KÜLTÜREL BİR OLGU OLARAK NAKIŞ VE TÜRK RESİM SANATINDAKİ YANSIMALARI

Nakışlar, nakışlardaki renkler ve biçimler kültürel hafızanın bir kuşaktan diğerine aktarımında önemli aktörler olarak toplumların acısını, kederini, umudunu ve mutluluğunu yansıtan göstergelerdir. Güçlü, enerjik ve ifade yüklü imgeler olarak nakışlar sanatçıların farklı bağlamlarda eserlerinde kullandıkları zengin görsel unsurlardır. Araştırmada öncelikle kültürel bir olgu olarak nakışın taşıdığı değerler farklı disiplin alanları, coğrafya ve dönemlerdeki örnekler, ardından Türk resim sanatı örnekleri üzerinden bağlamları dikkate alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Türk resim sanatında çoğu zaman kültüre özgü olanın içerikle ilişkisi gelenekten gelen yaklaşımlarla beslenmiş olduğu, biçimsel arayışlarınsa evrensel ölçekte ele alındığı anlaşılmaktadır. Sonuçta farklı dönem ve kültürlerdeki bezeme ve motiflerin, sanatçıların yaşam deneyimleriyle buluşması neticesinde çoğul anlamlara kavuştuğu böylece nakışın yaşayan bir olgu haline geldiği ve Türk resim sanatına halen kaynaklık ettiği söylenebilir.

EMBROIDERY AS A CULTURAL PHENOMENON AND ITS REFLECTIONS ON TURKISH ART OF PAINTING

Embroidery and colours / forms in embroidery appear as significant actors in transferring cultural memory from one generation to another, as signs reflecting pain, grief, hope, and happiness of societies. Embroidery as powerful, energetic, and expressive images are rich visual elements used by artists in their works in different contexts. Present study aimed to examine values pertaining to embroidery first based on examples from different disciplines, geography, and time periods, and then on examples from Turkish art of painting, also considering contexts. Cultural element in Turkish art of painting mostly fed on traditional approaches as regards content, where quest for form was realized at universal scale. Consequently, ornamentation and motifs from different periods and cultures embraced plural meanings upon their encounter with artists' life experiences and thus embroidery became a living phenomenon, remaining a resource for Turkish art of painting.

PDF

___

Arda, Z., (2015). "Türk Halk Kültüründe 'Korkuluk' İmgesi ve Neşet Günal'ın Resimlerine Yansımaları", Milli Folklor, Sayı: 108, s.147-154.
Arseven, C. E., (1956). Türk Sanatı Tarihi-3, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Atar, A. ve H. Esmer (Yay. Haz.), (2011). Türkiye'de Baskıresme Bakmak, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
Büyükkarcı Yılmaz, F., (2014). "Divan Edebiyatında Nakış ve Nakkaş 1: İlk Yüzyıllar", Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı: 12, s.13-28.
Erol, T., (1984). Günümüz Türk Resminin Oluşum Sürecinde Bedri Rahmi Eyüboğlu: Yetişme Koşulları, Sanatçı Kişiliği, Cem Yayınevi, İstanbul.
Eyüboğlu, B. R., (1986). "Nakış ve Resim", Resme Başlarken, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Giray, K., (2017). "Bedri Rahmi Eyüboğlu ve Yeni Türk Resmi Yaratma Ülküsü", http://www.antikalar.com/bedri-rahmi-eyuboglu/ (Erişim tarihi: 14 Mart 2017).
Kılıç, E., (2013). "Çağdaş Türk Resminde Geleneksel Etkileşim", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 25, s.327-340.
Konak, R., (2015). "Minyatür Sanatı Bağlamında Minyatür ve Nakış Kelimelerinin Anlamına İlişkin Bilgiler", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, s.227-238.
Pamuk, O., (1998). Benim Adım Kırmızı, İletişim Yayınları, İstanbul. Schopenhauer, A., (2014). Yaşam Bilgeliği Üzerine Aforizmalar. Hasan Can (çev.), Tutku Yayınevi, Ankara.
Sözen, M., (1998). Geleneksel Türk El Sanatları, Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık, İstanbul.
Sultanzade, V., (2012). "Mitoloji ve Folklorlarla İlgili Bazı Ortak Dil Unsurlarının Kaynağı", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, s.73-90.
Tansuğ, S., (1993). Çağdaş Türk Sanatı, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul. Uzundemir, Ö., (2001). "Benim Adım Kırmızı'da Doğu İle Batı, Geçmiş İle Günümüz Arasında Diyalog Arayışları", Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, s.112-119.
Yasa Yaman, Z. (2004). d Grubu 1933-1951, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul. Görsel Kaynaklar
Görsel 1. "Nakış - Kanaviçe", 2016. Kişisel arşiv.
Görsel 2. Mehmet Siyah Kalem, "Demonlar", Yaklaşık 15. Yüzyıl. http://www.notosoloji.com/cinlerin-efendisi-mehmet-siyahkalem/ Erişim tarihi: 28.10.2016.
Görsel 3. Bedri Rahmi Eyüboğlu, "İstanbul", 1955. http://www.antikalar.com/bedri-rahmi-eyuboglu/ , Erişim tarihi: 18.10.2016. Görsel 4. Turgut Zaim, "Halı Dokuyanlar", Tarih Yok.
Berk, N. ve A. Turani, (1981). Başlangıcından Bugüne Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, Tiglat Basımevi, İstanbul.
Görsel 5. Nurullah Berk, "Gergef İşleyen Kadın", Tarih Yok. http://www.turkishpaintings.com , Erişim tarihi: 28.10.2016.
Görsel 6. . Hüsnü Dokak, "Linç", 2011. Atar, A. ve H. Esmer (Yay. Haz.), (2011). Türkiye'de Baskıresme Bakmak, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.