Mütareke Döneminde Amerikan Mandaterliği Tartışmaları

Osmanlı Devleti I[.Viyana bozgunundan sonra devam eden yenilgiler sebebiyle, düşünce olarak da kendine güvenini bir türlü sağlayamamıştır. Özellikle de Balkan savaşları ve 1.Dünya Savaşı yenilgisi Osmanlı ileri gelenlerinde “Türk milletinin kendi kendini kurtaramayacağı” düşüncesini doğurmuştur. Bu çalışmada, mütareke öncesi Osmanlı Devleti-Amerika Birleşik Devletleri İlişkilerine kısa bir bakıştan sonra mütareke döneminde dış himaye aramak düşüncesinin ortaya çıkışını ve makalenin temelini teşkil eden Amerikan Mandaterliği konusundaki görüşler ve tartışmalar aktarılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Mütareke, Mandaterlik, Amerika, Millet, Savaş

The Arguments About the American Mandate During the Armistice

After IT.Vienna defest the Otoman Empire couln’t get back selfconfi- dense as thought.Especially at defeatof Balkan War and the first World war most of the intellecttuals of the Otoman Empire thought that the Turkish nation wouldn’t rescue themselves. After we touchad on before the armistice the relationship of the Otoman Empire and the USA \ve explained the period of the armistice,apperarence of thoght of American mandatery and the opinions and disenssions about thi s thought at this article

Keywords:

The Otoman, Armistice, Mandatery, The USA, Nation, War,

PDF

___

Rıfat Uçarol Siyasi Tarih, İstanbul, 1985 Fahir Armaoğlu, 20. yy Siyasi Thrilıi, Ankara, 1989
Osman Ulugay, Amerikan Basınında Tiirk Kurtuluş Savaşı, İstanbul, 1974 Seçil Akgün, "‘Kendi Kaynaklarından Amerikalı Misyonerlerin Türk Sosyal Yaşamına tilki¬si! 1820-1915)”, Türk Tarih Kongresinden ayrı basım, Ankara 1994
Seçil Akgün. a.g.m.
fahir Armaoğlu Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri. Ankara 1991 'de Amerika Birle¬dik Devletleri ile yapılım 1830 larilıli ticaret anılaşmasının İngilizce ve'tlirkçe lanı metnine ulaşmak mümkündür Mine Erol. t. Dünya Savaşı Arifesinde Amerika'nın Türkiye’ye karşı Tutumu
Fahir Armaoğlıı, Belgelerle Tiirk-Amerikan Münasebetleri, s. 19.
Ali Karakaya. Milli Mücadelede Manda Sorunu, Hııcbord ve King-Crane Heyetleri, An¬kara. 2001, s. 19. Seçil Akgün. Aım Hallacıyla General Moseiey Raporu, s, 96. Mine Erol. Türkiye’de Amerikan Mandası Meselesi, s. 3-5. Türkçe Sözlük. Tiirk Di! Kurumu Yayınları (Komisyon), Ankara, 1974, s, 551. Ali Sonkoyuncu, Sivas Kongresi Öncesinde Manda İstemi Konusundaki TnrLtşmaiann değer-lendirilmesi. Sivas Kongresi T. Uluslararası Sempozyumu. Sivas, 2002, s. 155.
Mine Erol, Türkiye’de Amerikan Mandası Meselesi, s. 14. Mine Erol, a.g.e., s, 27. Fethi Teveloğhı, a.g.e.. s. 143. Mazlıar Müfit Kansa. Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber. C. i. Ankara, 1988, s. 185. İsmet İnönü, (Yay. Haz. Sabahallm Selek) Hatıralar. 1985, İstanbul, s. 173. Batı konuda 1-ellıi Tcveloğlu. sı.g.c. 'de Wilson Prensipleri Cemiydi’nin kuruluş tarihini 4 Ara¬lık 1918 Çarşamba günü olarak vermekledir Geniş bilgi için bakınız. Dr, Fellıi ’lcvetoğlıı. tı.g.e.. s. 161. Mine Erol, Türkiye’de Amerikan Mandası Meselesi, s. 35-36. Mine Erol, Türkiye’de Amerikan Mandası Meselesi, s. 42. Osman Ulııgay, Amerikan Basılımda Türk Kurtuluş Savaşı, İsiaııbııl, 1974. s. 36 Osman Ulııgay, ıı.g.e., s, 46. Osman Ulııgay a.g.e., s, 48. Osman Ulugay, u.g.c., s. 49, Orhan Durtı, Amerikan Gizli Belgeleriyle Türkiye’nin Kurtuluş Yıllan, İstanbul, 1978, s, 34. Orhan Dıırıı, a.g.c., s, 34-35, Osman Ulugay, a,g.e., s. 52. Osman Ulugay, a.g.e., s. 54. Osman Ulugay, a.g.e., s. 64.
Ali Karakaya, Milli Mücadelede Manda Sorunu, Harbord ve Kiııg Cirme Heyetleri, An¬kara, 2001, s. 84.
Doç. Dr. Seçil Akglhı. Ana Hatkınyla General Moseley Raporu, s. 96.
Ali Karakaya, a.g.e.. s, 156-157. Seçil Akgiin, Ana Hatlarıyla General Moseley Raporu, s. 97-98.
Celal Bayar Ben de Yazdım, Milli Mücadeleye Giriş, İstanbul 1968, s. 1881. Celal Bayar, a.g.e., s. 1885. Celal Bayar, a.g.e., s. 1884. Falih Rıfkı Alay, Çankaya. İstanbul, 1984, s. 191-192
Falih Rıfkı Alay, a.g.e.. s. 184-185, ATAZ1J-1, Klasör no: i. Dosya no: 2, Fihrist no: 28. ATAZB-1, Klasör no: 4, Dosya no: 9, Fihrist no: 38(1-2). Celal Bayar, a.g.e., s. 1882. Aptülahat Akşin, a.g.e,, s. 32.
Selahattiıı Tanscl, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C. 2. İstanbul 1991, s. 100. Mazhar Miifit Kansa, Erzurum’dan Ölümiiııe Kadar Atatürk’le Beraber, Ankara, 1988, s. 178. Mazhar Miifit Kaıısu. a.g.e., s. 180-182.
Kemal Atatürk, Nutuk, C. 1, İstanbul, 1996. s. 91. ATAZlJ-1 Klasör no: 4. Dosya no; 9. Fihrist no; 27( I). Mustafa Onur, Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları I, Ankara, 1995. s. 13 D132
ATAZB-1, Klasör no: 4, Dosya no: 9, Fihrist: 30(1-5). Kazını Karabekir, İstiklal Harbimiz, İstanbul, 1988, s. 100. Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam Mustafa Kemal, C. 2, İstanbul, 1966, s. 124. Konu hakkında geniş bilgi için Dr. Deniz Bilgen, Milli Mücadele Aşamasında Amerikalı Gazeteci L. E Brovvne'ııitı Türkiye’deki izlenimleri, Sivas Kongresi’ne katılması, Sivas
Kongresi 1. Uluslararası Sempozyumu, Sivas, 2002. Hiisrev Gerede, (Haz: Sami Önal), Hiisrev Gerede’nin Anıları, İstanbul, 2002, s. 75. Sivas Valiliği (Komisyon), Atatürk Sivas’ta, Sivas, 1981, s. 48, Uluğ İğdemir, Sivas Kongresi Tutanakları, Ankara, 1986, s, 47. Ulıuğ İğdemir, a.g.e., s. 74.
Kemal Atatürk, Ta inim, Telgraf ve Beyannameleri, C. 14, Ankara. 1991, s. 65. Mehmet Alpargıı, “S/vn.r Kongresi 'inle Bir Portre Tıbbiye Temsilcisi Hikmet Bey", Sivas Kongresi I. Uluslar arası Sempozyumu, Sivas, 2002. Reşat Genç, "Yeni Mandacılık Eğiliıııleri", Sivas Kongresi I. Uluslararası Sempozyumu, Sivas. 2002. s. 89, Mustafa Onar, a.g.e., s. 79. ATAZB-1. Klasör no: 2, Dosya no: 5, Fihrist no: 9,

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi