BERGSON’UN HAKİKAT ARAŞTIRMASINDA SANATIN FONKSİYONU

Öz Bir hakikat arayıcısı olan Bergson’un sisteminde mutlak varlık Tanrı’dır. Ona göre, varlık, sanatsal bir açılım gösterir. Evren de bu sanatsal açılımın bir sahnesidir. Yeter ki, onun dilini çözüp onunla iletişime geçebilelim. Bu dili çözmenin yöntemi ise sezgidir. Sezgi kendini sanatta estetik sezgi olarak temsil eder. Bergson’a göre, hakikate ulaşmanın bir yolu, bir merdiveni olan sanat, gerçeğin doğrudan doğruya görünüşüdür; ancak, nesnelerin ve olayların dış görünüşü değildir. Hem materyalist-mekanist sanat hem de realist sanat, nesnelerin ve olayların dış unsurlarını ve de faydayı öne çıkardıkları için insanı hakikate ulaştıramaz. İnsanı hakikate ulaştıracak olan sanat, her türlü menfaat kaygılarından uzaklaşmış olan yaratıcı-idealist sanattır.

Anahtar Kelimeler:

Henri Bergson, hakikat, sezgi, estetik, sanat

PDF

___

Bergson, Henri L.; Essai sur les Donnés Immediates de la Conscience, Paris, Librarie Félix Alcan, 1912.

………, L’ Évolution Creatrice, Paris, Presses Universitaires de France, 1991.

………, Matitère et Mémoire, Paris, Presses Universitaires de France, 1997.

………, La Pansée et Le Mouvant, Paris, Librarie Félix Alcan, 1939.

………, Gülme (Çeviren: Yaşar Avunç), İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 1996.

Eagleton, Terry; Estetiğin İdeolojisi (Çeviren: Bülent Gözkân), Ankara, Doruk Yayımcılık, Tarihsiz.

Goodchild, Philip; Deleuze & Guattari -Arzu Politikasına Giriş- (Çeviren: Rahmi G. Öğdül), İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 2005.

Horkheimer, Max; Geleneksel ve Eleştirel Kuram (Çeviren: Mustafa Tüzel), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2005, s. 167.

Jankélévitch, Vladimir; Henri Bergson, Paris, Presses Universitaires de France, 1975.

Lenoir, Béatrice; Sanat Yapıtı (Çeviren: Aykut Derman), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2003.

Ott, Emil; Henri Bergson -Modern Dinin Filozofu- (Çeviren: Sedat Umran), İstanbul, Birey Yayıncılık, 2005.

Timuçin, Afşar; Estetik, İstanbul, İnsan Yayınları, 1998.

Topçu, Nurettin; Bergson, İstanbul, Hareket Yayınları, 1968.