1913

İzmir’in İşgalinden Sonra Uşak'ta Kuva-yı Millİye’nin Oluşumu

I. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle iktidarı kaybeden İttihat ve Trakki ve Hürriyet ve İtilâf Fırkası’nın Osmanlı ülkesindeki çekişme zemininde Kuva-yı Milliye’nin ortaya çıkması sancılı olmuştur. İzmir’in işgalinden sonra Batı Anadolu’yu işgale başlayan Yunanlılara karşı direnişte cephe gerisinde önemli hizmetler veren Uşak’ta Kuva-yı Milliye’nin oluşması da aynı minvalde gerçekleşmiştir. Bu süreçte Uşak’ta ilkönce Karakol Cemiyeti ile bağlantısı olan gizli bir cemiyet kuruldu. Bu gizli cemiyetin yaptığı çalışmalar neticesinde 17 Temmuz 1919 tarihinde şehre giren Kuva-yı Milliye şehre hâkim oldu. Eski bir ittihatçı olan İbrahim Tahtakılıç gizli cemiyetin halka zarar vermesinden endişe duyduğundan 30 Temmuz 1919 tarihinde “Redd-i İlhak Cemiyeti”ni kurdu. İbrahim Bey yaptığı çalışmalarla Kuva-yı Milliye’yi büyük ölçüde bir halk hareketi haline getirdi. Alaşehir Kongresi’ne katılan İbrahim Bey aktif konuşmalarıyla burada dikka¬ti çeken bir şahsiyet olmuştur. Batı Anadolu’da bir üst kongre niteliğinde olan Alaşehir Kongresi’nde kurulması kararlaştırılan Alaşehir Heyet-i Merkeziyesinin daha sonra Uşak’a nakledilmesi, Yunan işgaline kadar Uşak’ın cephe gerisinde önemli bir konumda olduğu dikkati çekmektedir

Anahtar Kelimeler:

Uşak, Alaşehir, Yunan, Kııva-yı Milliye, Cemiyet

The Formation of the National Forces in Uyak Afterward the Occı.ıpation of İzmir

Upon the end of the Woıid War I, in the conflicted atmosfere in the Ottoman country due to the conflict betvven Hürriyet ve İtilaf Party and İttihat ve Terakki vvho lost his ruling povver, the emerging of the national forces vvas really difficıılt. The emerging of the National Foıces in Uşak vvhich had sııch an impoılant service in the back front in the strııggle against the Greeks vvho started invading the Western Anatolia after İzmir vvas realized in the same vvay. In this process, a secret society in coopera- tion vvith the Karakol Cemiyet vvasformed. As a resıılt of the works this secret society, the national forces came to the city on 17 Jnly 1919 and held the control of the city. Since İbrahim Tahtakılıç, a farmcr of İttihat ve Terakki, vvas vvoıried aboııt that the secret society could damage people, he formed the “Reddi-i İlhak Cemiyet”. With great efforts, the national forces became a pııblic movement. İbrahim Bey, vvho participated in Alaşehir Congress, drevv attention of the other participants vvith his acli ve sepeeches. The tranfer of Alaşehir Congress, an ııpper congress in the Westren Anatolia, dravvs attention to the impoılant role of Uşak in the back front ııntil the Greek invasion.

Keywords:

Uşak, Alaşehir, The Greeks, The National Forces, Socicty,

PDF

___

Sadiye Tutsak, “Milli Mücadele de Uşak". Tarih İncelemeleri Dergisi, X. İzmir 1995. s.290. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti İrade i Umumiye (DII-İ-UıVI) 19-4/1-81. Müsavat, 26 Şubat 1335. Müsavat. 19 Kaıııın-ı Saııi 1335. Besim Atalay. “Uşak'ta Milli Harekel”. Yakın’Vknhimi'i. 11/20. 12 Temmuz 1962. s.205. Tutsak, a.g.ııı.. s.290. Bezmi Nıısret Kaygusıız, Bir Roman Gibi, İzmir 1995, s. 170-171,172; Stivaı i Yüzbaşı Alımed, Türk İstiklal Harbi Başında Milli Mücadele, Hazjsmail Aka, Vehbi Günay, Cahit Telci, İzmir, 1993, s.93’te Kasaba’nın işgali 20 Mayıs 1919 olarak belirtilmiştir. BOA, Dahiliye Nezareti Kalem-i Mahsus Miidiriyeti (DH-KMS) 53-2/106. BOA, DH-KMS 53-2/106. Tutsak, a.»./».. 290: Kaygıısıız. a.g.e.. s. 174-175. BOA. DH-KMS 53-2/89. Selim İlkin-İlhan Tekeli. Ege’de Sivil Direnişten Kurtuluş Savaşına Geçerken Uşak Heyet- i Merkeziyesi ve İbrahim (Talıtakılıç) Bey. Ankara. 1989. s.97. 98. BOA. DH-KMS 53-2/106. BOA. DII-KMS 53-2/106. Alalay, a.g.ııı., s.206. BOA’ DH-KMS 53-2/106; BOA. DH-KMS 53-2/54. Atalay, a.f’.ııı.. s.206. BOA. DH-KMS 53-2/106. Tutsak, a.f’.ııı.. s.291-292. BOA. DH-KMS 53-2/62. Tınsak. ıı.^.ııı., s.292. BOA. DH-KMS 53-2/54. BOA. DH-KMS 53-2/54. BOA. DH-KMS 53-2/54. BOA. DH-KMS 53-2/54. BOA, DH-KMS 53-2/93. Tutsak, ti.fj.in., s.292-293. BOA. DH-KMS 53-2/54. BOA. DH-KMS 53-4/36. BOA. DH-KMS 53-2/62. BOA. DH-KMS 53-4/36. Atalay. a.^.ııı.. s.207. Siivaıi Yüzbaşısı Alımed, a.g.e.. s.97. I 10-111. Tutsak. ıı.tj.ııı.. s.294. Türk inkılap Tarihi Enstitüsü. Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri ve Hacım Muhittin Çarık lı’ııın Kuva-yı Milliye Hatıraları (1919-1920). Ankara. 1967. s.38. Tekel i-î İkin, a.g.e.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi