Biyoetik: Felsefi ve Teolojik Arka Plan

Ahlâkın bir alt dalı ya da pratik ahlâkın bir bölümü olarak nitelendirilebilecek olan biyoetik, yirminci yüzyılın ikinci yarasında ortaya çıkmış olan oldukça genç bir araştırma dalıdır. Biyoetiğin, genel anlamda bilimin teknoloji ve tıbba uygulanması sonucunda meydana gelen ahlâki problemlerle ilgilendiği söylenebilir. Dolayısıyla ahlâk sahasında ortaya çıkan birtakım problemler kaçınılmaz olarak biyoetiğe de yansımaktadır. Teknik boyutu oldukça ön planda olan sağlık bilimlerinde, ahlâk merkezli bir değerlendirmenin yapılabilme imkânı, bu değerlendirmenin hangi kriterlere göre yapılacağı, ahlâki karar alıcının niteliği gibi birçok problem bu kapsamda değerlendirilebilir. Şüphesiz biyoetik içerisinde de ahlâkta olduğu gibi birçok perspektife bağlı olarak farklı yaklaşımlar mevcuttur. Özellikle ahlâki ödev, davranış, yargı ve karar alma konusunda belirginleşen bu farklı değerlendirmelerin mahiyetini belirleyen şey, aslında bu bakış açılarının varlığıdır. İşte bu çalışma, bu farklı perspektiflerin felsefi ve teolojik arka planını kısmen de olsa ortaya koyarak biyoetik çalışmaların mahiyeti hakkında bir fikir vermeyi amaçlamaktadır.

Bioethics: Philisophical And Theological Backround

Bioethics, which may be regarded as a branch of ethics or part of moral values, is a very young area of study emerging in the twentieth century. In general, bioethics generally addresses moral problems brought about by the application of the science on the technology and medicine. Therefore, some problems arising in area of ethics inevitably reflected on bioethics as well. In medical sciences where technical aspects are in the foreground, many problems such as availability of an ethics oriented assessment, criteria to be used in such assessment, quality of the moral decision maker may be considered within this context. Undoubtedly, there are different approaches arising from various aspects in bioethics as well as in morals. In fact, nature of different assessments arising in moral injunctions, behaviors, judgment and decision making is determined by the presence of different point of views. By asserting philosophical and theological background of such different perspectives to some extent, this study aims to give an idea about the nature of bioethics studies.

PDF

___

Adorno, T. (2012). Ahlâk Felsefesinin Sorunları, Tuncay Birkan (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
Aydeniz, H. (2010). "Yabancılaşma ve Günah Kavramlarına Genel Bir Bakış ve Bu Kavramların Paul Tillich Düşüncesindeki Yeri ve Önemi", Ekev Akademi Dergisi, 43, 299-316.
Badiou, A. (2013). Etik - Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme-, Tuncay Birkan (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
Biyoetik Terimleri Sözlüğü. (2005), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Buta M. G., Buta, L. (2012). "Theological Perspectives on Bioethics", Romanian Journal of Bioethics, 10, 110-116.
Büyük, C. (2014). Tanrısız Ahlâk -Eleştirel Bir Bakış-, Ankara: Berikan Yayınları.
Capaldi, N. (2007). "How Philosophy and Theology Have Undermined Bioethics", Christian Bioethics, 13, 53-66.
Delius, H. (1992). "Etik", Doğan Özlem (Der. Çev.), Günümüzde Felsefe Disiplinleri (333-360), İstanbul: İnkılâp Yayınları.
Düwell, M. (2013). Bioethics - Methods, Theories and Domains, New York: Routledge.
Erdem, H. (1994). Ahlâka Giriş, Konya: Günay Ofset.
Evkuran, M. (2013). Ahlâk Hakikat ve Kimlik -İslam Kelamında Ahlâk Problemi- , Ankara: Araştırma Yayınları.
Holloway, R. (1999). Godless Morality -Keeping Religion out of Ethics-, Edinburgh: Canongate Books.
Jackelen, A. (2015). "Teoloji Bilim İçin Ne Yapabilir?", Hüsnü Aydeniz, Fatih Topaloğlu (Der. ve Çev.), Din-Bilim Okumaları, Ankara: Elis Yayınları, 139- 166.
Kalın, İ. (2013). Akıl ve Erdem -Türkiye'nin Toplumsal Muhayyilesi-, İstanbul: Küre Yayınları.
Kılıç, R. (1992). Ahlâkın Dinî Temeli, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Kuçuradi, İ. (2009). "Felsefi Etik ve Meslek Etikleri", Etik ve Meslek Etikleri, Harun Tepe (Haz.), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Mc Cormick, R. A. (1989). "Theology and Bioethics", Hastings Center Report,19(2), 5- 10.
Mackie, J. L. (1990). Ethics -Inventing Right and Wrong-, London: Penguin Books.
Metin, S. (2010). Biyo-tıp Etiği ve Hukuk, İstanbul: On İki Levha Yayınları.
Nasr, S. H. (1997). Islamic Art and Spirituality, London: Golgonooza Press.
Niebuhr, R. (1935). An Interpretation of Christian Ethics, New York: Harper-Brothers Publishers.
Nielsen, K. (1973). Ethics Without God, New York: Pemberto Books.
Nuttall J. (2011). Ahlâk Üerine Tartışmalar, (Çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yay.
Örs, Y. (2009). "Biyotıp Etiği ve Felsefenin Sınırları", Etik ve Meslek Etikleri, Harun Tepe (Haz.), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Özbek, S. (2011). Pratik Felsefe Yazıları, İstanbul: Notos Kitap Yayınları.
Pieper, A. (1999). Etiğe Giriş, (Çev. Veysel Atayman, Gönül Sezer), İstanbul: Ayrıntı Yay.
Poyraz, H. (1995). Dil ve Ahlâk, Konya: Vadi Yayınları.
Rahman, F. (1987). Health and Medicine in the Islamic Tradition -Change and Identity- , New York: Crossroad Pub.
Rasmussen, L. (2000). "Morality, Religion and Metaphysics: Diverse Vision in Bioethics", Journel of Medicine and Philosophy, 25 (4), 367-377.
Sachedina, A. (2009). Islamic Biomedical Ethics, New York: Oxford University Press.
Schopenhauer, A. (2012). Ölümün Anlamı, Ahmet Aydoğan (Çev.), İstanbul: Say Yayınları.
Solomon, D. (2005). "Christian Bioethics, Secular Bioethics, and the Claim to Cultural Authority", Christian Bioethics, 11, 349-359.
Sinnot-Armstrong, W. (2014). Tanrısız Ahlâk, Atilla Tuygan (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Stroll, A. (2013). "Hıristiyan Etiği", Mehmet Türkeri (Der. ve Çev.), Etik Kuramları (68-75), Ankara: Lotus Yayınları.
Sulmasy D. P., Sugarman J. (2001). "The Many Methods of Medical Ethics (Or, Thirteen Ways of Looking at a Blackbird), Methods in Medical Ethics (3-18), Washington DC: Georgetown University Press.
Tatar, B. (2015). "Ahlâkın Kaynağı Sorunu", Lokman Çilingir (Ed.), Ahlâk Felsefesi Yazıları (11-33), (Ed.), Ankara: Elis Yayınları.
Thomson, J. J. (2010). "A Defense of Abortion", Gordon Marino (Ed.) Ethics -The Essential Writings (569-588), New York: Modern Library Press.
Tillich, P. (2006). Ahlâk ve Ötesi, Aliye Çınar (Çev.), İstanbul: İz Yayınları.
Topçu, N. (2012). Ahlâk, İstanbul: Dergah Yayınları.
Veach, R. (1999). "The Foundations of Bioethics", Bioethics, 13(3-4), 206-217.
Yazoğlu, R. (2006). "Paul Tillich Teolojisinde Değişen Dünya, Etik ve Etik Çözümler", Ekev Akademi Dergisi, 10/28, 99-106.
Walker, R. L. (2006). "Bioethics", Donald M. Borchert (Ed.), Encyclopedia of Philosophy, 1, 598-605.
Wilkonson, J. (1988). Christian Ethics in Health Care, , Edinburgh: The Handsel Press.
Yaran C. S. (2012). İslam Ahlâk Felsefesine Giriş, İstanbul: Dem Yayınları.