YUNANİSTAN’IN İZMİR’İ İŞGALİ VE ABD
Osmanlı Devleti, 30 Ekim 1918'de Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzalayarak Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik olarak çıkmıştır. Ateşkes antlaşmasından ziyade âdeta bir teslimiyet belgesi niteliğinde olan mütarekenin 7. maddesi gereğince İtilaf devletleri, savaş öncesinde imzaladıkları gizli anlaşmalar doğrultusunda Anadolu'nun çeşitli bölgelerini işgale başlamışlardır. Şüphesiz bu işgallerin en önemlisi 15 Mayıs 1919'da İzmir'in Yunanistan tarafından işgal edilmesidir. İzmir'in işgali Türk halkında büyük bir tepkiye neden olmuş ve bu sayede Kurtuluş Savaşı'na giden süreç hız kazanmıştır. Bu çalışmada, İzmir'in işgaline giden süreçte başta ABD olmak üzere İtilaf devletlerinin Paris Barış Konferansı'nda izledikleri politika ve işgal kararının alınmasında oynadıkları rolün yanı sıra işgal sonrasında yaşanan gelişmeler incelenmiştir
GREEK OCCUPATION OF İZMİR, AND THE USA
The Ottoman Empire accepted defeat in the First World War by signing the Armistice Treaty of Mudros on 30 October 1918. In accordance with the Article 7 of this armistice, rather a document of submission than a truce, the Entente States started to occupy different regions of Anatolia pursuant to the secret treaties which they had already concluded before the war. Evidently, the most important one of those occupations was the occupation of Izmir by Greece on 15 May 1919. This event caused great reaction among Turkish people, thus accelerated the process of Turkish War of Independence. This paper focuses on the process leading to the occupation of İzmir, the policy followed by the Entente States, mainly the USA, during the Paris Peace Conference, and their roles on the occupation decision, as well as the developments in the post-occupation period
___
- Alemdar.
- Harp Tarihi Vesikaları Dergisi.
- İfham.
- İkdam.
- Sabah.
- Tasvir-i Efkâr.
- Vakit.
- Yeni Gün.
- Belgesel Kaynaklar
- American Documents on Greek Occupation of Anatolia; Compiled by Çağrı ERHAN, Ankara, Center for Strategic Research, (SAM Papers, No.: 7/99), 1999.
- ERHAN, Çağrı; Greek Occupation of İzmir and Adjoining Territories, Report of the Inter-Allied Commission of Inquiry (May-September 1919), Ministry of Foreign Affairs Center for Strategic Research, (SAM Papers No. 2/99), Ankara, 1999.
- İzmir, Aydın, Ayvalık ve Havalisi Yunan İşgali Hakkında Makamat-ı Askerîye’den Mevrud Raporlar; İkinci Kitap, Dersaadet, Matba-yı Askerîye, 1335.
- İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgaline Müteallik Olarak Makamat-ı Askerîye’den Mevrud Raporlar; Dersaadet, Matba-yı Askerîye, 1335.
- SONYEL, Salahi; The Turco-Greek Imbroglio Pan-Hellenism and the Destruction of Anatolia, Ministry of Foreign Affairs Center for Strategic Research, (SAM Papers No. 5/99), Ankara, 1999.
- Kitap ve Makaleler AKER, Şefik; İstiklal Harbi’nde 57. Tümen ve Aydın Millî Cidali, C II, İstanbul, 1937.
- AKŞİN, Sina; İstanbul Hükûmetleri ve Millî Mücadele, C 1, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2004.
- AKŞİN, Sina; “Paris Barış Konferansı’nın Yunanlıları İzmir’e Çıkarma Kararı”, Tarih Boyunca Türk-Yunan İlişkileri 20 Temmuz 1974’e Kadar, III. Askerî Tarih Semineri Bildiriler, Ankara, Genelkurmay Basımevi, 19
- ANDERSON, Mathew Smith; Doğu Sorunu (1774-1923), Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, Çev.: İdil ESER, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2001.
- BAYAR, Celal, Ben de Yazdım Millî Mücadele’ye Giriş, C 5, İstanbul, Sabah Kitapları, 1997.
- BAYAR, Celal, Ben de Yazdım, Millî Mücadele’ye Giriş, C 6, İstanbul, Sabah Kitapları, 1997.
- BAYUR, Yusuf Hikmet; Türkiye Devleti’nin Dış Siyasası, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1942.
- BUDAK, Mustafa; İdealden Gerçeğe, Misak-ı Millî’den Lozan’a Dış Politika, İstanbul, Küre Yayınları, 2002.
- DURU, Orhan; Amerikan Gizli Belgeleriyle Türkiye’nin Kurtuluş Yılları, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1978.
- EVANS, Laurence; Türkiye’nin Parçalanması ve ABD Politikası (1914- 1924), İstanbul, Örgün Yayınevi, 2004.
- FROMKIN, David; Barışa Son Veren Barış, Modern Orta Doğu Nasıl Yaratıldı? 1914-1922, Çev.: Mehmet HARMANCI, İstanbul, Sabah Kitapları, 2000.
- HELMREICH, Paul C.; Sevr Entrikaları, Büyük Güçler, Maşalar, Gizli Anlaşmalar ve Türkiye’nin Taksimi, Çev.: Şerif EROL, İstanbul, Sabah Kitapları, 1996.
- HOWARD, Harry N.; “Paris-San Remo-Sevr’de Türkiye’yi Yok Etme Planları - I”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S 35, Ağustos 1970.
- ION, Theodore P.; “The Claims of Greece at the Peace Conference”, Journal of Race Development, 9:3, Şubat 1919.
- JEASCHKE, Gottard; Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922), C 1, Ankara, TTK Basımevi, 1989.
- KARAL, Enver Z.; Osmanlı Tarihi, C 5, Ankara, TTK Basımevi, 1999.
- KARAL, Enver Z.; Osmanlı Tarihi, C 8, Ankara, TTK Basımevi, 1983.
- KURAT, Yuluğ Tekin; “Batılı Kaynakların Işığı Altında İzmir’in İşgali Sorunu”, VII. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 25-29 Eylül 1970, Kongreye Sunulan Bildiriler, C II, Ankara, TTK, 1973.
- KURAT, Yuluğ Tekin; “Yunanistan’ın Küçük Asya Macerası”, TürkYunan İlişkileri, Üçüncü Askerî Tarih Semineri, Ankara, Genelkurmay ATASE Yayınları, 1986.
- LYBYER, Albert H.; “Turkey under the Armistice”, Journal of International Relations, C XII, S 4, Nisan 1922.
- McMILLAN, Margaret; Paris 1919, 1919 Paris Barış Konferansı ve Dünyayı Değiştiren Altı Ayın Hikâyesi, İstanbul, ODTÜ Yayıncılık, 2004.
- ÖZTOPRAK, İzzet; Kurtuluş Savaşı ile İlgili Yunan Belgeleri, Ankara, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2006.
- PALLIS, Alexander Anastasius; Yunanlıların Anadolu Macerası, 1915- 1922, Çev.: Orhan AZİZOĞLU, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 1997.
- PARLAK, Türkmen; İşgalden Kurtuluşa 1, Yunanlılar Ege’ye Nasıl Geldi, İlk Günler, İzmir, İzmir Sosyal Hizmetler Vakfı Kültür Yayınları, 1982.
- ROSWORTH, R.J.; “İtalya ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler, Editör: Marian KENT, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.
- SAĞLAMER, Kayhan; “Anadolu’nun İşgali ve Yunan Mezalimi Hakkında Müttefikler Arası Komisyon’un Raporu”, BTTD, C IX-X, S 49, Ekim 1971.
- SELEK, Sabahattin; Anadolu İhtilali, C 1, 8. Baskı, İstanbul, Kastaş Yayınları, 1987.
- SMITH, Michael Llewellyn; Yunan Düşü, Çev.: Halim İNAL, Ankara, Ayraç Yayınevi, 2002.
- SONYEL, Salahi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C I, Ankara TTK Basımevi, 1995.
- TEKELİ, İlhan - Selim, İLKİN; Ege’deki Sivil Direnişten Kurtuluş Savaşı’na Geçerken Uşak Heyet-i Merkeziyesi ve İbrahim (TAHTAKILIÇ) Bey, Ankara, TTK, 1989.
- TURAN, Mustafa; “İstiklal Harbinde Müttefikler Arası Tahkik Heyeti Çalışmaları, Raporu ve Tahkik Neticesi”, Atatürk Yolu, Yıl: 4, C 2, S 8, Kasım 1991.
- TURAN, Mustafa; Yunan Mezalimi (İzmir, Aydın, Manisa, Denizli 1919-1923), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 1999.
- Türk Dış Politikası; Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne, Olgular, Belgeler, Yorumlar, Editör: Baskın ORAN, C 1, 7. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2003.
- Türk İstiklal Harbi; C II, Kısım I, Ankara, Genelkurmay ATASE Yayınları, 1963.
- ULUBELEN, Erol; İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye, İstanbul, Cumhuriyet Kitapları, 2005.
- ISSN: 1303-9342
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 1976
- Yayıncı: MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı