Başkumandan Gazi Mustafa Kemal Paşa Hereke’de

Hereke, Mondros Mütarekesi ile Mudanya Mütarekesi arasındaki dönemde İtilâf Devletleri’nin (İngiltere) işgalinde kalmıştır. Bu işgal süreci ancak Mudanya Mütarekesi görüşmelerinin sürdüğü 3-12 Ekim 1922’de son bulmuştur. Mütarekenin yürürlüğe girmesiyle birlikte III. Kolordu Hereke’ye konuşlanmıştı. Büyük önder Mustafa Kemal Paşa bu bölgeye iki kez gelmiştir. Her iki gelişinde de onun özel yaşamında önemli olaylar meydana gelmişti. Bu çalışmada Hereke’nin işgali, işgalden kurtarılışı ve Mustafa Kemal’in bu bölgeye yaptığı ziyaretler İncelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mustafa Kemal Paşa, Hereke, İtilâf Devletleri, Kocaeli, Mudanya Mütarekesi

Commander-in-Chief Gazi Mustafa Kemal Pasa in Hereke

After Mudros Armistice, Hereke has been occupied by England which is a one of the Entente Powers. Thıs occupying process has just ended on October 3-12,1922 during the negotiations for the Mudanya Armistice. By coming into force of the Armistice, third army corps has been settled down in Hereke. The big leader Mustafa Kemal Pacha has visited thıs region for two times. In both of his trips, important events has been occurred in his private life. In this work, the occupation of Hereke, salvation of Hereke and the trips of Mustafa Kemal to this region are evaluated.

Keywords:

Mustafa Kemal Pacha, Hereke, Entente Powers, Kocaeli, Mudanya Armistice,

PDF

___

Clemens Bosch, İzmit Şehrinin Muhtasar Tarihi, Tercüme: O, Nuri Aııdağ, Kültür Bakanlığı Yay. Dev. Basımevi İst. 1937
Şeref Kayboğazi, İzmît - Sapanca - Adapazarı Vadisi İst. 1939
İ. Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, 4.b.C.l TTK Arık. 1982
Hammer Osmanlı Ta-rihi, Ata Bey Tercü, C,2 Sabah Yay. İstanbul 1987
Hoca Sadettin Efendi Tacüt - Tevarih 1. C. Kültür Bakanlığı Ank, 1992
ATAŞE 1/3 Kls. 6 Dos. 25 Fih 3-5
Türk İstiklal Harbi (TİH) C.l, “Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı” Ankara 1992
ATAŞE, KI. 51. Dos. 17-1 F.4-5 Deniz Müzesi ( Dz. Mz) Def. 484
ATAŞE, İstiklal Harbi (ISH)-l, Sıra 896, Kutu 3, Gömlek 162, Tarih 19-12-1918
Kazım Araş, " İstiklal Savaşında Kocaeli Bölgesindeki Harekat”, 102 sayılı Askeri Mecmua Tarih Eki, (Sayı .43) İst. Eyl. 1936
Adnan Sofuoğlu, Kuvayi Mitliye Döneminde Kuzey Batı Anadolu, Genkur Basımevi, Ank. 1994
Yusuf Çam, Millî Mücadele de İzmit Sancağı, İst. 1993
Nutuk, C.I, Millî Eğitim Basımevi, İst. 1973
F. Can, “İlk Millî Kuvvet Nasıl Kurulmuştu ?”, Yakın Tarihimiz, CI, İst. 1962
Haşan İzzettin Dinamo, Kutsal İsyan, C. IV. İst. 1990. S. 7-59 ; İlker Özdemir, Yahya Kaptan, Gebze 1977 ; Şükrü Uras, Yahya Kaptan, İst. 1968
Y. Cevdet Baykal “İstiklal Harbinin İlk şehidi Yahya Kaptan”, Tarih Coğrafya Dünyası, Say.l İst, 1959
Nutuk, C. I
ATAŞE, ISH-7Bs. 10092 Kutu 366, Gömlek 83, Tarih 07.01. 1920
ATAŞE, ISH-İ, s. 4103, Kutu 58 Gömlek 28, Tarih 10. 01. 1920; ATAŞE, ISH-1, s.4122, Kutu 58 Gömlek 47, Tarih 11.01. 1920
M. Kenan Kaya - Yaşar Yılmaz - Sara Boynak - Vahide GüzgÖr, Millî Saraylar Koleksiyonun da Hereke Dokumaları ve Halıları, TBMM Yay. İst. 1999
ATAŞE, ISH - SA, s. 1289, K. 180, Göm. 46, Tar. 29-12-1918;
ATAŞE, İSli - 7A, s. 4886, K. 373, Göm. 110, Tar. 01. 02. 1919 ATAŞE, ISH - 7A, s. 4766, K. 380, Göm. 89, Tar. 09. 06. 1919
ATAŞE, ISH.-7A. s. 4673, K. 380, Göm. 67, Tar. 31.05. 1919
ATAŞE Gökbayrak Taburu Koleksiyonu, Klasör 32, Dos. 186, Fihrist 1-18
ATAŞE ISH, 14A, s, 1550 K, 1012, G. 63, Tar. 30. 05. 1920
ATAŞE ISH. 9A, s. 5595, K. 518, G. 75, Tar. 03. 06. 1920
ATAŞE ISH-10 A, s. 1776, K.643, G 103, T. 21.06.1920
ATAŞE ISH - 14 A, s. 3428, K.974, G78, T. 15,07.1920
ATAŞE ISH- 9 B, s. 6543, K. 546, G, 20, T. 30,06,1920
ATAŞE ISH- 9 B, s. 7204, K.556, G23, T. 20.07.1920
ATAŞE ISH - 9 B, s. 8301, K. 545, G. 160 T. 25. 08.1920
ATAŞE s. 9151, K.558, G, 47, T. 20. 09.1920
An İnan, Tarihe Tanıklık Edenler, Çağdaş yay. İst. 1972
TİH. VII. C (İdari Faaliyetler) Ank. 1975
TİH II.C 3, Kıs. Ank. 1994
Kazım Özalp, Millî Mücadele, C.I, TTK Ank. 1998
Yahya Akyüz, Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu , Ank. 1988
ATAŞE 1/ 4257, KIs. 1013, Dos. 1 Fih. 56 (MMV Fevzi (ÇAKMAK) Paşanın “Beklenen Yunan Taamızu”’na ait değerlendirmesini içeren 8 Mayıs 1921 tarihli yazısı)
Talat Yalazan, Türkiye’de Yunan Vahşet ve Soy Kırımı Girişimi, 2, C, Ank. 1994
Hikmet Bayur, XX. YY.’da Türklüğün Tarih ve Acun Siyaseti Üzerindeki Etkileri, TTK, Ank. 1989
BMMI. Dönem Zabıt Ceridesi, C, 23
Nutuk, 284, Tevfik Bıyıklı oğlu, Trakya’da Millî Mücadele, TTK. Ank, 1992
İkdam 4 Ekim 1922
BMM Gizli Celse Zabıtları, C. 3 (M. Kemal Paşa’nın konuşmaları)
İkdam 7,8,9 Ekim 1922
Anadolu’da İleri 7,8,9 Ekim 1922
ATAŞE Kutu 2, Dosya 20 Fih. 1-116 ( 3. Kolordu Tarihçesi 1911-1923)
Sabahattin Özel, “Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nsn Adapazarı ve İzmit Gezisi”, Türk Dünyası Araştırmaları, İst., Haziran 1988
Mehmet Önder, Atatürk’ün Yurt Gezileri, T, İş Ban. Yay. Ank. 1975 s. 201.
Muharrem Giray, “Büyük Türk Dostu C, Farrare’in Atatürk’ü Ziyareti” Yakın Tarihimiz 2.C, s. 356-358; S. Özel
Utkan Kocatürk, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi, 2.b. TTK. Ank. 1988
Rıfat Yüce, Kocaeli Tarih ve Rehberi, İzmit 1945 s, 130-138; Avni Öztüre, İzmit Tarihi, İst. 1981
Düstur 3. Tertip I.C.
Zeki Sanhan, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, IV. C. TTK, Ank. 1996 Nutuk, 2.C.
BİL! N. Şimşir, Lozan Telgrafları, TTK. Arık. 1990
Harp Tarihi Vesikaları (Belgeleri) Dergisi (HTVD), sayı 66, Belge No: 1489
Selahi R. Sonyei, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, II. C, TTK. Ank. 1991
TİH. II. C. 6. Kıs. 4. Kit.
Rahmi Apak, Yetmiş Bir Subayın Hatıraları, E. U (Genkur) Bas. Ank. 1957
16 Ocak 1923 tarihli “ Hakimiyeti Millîye” gazetesi
30 Kasım 1929 tarihli Millîyet Gazetesi
Hakimiyeti Millîye 17 Ocak 1923
Arı İnan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923 Eskişehir - İzmit Konuşmaları, TTK. Ank. 1982
İkdam, 20 Ocak 1923
ATAŞE TSH-3A s. 2348 K.140G.4 T. 19.01.1923
Hakimiyeti Millîye, 21 Ocak 192
Aynur Mısırlıoğlu, Kuvayi Millîye ’nin Kadın Kahramanları, İst. 1994
Hakimiyeti Millîye, 18 Ocak 1923
Milliyet, 6,7 Aralık 1929 ( Gazi ve İnkılâp)
Nazım Gür’ün anlattıkları.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi