Yusuf KAHREMAN, Emine Demet EKİNCİ HAMAMCI

2012 Yatırım Teşvik Sistemi’nin Bölgesel Kalkınma Üzerindeki Etkisi: Erzurum’da Bir Uygulama

Bölgesel kalkınma farklılıklarını gidermek için kullanılan başlıca araçlardan biri yatırımteşvikleridir. Ancak yatırım teşviklerinin kalkınma farklılıklarını giderebilmesi için etkin bir şekildekullanılması gerekmektedir. Bu çalışmada yatırım teşviklerinin bölgesel kalkınma üzerindeki etkisiele alınmaktadır. Çalışmanın amacı Erzurum’da farklı sektörlerde faaliyet gösteren firmaların YatırımTeşvik Sistemi-2012’den yararlanma durumunu analiz etmektir. Ayrıca yatırım teşvik belgesi (YTB)alan firmalara teşvikin etkilerini belirlemek hedeflenmektedir. Bu doğrultuda Erzurum’da 70 firma ilebir anket çalışması yürütülmüştür. Araştırma sonucuna göre firmaların büyük bir çoğunluğu, yatırımteşviklerinin hem firmaya hem de il ekonomisine önemli katkı sağlayacağını düşünürken 5. Bölgeavantajlarını yeterli bulmamaktadır.

The Impact Of Investment Incentives System-2012 On Regional Development: An Application On Erzurum

Investment incentive is one of the main tools used to address regional development disparities. However, investment incentives must be used effectively to solve this problem. In this study, it is to examine the impact of investment incentives on regional development. The aim of the study is to analyze whether firms in different sectors in Erzurum benefit from Investment Incentives System-2012. In addition, it is aimed to determine the effects of incentives on firms with Investment Incentive Certificates (IIC). Accordingly, a survey has been conducted with 70 firms in Erzurum. According to the results, the majority of firms have thought that investment incentives would make significant contributions on both the firm and the provincial economy. However, they have not seen the advantages of Region-5 as sufficient.

PDF

___

Akan, Y. ve Arslan, İ. (2008), “Türkiye’de Sektörel Yatırım Teşvik Belgeleri İle İstihdam Analizi: Doğu Anadolu Bölgesi Üzerine Bir Uygulama (1980- 2006)”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2008/1, ss.107-119.
Akay, H. (2009), Türk Turizm Sektöründe Teşvikler ve Tms-20 Çerçevesinde Muhasebeleştirilmesi, Türkmen Kitabevi, Balıkesir.
Akdeve, E. ve Erdal Karagöl, T. (2013), “Geçmişten Günümüze Türkiye’de Teşvikler ve Ülke Uygulamaları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, ss.329-350.
Altınbaş, S., Doğruel, F. ve Güneş, M. (2002), “Türkiye'de Bölgesel Yakınsama: Kalkınmada Öncelikli İller Politikası Başarılı Mı?”, ERC/ODTÜ Ulus. Ekonomi Konferansı VI, 11-14 Eylül Ankara.
Ay, Hakkı M. (2005), “Yatırım Teşviklerinin Sabit Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2), ss.176-184.
Bakırcı, F., Emine Ekinci, D ve Şahinoğlu, T. (2014), “Bölgesel Kalkınma Politikalarının Etkinliği: Türkiye Alt Bölgeler Bazında Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi SBE Dergisi, 18, ss.281-298.
Çam, H. ve Esengün, K. (2011), “Organize Sanayi Bölgeleri ve Uygulanan Teşvik Politikalarının İşletmeler Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi: Osmaniye OSB’nde Uygulama”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (21), ss.55-63.
Çelik, M. (2018), Türkiye’de Yatırım Teşvikleri ve Yatırım Teşvik Sisteminin Etkinliği Diyarbakır İli Örneği, (Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi), Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Çiftçi, H. ve Koç, M. (2013), “İstihdamın Artan Önemi ve Teşvik Belgeli Yatırımlar Etkinlik Analizi”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6).
Dalkılıç, R. (2017), Yatırım Teşviklerinin İl Ekonomilerine Etkisi: Sivas İli Üzerine Bir İnceleme (Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
DPT (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT Yayınları, Ankara.
Duran, M. (1998), Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikaları (1968- 1998), Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, No: 19, Ankara.
Eser, E. (2011), Türkiye’de Teşvik Sistemleri ve Mevcut Sistemin Yapısına Yönelik Öneriler, T.C. Başbakanlık DPT, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
Gerni, C., Sarı, S., Sevinç, H. ve Ömer Emsen, S. (2015), “Bölgesel Dengesizliklerin Giderilmesinde Yatırım Teşviklerinin Rolü ve Başarı Kriteri Olarak Yakınsama Analizleri: Türkiye Örneği”, International Conference on Eurasian Economies, 9-11 Eylül, Kazan-Rusya.
Gülmez, M. ve Noyan-Yalman, İ. (2010), “Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Sivas İli Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), ss.235-257.
Gür, Mutlu D.(2004).”Doğu Anadolu Bölgesi Kalkınma Sorunu, DAP ve Sektörel Bir Verimlilik Analizi”, Ege Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fak.
Güven, A. (2007), “Türkiye’de İller arası Gelir Eşitsizliğinde Teşvik Politikasının Rolü: Bir Ayrıştırma Analizi”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (14), ss.20-38
Kalafat, A. (2003), Türkiye’de Ekonomik Kalkınma ve Yatırım Teşvikleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Karaalp, Hacer S. (2014), “The Effect of Public Investment and Firm-Based Investment Incentives on Employment: A Panel Data Analysis for Turkey”, Journal of Economic and Social Development, Vol 1, No 1, ss.74-85.
Karaca, O.(2004), Türkiye’de Bölgelerarası Gelir Farklılıkları: Yakınsama var mı?, Türkiye Ekonomi Kurumu Yayınları, No:7.
Karaçay-Çakmak, H. ve Erden, L. (2004), “Yeni Bölgesel Kalkınma Yaklaşımları ve Kamu Destekleme Politikaları: Türkiye’den Bölgesel Panel Veri Setiyle Ampirik Bir Analiz”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6/3, ss.77-96.
Kaynar, N. (2001), Teşvik Belgeli Yatırımlarda Sabit Yatırım-İstihdam İlişkisi (1990-2000 Yılları), DPT Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Kayri, M. (2009), “Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (Post-Hoc) Teknikleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, ss.51-64.
KUDAKA. (2014), Erzurum İlinde Uygulanan Yatırım Teşvikleri, Erzurum Yatırım Destek Ofisi, Erzurum.
Nakip, M. (2013), Pazarlamada Araştırma Teknikleri (SPSS Uygulamalı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Öz, E. ve Buyrukoğlu, S.(2017), “Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikalarının Makroekonomik Değişkenler Üzerindeki Etkisinin Ampirik Analizi”, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 27, ss.322-336.
Özaslan, M. (2006), “Türkiye’de Ekonomik ve Sosyal Boyutlarıyla Bölgesel Gelişmişlik Farklılıkları”, İçinde: IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara, ss.179-201.
Özkök, Y. (2009), Türkiye’de Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Gelişmişlik Bazında Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi, SBE, Gaziantep.
Recepoğlu, M. ve Mustafa Değer, K. (2016), “Türkiye’de Bölgesel Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Düzey 2 Bölgeleri Üzerine Panel Veri Analizleri(2004-2011)”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:14, ss.6-21.
Sarı, R. ve Güven, A. (2007), “Kalkınmada Öncelikli Yöreler Uygulamasının İller Arası Gelir Dağılımı Üzerine Etkisi”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Gelişme Dergisi. ss.77-96.
Sarıca, İ. (2001), “Türkiye’de Bölgesel Gelişme Politikaları ve Projeleri”, Akdeniz Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, sayı:1
Selim, S., Murat Koçtürk, O. ve Eryiğit, P. (2014), "Türkiye'de Yatırım Teşvikleri ve Sabit Yatırımların İstihdam Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi”, Ege Akademik Bakış, 14(4), ss.661-673.
Şahin, M. ve Uysal, Ö. (2011), “Bölgesel Kalkınma Çerçevesinde Yatırım Teşviklerinin Shift-Share Analizi”, Maliye Dergisi, 160, ss.111-138.
Takım A. ve Şaban Ersungur, M. (2018), “Türkiye’de Teşvik Sisteminin Yapısı, Sorunları ve Etkinliği Üzerine Bir Politika Önerisi: Tek Bir Uygulamacı Kuruluş Sorunları Çözer Mi?”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 32, Sayı:3, ss.725-744.
TC. Resmi Gazete, (2009), “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”, 2009/15199, Sayı 27290. http://www.resmigazete.gov.tr /eskiler/2009/07/20090716-5.htm, (Erişim Tarihi: 11.12.2018).
TC. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2019), “Yatırım Teşvik Sistemi, Yatırımlarda Devlet Yardımları”, https://tuys.sanayi.gov.tr/Handlers/DokumanGetHandler, (Erişim Tarihi: 17.01.2019).
Yavan, N. (2011a) “Yeni Yatırım Teşvik Sisteminin Bölgesel Kalkınma Politikaları Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, 5. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Sanayi Politikasının Yönetişimi Bildiriler Kitabı, 125-154, TEPAV Yayınları, Ankara.
Yavan, N. (2011b), “Teşviklerin Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz”, Ekonomik Yaklaşım, 22(81), ss.65-104.
Yavuz, A. (2010), “Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Yatırım Teşviklerinin Rekabet Koşulları Altında Özel Kesim Yatırımları ve İstihdam Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz”, Süleyman Demirel Üni. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), ss.83-101.
Yayar, R. ve Demir, Y. (2012), “Bölgesel Kalkınma ve Yatırım Teşvikleri: Tokat İlinde Bir Uygulama” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 39, ss. 119-146.