Ulus Devlete Geçiş Süreci ve Türkiye Cumhuriyetinin Üniter Yapısı

Kavram olarak ‘ulus’ sözcüğünün Türkiye siyasî tarihine girişi I. Dünya Savaşı öncesine rastlamaktadır. Ancak, Osmanlı toplumunda bu kavramın taşıdığı anlam ve ifadelere en az itibar eden kesim Türkler olmuşlardı. Osmanlı toplumunu içine alan ‘ümmet’ yapısı parçalanıp, elle tutulur bir tarafı kalmayınca Türkler için de ‘ulus’ kavramı bir şeyler ifade etmeye başladı. Ancak M. Sait Halim Paşanın söylediği gibi “bir Müslüman’ın vatanı, Şeriatın hüküm sürdüğü yerdir” anlayışı ‘ulus’ bilincinin pekişmesine epey bir zaman kaybettirmişti. Cumhuriyet anlayışı, mevcut şartların ve gerçeklerin izini sürmekten başka Türkiye’nin bir diğer çıkar yolu olmadığını açık biçimde beyan ettikten sonra tam anlamıyla ulusallaşma süreci başladı. Türkiye devlet olarak yeni bir kimliğe ve bu kimliğin siyasî, sosyal, kültürel ve tarihî kriterlerini belirleyecek oluşuma kapılarını açınca ‘ulus’ kavramı toplumsal yapının her katmanını birincil dereceden etkileyen olguya dönüştü. Çalışmamız bu olgu üzerinde Türkiye Cumhuriyeti’nin üniter yapısını açıklamak amacındadır.

Anahtar Kelimeler:

Ulus, Türkler, Osmanlı Toplumu, I. Dünya Savaşı, Türkiye Cumhuriyetinin Uniter Yapısı

Transition Period of National State and Unitary Structure of Turkish Republic

The entrance of the “nation” concept to Turkish political history coincides with the period before World War I. However, it was Turks who paid the least respect to the meanings of concept in Ottoman society. When the Müslim community structure disintegrated, the concept of nation started to present a meaning. However, the context “the land of a Müslim is the place where the realm of the îslamic law exists” said by M.Said Halim Pasha caused a waste of time for the reİnforcement of the sense nation. Nationalization process started after having been defined by the Republic conception that there was no way for Turkey but to follow the requisites and the realities of the day. When Turkey as a nation accepted the formations which would determine political, social, cultural and historical criteria of its new identity, the concept of nation transformed into a phenomenon primarily affecting the social structure. The aim of this study is to present the Unitary Structure of Turkish Republic, in this respect.

Keywords:

Nation, Turks, Ottoman Society, The World War I, Unitary Structure of Turkish Republic,

PDF

___

B. Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara 1996 (6. Bsk.)
T. Hobbes, Leviathan, Sirey, Paris 1971; F. Rangeon, Hobbes, Etat et droit, Albin Michel, Paris 1982
Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu, çvr. Z. Doğan, Fener Yay, İst. 1998
Le droit et loi dans la philosophie de Thonıas Hobbes, Klinckİeck, Paris 1975
N. Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Bilgi Kitapevi, Ankara, (tarihsiz)
F. Ahmad, Modern Türkiye’nin Oluşumu, çvr. Y. Alogan, Kaynakça Yay, İst. 1999 (2. Bsk.)
O. Okyar - H. İnalcık, Social and Economic History of Turkey (1071-1920), Ank 1980
E. Aybars, “Mİlletleşme ve Çağdaşlaşma Lideri Atatürk”, Atatürkçü Düşünce, Ank. 1992
C. B. Akal, İktidarın Üç Yüzü, Dost Yay, Ank 1998
J. Habermas, Öteki Olmak, Ötekiyle Yaşamak, çvr. İ. Aka, YKY, İst. 2002
E. Kuran, Türkiye’nin Batılılaşması ve Milli Mücadele, TDV Yay, Ank. 1994 Marsel A. Boisard, Batı Dayatmacılığı ve İslam, çvr, A. Batur, Seîenge Yay, İst. 2002
Turhan Feyzioğiu, Atatürk’ün Yolu, İstanbul, 1981
Sulhi Dönmezler, Atatürkçü Düşünce El kitabı I, Ankara,2004
Sadi Borak, Atatürk ve Din, İstanbul
F. Ahmad, Modern Türkiye’nin Oluşumu
K. Akyüz, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antoloji¬si, Ank 1953
Turhan Feyzioğlu, “Atatürk ve Milliyetçilik”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı I, Ankara, 2004
B. Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu
Yücel Özkaya, “Atatürk ve Halkçılık”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı I
Atatürk, Söylev, C.ÎI, Ankara, 1999.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi