N.M.KARAMZİN’İN “ZAVALLI LİZA” ÖYKÜSÜ İLE SAMİ PAŞAZADE SEZAİ’NİN “SERGÜZEŞT” ADLI ROMANININ KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ / Comparative Analysis of N. M. Karamzin’s Story “Poor Liza” and Sami Pasazade Sezai’s Novel “Sergüzeşt”
ÖzÇalışmamızda Rus ve Türkedebiyatlarında oldukça mühim bir yeresahip olan N.M.Karamzin’in ‘Zavallı Liza’öyküsü ile Sami Paşazade Sezai’nin‘Sergüzeşt’ adlı romanı tema, olay örgüsü,yazıldığı dönemler ve karakterler arasıbenzerlikler/farklılıklar açısından ele alınıpkarşılaştırmalı olarak incelenecektir. Eserkarakterlerinin özellikleri, yazarlarındönemlerine bakış açısı, eserlerin döneminyazın dünyasındaki yeri, önemi, etkisi gibiunsurlara değinilmesi çalışmamızın kapsamınıoluşturacaktır. N.M.Karamzin ve SamiPaşazade Sezai’nin yaşam öykülerinde birçokbenzerlik bulunmasının yanı sıra, döneminyazın dünyasına sağladıkları katkı damüşterek bir nitelik taşımaktadır.N.M.Karamzin, 19.yy Rus Edebiyatı’nın ‘AltınÇağı’nı yaşayacağının adeta bir habercisigibidir. Kendinden sonra gelen A.S.Puşkingibi birçok yazarın sanat anlayışına etkisi sözkonusudur. Çevirmen, yazar ve şair kimliğiyle N. M. Karamzin ile benzerlik gösteren SamiPaşazade Sezai ise gerek eserlerinde konuedindiği temalar, gerekse Türk edebiyatınakısa hikâye yazın tarzını getirmesi ve Türkedebiyatında romantizmden realizme geçişisağlaması ile dikkat çekmiştir. Ele aldığımızeserler ile farklı iki toplumun edebi, kültürel vetoplumsal özelliklerini ortaya koymakçalışmamızın amacını oluşturmaktadır.Anahtar Kelimeler: Zavallı Liza, Sergüzeşt,karşılaştırmalı edebiyat, toplumsal yaşam.AbstractHaving an important place inRussian and Turkish literatüre, N.MKaramzin’s story “ Poor Lisa” and SamiPasazade Sezai’s novel “Serguzest” will beexamined comparatively in terms of theme,plot, the period in which they were written,similarities or differences betweencharacters. Referring to elements such asthe features of characters in these works,the authors’ viewpoint of their period, theplace, importance and effect of the workswill constitute the content of our study. Aswell as there are a lot of similarities in thebiographies of N.M. Karamzin and SamiPaşazade Sezai, their contributions to theworld of literature have a common nature.N.M.Karamzin is almost like a precursor of“Golden Age” of 19th century RussianLiterature. He has an influence on the senseof art of many successive writers such asA.S Puşkin. As a translator, writer and poet Sami Pasazade Sezai who has similarities
___
- Blagoy D. D., İstoriya Russkoy Literaturı XVIII veka, Gosudarstvennoye uçebnopedagogiçeskoye
izdatelstvo, Moskova, 1951.
- Engünün İ., Mukayeseli Edebiyat, Dergâh Yayınları, İstanbul 2011.
- Ertaylan İ. H., Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2011.
- Güler G., Sami Paşazade Sezayi ve Eserleri, Dergah Yayınları, İstanbul 2009.
- Kaplan M., Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 1, Dergâh Yayınları, İstanbul Ekim 2014.
- Karaca B., Rus Edebiyatı Öykü Antolojisi, Kavis Yayıncılık, İstanbul 2010.
- Karataş T., Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Perşembe Kitapları, İstanbul 2001.
- Kisliyagina L. G., Formirovaniye Obşestvenno-Politiçeskih Vzglyadov (1785-1803 gg).
N.M.Karamzina, Pod Redaktsiyey Proffesora İ.A. Fedosova, İzdatelstvo
Moskovskogo Universiteta, 1976.
- Kolcu A. İ., Yeni Türk Edebiyatı, Ed. Ramazan Korkmaz, Grafiker Yayınları, Ekim Ankara
2015.
- Lotman, Sotvoreniye Karamzina.
Moran B., Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I(Ahmet Mithat’tan A. H. Tanpınar’a),
İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
- Mutluay R., 100 Soruda XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı (Tanzimat ve Servetifünun), Gerçek
Yayınevi, İstanbul, Nisan 1970.