanelerinde tıpta uzmanlık öğrencilerinin tükenmişlik düzeyi ve ilişkili etmenler. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, Uzmanlık Tezi.
Zhang, Y., Gan, Y. Q. ve Zhang, Y. W. (2005). The reliability and validity of MBI-SS and academic characteristics affecting burnout. Chinese Journal of Clinical Psychology, 13, 383-385.