Ankara’nın Başkent Olduğu Yıllardaki Eğitim, Sağlık ve Sosyal Durumu Üstüne

Ankara, Osmanlı Devleti’nde adı sıkça öne çıkmayan bir kentti. Türkiye Cumhuriyeti’nin Hükümet merkezi olunca dikkatleri üzerine çekti. Bu yıllarda Ankara’ya 10 kaza 7 nahiye ve 1075 köy bağlıydı. Toplam nüfusu 312549 idi. Merkez nüfusu 2 nahiye 72 köy dahil 9090T kadın, 12356’sı erkek olmak üzere 21446 idi. İlde toplam 108 ilk, orta ve lise mektebi, 39 medrese vardı. 1924 yılında l’i resmî, 6’sı özel, 7 eczane ve 2 resmî hastahane de bulunmaktaydı. Dispanser yoktu. Kentte toplam 526 çeşme vardı. 345 çeşme merkezde, geri kalanları kaza ve köylerde bulunuyordu. Yine kentte, 56 caminin 35’i merkezde idi. 27 han vardı. Otel yoktu. Başkent olduktan sonra 16 otel yapılmıştır. Vilâyette birer adet imalat-ı harbiye, elektrik, fişek, kibrit ve un fabrikası vardı. 526 su ile çalışan un değirmeninin 437’si faal durumdaydı. 70 mahalleli, tarım ve hayvancılığa dayalı ekonomisi olan kentti. Ulaşım araçları fayton ve eşekti. Aydınlanması gazyağı ile sağlanan lüks lambaydı. İlk mecliste milletvekillerinin oturduğu sıralar mektup sıralarıydı. Bugün modern, çağdaş ve güzel bir kente ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye Cumhuriyeti, Ankara, Başkent, Eczane, Hastahane, Okul

A Study on Educatıon, Health and Socıal States at Ankara Whenıt Was Became Capıtal Cıty

Ankara was not well-known city during Ottoman Empire. It took attention önce it was chosen as the Capital city of Turkish Republic. Ankara there were 10 kaza (district), 7 nahiye (subdistrict) and 1075 village belonged to Ankara. Total population at Anakara was 312549 and 21446 of these weı*e living in city çenter. 9090 women and 12356 were man of those total city çenter population. Only 2 of the 7 nahiye (subdistrict) and 72 village were in the city çenter region. There were 108 primary and secondary schools and 39 medressehs in the city. In addition, Ankara had two hospitals, which were owned by State, and 7 pharmacies of those only one was owned by the State and the rest was owned by the private sector. On the other hand, there was no dispanser (outpotrent clinİc) there were 526 çeşme (fountain), and 345 of those were in city çenter. Tehere were 27 han (inn), but no hotel. 16 hotels were built after it was chosen as a capital city. The city had power for electricity and military industfy (imalat-ı harbiye). In addition, there were no flour factory, gun factory and one factory producing matches. There were total of 526 değirmen (mili) runnİng with water power and 437 of them were in working-order. Ankara’s economy of those days was based on agriculture and traıısportatİon was maintained by fayton and donkeys. Gasoliııe was the source of lightening. The members of first parliament were sat on school chairs. Today, Ankara is a modern and a large city.

Keywords:

Republic of Turkish, Ankara, Capital, Pharmacy, Hospital, School,

PDF

___

Faruk Sümer, Eski Türkleıde Şehircilik, Ankara, 1994
Bahacddin Ögel, Türk Kültürünün Gelişme Çağları, 2. baskı, Ankara, 1979
Dr. Muslihiddin Safvcd, Türkiye’nin Sıhhi İçtimai Coğrafyası Ankara Vilayeti, İstanbul, 1341/1925
Kamil Erdaha, Milli Mücadele’de Vilayetler ve Valiler, İstanbul, 1975
Bedi N. Şehsüvaroğlu, Eczacılık Tarihi Dersleri, İstanbul, 1970
Turhan Baytop, Türk Eczacılık Tarihi, İstanbul, 1985
Zübeyir Kars, Milli Mucadelc’de Kayseri, Ankara,1999
Zübeyir Kars, “Kayseri Ortodokslarınm Türklüğü Üzerine Bir Deneme.” II. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri, Kayseri, 1998 Ankara Vilayeti Salnamesi, 1325/1907, Hazırlıyanlar, Kudret Emiroğlu, Ahmet Yüksel, Ömer Türkoğlu, Ethem Coşkun, Ankara, 1995 Seyyah Kandemir, Ankara Vilayeti, Ankara, 1932
Hakimiyet-i Milliye, 9 Teşrin-i Sani 1926, Sayfa 4
Mübarek Galip, Anadolu’nun Türk Asar ve Mahkukatı Tetebbııatına Esas, İstanbul, 1341
Hikmet Tanyu, Ankara ve Çevresinde Adak ve Adak Yerleri, An-kara, 1967
Tuncer Baykara, “Hacı Bayram ve Şehir Hayatı”, Hacı Bayram Veli Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 2000
Hıfzı V, Velidedcoğlu, Milli Mücadele Anılarını, İstanbul, 1983
Hüseyin Borak, Türkiye Kılavuzu, C.l. Ankara, 1946
Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-1940. Y.K. Yayınları, İstanbul, 2003 Seyfettin Sağlam, “Millî Miicadele’de Ankara", Türk Yurdu, Ankara Özci Sayısı, Cilt, 22. sayı. 176, Ankara, 2002 Şerif Erdoğdu, Ankara’m, Ankara, 2001
Nurcan İnci Fırat, Ankara’da Cumhuriyet Dönemi Mimarisinden İki Örnek, Etnografya Müzesi ve Eski Türk Ocağı Merkez Binası, Ankara, 1998 Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), “Yapıcı ve Yaratıcı Deha” Atatürk Devri Fikir Hayatı, II, Mehmet Kaplan ve Komisyon, Ankara, 1992
A, Esat Bozyiğit, Ankara’nın Taşma Bak.. Tiiık Yazınında Ankara, Ankara, 2000
Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1999.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi