Amerika’da İlk Türk Lobisi: Türk Teavün Cemiyeti (Turkish Welfare Association)

Osmanlı topraklarından Amerika’ya ilk göç hareketi 1860'11 yıllarda gerçekleşti. İlk göç edenler arasında Rumlar, Suriyeliler ve Ermeniler yoğun olarak bulunuyordu. Aynı dönemde iş bulmak, para kazanmak maksadıyla bu ülkeye giden Türkİ er de mevcuttu. Türkler daha ziyade Doğu Anadolu'dan ve Rumeli topraklarından göç etmişlerdi. Amerika'ya giden ilk Türkler New York, Detroit Worchester, Lavvrence, Yougnstown, Pittsburg gibi sanayi kentlerine yerleşerek buralardaki fabrikalarda çalıştılar, ilk önceleri dil bilmedikleri için bir hayli zorluk çeken Türkler, dayanışmayı kuvvetlendirmek amacıyla kiraladıkları mekânlarda toplu olarak yaşıyorlar ve boş vakitlerinde Türklerin çalıştırdıkları kahvelerde bir arada bulunuyorlardı. Daha sonra Türk Teavün Cemiyeti adında bir dernek kurarak, Amerika'daki ilk Türk lobisini oluşturdular. TürkTeavün Cemiyeti, kısa sürede Türkler arasında birlik ve dayanışmayı sağladığı gibi Amerika'daki Türk düşmanı kampanyalara da göğüs gerdi. Özellikle Lozan Antlaşması döneminde asılsız iddialarla Türkiye'nin tanınmasını engellemek isteyen Ermeni ve Rumların propagandalarına karşı çıkarak, Yeni Türkiye Devleti lehine hava oluşmasını sağlamıştır. Bunun bir neticesi olarak 1917'de 1. Dünya Savaşı nedeniyle kesilen Türk- Amerikan ilişkileri 1927’den itibaren yeniden başlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Amerika, Türkler, Türk lobisi, Türk Teavün Cemiyeti, Yeni Türkiye Devleti

The First Turkish Lob i es in the United. States: (Turkish Welfare Association)

The first immigrants from Ottoman Em pire to United States vvere arrived iıı 1860, In fact, first immigrants İncinde not only Turkish people, but Greeks, Syrians and Armenians. The main purposes of immigrations vvere find god jobs, and made good many. Most of the Turks among Ottomans immigrated to the USA vvere east part of the Anatolia and Ottoman Europe, called Thrace. The first Turkish immigrants vvere settled in Industrial cities such as Ne w York, Detroit, Worches ter, La vv rence, Youngstovvn, and Pİttsburg and vvorked in their different factories. Because of their limitatİon of English language, they had very difficıılt time and therefore ali of them lived together as a big community. They generally attended Turkish coffee çenter because they felt more secure. After that, they established ''Turkish Welfare Association" and this association vvas the first Turkish Lobbies İn the United States. Iıı short times, TWA made biggest contribution for Turkish community brought them together and played very important roles against Turkish community from other lobbies, for example Greeks and Armeııİan diasporas lobbies. Particularly, during the Lausanne Treaty, TWA tried to change lots of false arguments and propagandas prodııced by Armenians and Greeks against ne w Turkish Republic and made a valuable atmosphere for new Turkish Government in the USA. Because of World War 1, Turkish - American relattons vvere blocked in 1917. On the other hand, this relationship has started again in 1927

Keywords:

United States, Turkish people, Turkish lobbies, Turkish Welfare Association, new turkısh republıc,

PDF

___

Orhan Fuad Köprülü, "Tarihte Tiirk-Amerikaiı Münasebetleri', Belleten, LI/200 (Ağustos) 1987, Tlirk Tarih Kurumu Yay,, Ankara 1987, s. 927-947. Bilmez Bülent Can, Demiryolundan Petrole Chestcr Projesi (1908-1923), Tarih Vakfı Yay., İstanbul 2000. s. 79-80. Bilal N. Şimşir, "Ermeni PropagaHclasmın Ermeni Beynin Üzerine", Tarih Boyunca Tiirkle- riıı Ermeni Toplumu İle İlişkileri Sempozyumu, Atatürk Üniversitesi. Yay., Ankara 1985, s. 80.
Çağrı Erhan. Tiirk-A meri kan İlişkilerinin Tarihse.! Kökenleri, İmge Kilabevi Yay,. Ankara 2001. s. 120-134. Erhan. Türk-A meri kan İlişkileri, s. İ40-149. Erhan, Türk-Aıııerikan İlişkileri, s. 152-159. Kural. "Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Münasebetlere Ait Arşiv Vesikala¬rı", s. 36
Anlaşma metinleri için bkz. Fahir Armaoğlıı, Belgelerle Tiirk-Anıerikan Münasebetleri, Tiirk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1991, s. 1-19. Gülsen Scvinç-Ayşe Fazlıoğlu, "Turkish Fıırlicaeipalioıı to İ893 Chicago Expolition'\ Milletlerarası Münasebetler Türk Yıllığı (The Turkish Yearbook of International Rclations), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Cilt; XXXJ-200ü/2, s. 21-30.
Ahmet Turan Al kan. Sıra Dışı Bir Jön Tiirk Ubeydullah Efendi’niıı Amerika Hatıraları, iletişim Yay.. İstanbul 1989, s. 191-192. Rıfat N. Bali, Anadolu’dan Yeni Diinyıı’ya Amerika’ya tik Göç Eden Türklerin Yaşam Öyküleri, iletişini Yay.. İstanbul 2004. s. 261-263, s. 69-71. Şenol Kantarcı. "Ermeni Lobisi: ABD’de Ermeni Diaspora- sı’nın Oluşması ve Lobi Faaliyetleri', Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı:! (Mart-Nisaıı-Mayıs) 2
Kocabaşoğlu, Anadolu’daki Amerika, s. 23-164.
Seçil Akgiiıı. “Amerikalı Misyonerlerin Ermeni meselesindeki Roiıi", Atatürk Yolu, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, 1/1 (Mayıs) 1988, s, 1-12.
Kocabaşoğlu, Anadolu’daki Amerika, s. 3-37.
Şimşir, "Ermeni Propagandasının Ermeni Eoyııln Üzerine", s. 114-117. Armaoğlıı, Belgelerle Tiİrk-Anıeriknıı Münasebetleri, s. 19. Bilal N. Şimşir, Amerika'da Ermeni Lobisi ve Lozan Antlaşması Kavgası (7923-/927), Ermeni Araştırmalan Dergisi, Sayı :3 (Kasım) 2001, Bıı makalenin internet üzerindeki versiyonu için bkz, www.crarcn.org/tin7makale/amcrikadaermlozbsimsir.htm. Erlıan, Tiirk-Amerİktnı İlişkileri, s. 387
Can, Clıestcr Projesi, s. 217-250. Atatürk’ün Milli Dış Politikası, Cilt I. Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1981, s. 271-272. Kemal H. Karpat, “Amerika’ya Gity Eden OsmanlIlar, 1860-1914", Osmaıılı Nüfusu (1830- 1914), Çev: Bahar Tırnakçı, Tarih Vakfı Yay., İstanbul 2003, s, 280-282
Bali, Amerika’ya İlk Göç Eden Türklerin Yaşam Öyküleri, s. 53,
Nedim ipek, "Anadolu’dan Amerika’ya Ermeni Göçii”, OTAM Osmanlı Tarihi Araştırına ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 6, Ankara 19995, s, 257- 280.
Nakİ KonyalI, "Amerika'daki Gdçmen Tilrkler”, Toplumsal Tarih, XVl/92 (Ağustos) 2001, s.26.
Karpat, "Amerika'ya Göç- Eden OsiiKtııltlar, IÜ6O-IV 14" s. 293.
Bali, Amerika’ya İlk Göç Eden Tiirklerİn Yaşam Öyküleri, s. 264
Jhon J. Gıabouski, "Cıııtılıuriyel- {'i Alffilayış/ar: Time ve Güleemar. Toplumsal Tarih, Sayı:92 (Ağustos) 2001, s. 10-17. Hali. Amerika’ya İlk Göç Eden Tiirklerİn Yaşam Öyküleri, s. 264,
Bali, Amerika’ya İlk Göç Eden Türkleriıı Yaşam Öyküleri., s. 348. Talat S. Halmaıı. "Amerika Tiirkler?', Yeııi Türkiye, Sayı: 16 (Temmıız-Ağııstos) 1997 s. 2130
Sabiha Sertel, Roman Gibi, s. 48. s. 45-52. Sabiha Serlel, Romaıı Gibi, s. 45-52.
Mehmed Fuad, Amerika’da Tiirkler, s. 16. Mehmed Fuad, Amerika’da Türkler, s. 31-32. Sabiha Sertel, Roman Gibi, s. 48.
Dr. Fuad Umay’ın hayalı ve çalışmaları hakkında geniş bilgi İçin bkz. Vcysi Akm.Bİr Devrin Cemiyet Adamı Doktor Fuad Umay, Atatürk Araştırma Merkezi Yay. Ankara 2000. Fuad LJnıay. Seçmenlerimle Bıışbaşa, Ankara 1950, s. 30. Sabiha Serlel, Roman Gibi. s. 43-49.
Veysi Akın, ”Dr. l'nad(Umay) Bey’iıı Amerika Birleşik Dev- telleri Seyahat!', Akademik Araştırmalar. 1/2 (Giiz) 1996, Erzurum 1996, s. 18-29.
Mehmed Fuad , Amerika’da Türkler., s. 65-66. Mehmed Fuad , Amerika’da Tiirkler., s. 66-71. Mehmed Fuad. Amerika’da Türkler., s. 71-77.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi