Mudanya Mütarekesi (3-11 Ekim 1922)

Sakarya meydan muharebesinden sonra Türk ordusunun üstünlüğünü gören İtilaf Devletleri, Yunan ordusu kesin bir yenilgiye uğramadan önce, mümkün olduğu kadar kendi lehlerine çözülebilecek bir barış için çareler aramaya başladılar ve 22 Mart 1922'de mütareke, 26 Mart 1922'de de "Paris Mukarrerâtı*1" adını verdikleri barış tekliflerini İstanbul, Ankara ve Atina'ya göndererek üç hafta içinde bir konferans toplanmasını istediler. Toplantının amacı Doğu Trakya'da Yunan kuvvetlerinin geri çekilmeye davet edilecekleri hattın belli edilmesini, başlatma düzenini ve o bölgede çıkabilecek karışıklık ve tahriplerin Önlenmesini ve genel olarak güvenlik ve düzenin devamını ve genel dirliğin sağlanmasını hazırlamaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mudanya Mütarekesi, İstiklal Harbi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, İtilaf Devletleri

Impact Of The San Remo Terms On Turkey And British Polıcy

After the First World War, the victorious Allied powers were unable to dispose of the Turkish question despite months of deliberation. The rivalry of the Allİed powers, particularly of Great Britain and France, över the lands of the old Ottoman Empire, the Greek occupation of Smyma in May 1919 and the subsequent rise of the Nationalİst Movement in the interior under the leadership of Mustafa Kemal *1 which resisted the post-war Allied adjustments and defied the inability of the Ottoman govemment to save the country from foreign invasİon, ali combined to make such a treaty impossible for the Allies. When anti-Nationalist Damad Ferid Paşa, the Grand Vizier and the Sultan's son-in-law, was İn power on 5 April 1920 for the fourth time, the British were confident that the Ottoman government in Constantinople was önce again in their camp. In British eyes, Damad Ferid was perhaps more sincerely convinced than any other statesman of the first rank that Turkey’s sole hope of salvatioıı lay in a good understanding with Great Britain. 2 Now, İt was time for the Allies to complete the Turkish treaty and force Damad Ferid to sign it. The Supreme council met at San Remo on 18 April with such a purpose in mind.

Keywords:

Turkey, British, Polıcy,

PDF

___

Akyüz, Yahya, Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu (1919-1922), Ankara 1975.
Tengirşek, Yusuf Kemâl, Vatan Hizmetinde, Ankara 1967.
Bayur, Hikmet, T.B.M.M. Hükümeti Umuru Hariciye Vekili Yusuf Kemal Tengirşenk'in 1922 Martında Yaptığı Avrupa Gezisi ile ilgili Anılar, Ankara 1976.
Şimşir, Bilal N., İngiliz Belgeleriyle Sakarya'dan İzmir'e (1921-1922), Ankara 1972.
Türkgeldi, Âli Fuad, Mondros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, Ankara 1948.
İslâm Ansiklopedisi, Atatürk maddesi, s. 760.
Atatürk (Komutan, Devrimci ve Devlet Adamı Yönüyle), Ankara 1980.
Türk İstiklâl Harbi, II, 6. Kısım, Kitap IV. Ankara 1969.
Himmetoğlu, hüsnü, Kurtuluş Savaşında İstanbul ve Yardımları, C, II, İstanbul 1975.
Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi, Ankara 1983.
Göloğlu, Mahmut, Cumhuriyete Doğru, s, 327.
Harp Tarihi Vesikalar Dergisi, S.65, Ankara 1968, vesika 1467.
Uluğ, Naşit Hakkı, Emperyalizme Karşı Türkiye (1922-1924), İstanbul 1971.
Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal, III.
Jaeschke, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, Ankara 1970.
Aras, Nimet, Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, C. IV, Ankara 1964.
Şimşir, Bilal N., Atatürk ile Yazışmalar (1920-1923), Ankara 1981.
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, IV, 462.
Cebesoy, Alî Fuat, Siyasi Hatıralar, Ankara 1957.
Bıyıklıoğlu, Tevfik, Trakyada Milli Mücadele I, 438.
Harp Tarihi Vesikalar Dergisi, S. 65, Ankara 1968, vesika 1467.
Türk İstiklâl Harbi, Ankara 1964, IV, sayfa 43-45.
T.B.M.M. Gizli celse zabıtları, III. İş Bankası yayını, 2. Baskı, Ankara 1985.
Tansel, Selahattin, Mondros'tan Mudanya'ya..., IV Ankara 1974.
Adil, Selahaddin, Hayat Mücadeleleri (Selahattin Adil Paşa'nın Hatıraları), İstanbul 1982.
Şapolyo, Enver Behnan, Türk İnkılâp Tarihi Notları, İstanbul 1949.
Eğilmez, Mümtaz Şükrü, Milli Mücadele'de Bursa, s. 219.
Türk İstiklâl Harbi, Cilt. II, kısım. VI, kitap IV.
Kara, Enver Ziya, Birinci Cihan Harbi'nden Lozan Muahedesine Kadar Türkiye'nin Siyasi Olayları, İstanbul 1959.
Kocatürk, Utkan, Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri Ankara 1969.
Kutay, Cemal, OsmanlI'dan Cumhuriyet'e, C.5. İstanbul 1992.
Armstrong, Türkiye Nasıl Doğdu, Çev. Ömer Rıza İstanbul 1928.
Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, II..
Koçu, Reşat Ekrem,O smanlı Muahedeleri ve Kapitülasyonlar ve Lozam Muahedesi, İstanbul 1934.
Gölübol, Mehmet, - Cem Sar, Atatürk ve Türkiye'nin Dış Politikası (1919-1938), İstanbul 1963.
Mumcu, Ahmet, Tarih Açısından Türk Devrİminin Temelleri ve Gelişimi, Ankara 1971.
T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, C. XXII, Ankara 1960, s.432.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi