2017

FİKRET OTYAM'IN RESİMLERİNDE HALK SANATININ ETKİSİ: YERELLİK VE EVRENSELLİK BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Genç Türkiye Cumhuriyeti'nin kültür sanat politikaları, kültür ve sanat alanında yeni bir kimlik oluşturmayı amaçlamıştır. Bu dönemde, devletin ve sanatçıların Anadolu'nun kültürel mozaiğine ve kimliğine dayanan bir Türk kimliğini sanata yansıtma çabaları dikkat çekmektedir. Hükümetler, sanatçıların Türk resminde ulusal ve yerel unsurlara yer vermesi için özel politikalar oluşturmuştur. Sanatta kimlik oluşturma tartışmaları ve çabaları uzun ömürlü olmuş, modern batı sanat akımlarının teknik ve biçemleriyle yerel ve geleneksel teknik ve biçemleri sentezleyerek özgün biçemler ortaya koyan sanatçılar ve sanatçı grupları ortaya çıkmıştır. Bu sanatçılar arasında yer alan Fikret Otyam, resimlerinde Anadolu yaşamını, doğasını ve insanını ele alırken Anadolu halkının geleneklerini ve kültürünü de resimlerine aktarmıştır. Sanatçı resimlerine yansıyan halk sanatı örneklerini sanatına aktarırken, öznel bir yorumdan ziyade nesnel ve belgeselci bir bakış açısı ile hareket etmiştir. Bu makalede, Otyam'ın halk hikâyelerini işlediği ve halk sanatı ürünlerini kompozisyonuna dâhil ettiği resimlerinden örnekler üzerinden sanatçının biçemindeki yerel ve evrensel etkiler saptanmakta ve eserler, bu açıdan çözümlenerek tartışılmaktadır.

THE INFLUENCES OF FOLK ART IN PAINTINGS BY FİKRET OTYAM: AN EVALUATION IN THE CONTEXT OF LOCALITY AND UNIVERSALITY

Cultural policies of Young Republic of Turkey aimed to build a new kind artistical and cultural identity. Both the state and artists of this period are remarkable for the effort to reflect a Turkish identity, which based on cultural range, diversity and identity of Anatolia, into artistic productions. Therefore goverments made specific policies for artists to involve national and local elements into their arts. The discussions and efforts on building this new artistic identity have been continued for decades. In this period artists and groups created their authentic styles and own artistic languages through synthesizing local and traditional techniques of Anatolian folk arts and crafts with various techniques and styles borrowed from modern western art movements and art forms, in their art works. As being one of those artists, Fikret Otyam had succesfully reflected, Anatolian life, nature and people in their authenticity, and conveyed their own traditions and culture to his paintings. His works objectively reflect the examples of folk arts and crafts through the eyes of a documentarist rather than to present a subjective interpretation of them.The present article puts a discussion on the examples of Fikret Otyam's paintings which depict folk tales and arts and crafts, to detect influences of folk art in his paintings, through making analyses of the synthesis of the local and universal elements, styles and techniques.

PDF

___

Dal, E., (1997). ''Bedri Rahmi Eyüboğlu'', Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt: I, YEM Yayıncılık, İstanbul.
Deniz, B., (2005). ''Anadolu-Türk Halı Sanatının Kaynakları'', Ege Üniversitesi Sanat Tarihi Dergisi, Sayı: 14, s.79-103.
Erkan, M., (1993). "CÂMASBNÂME", TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 07; s. 44, http://www. islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=070044, Erişim Tarihi: 07.06.2017.
Erol, T., (1998). ''Ressamların Yurt Gezileri ve Sonuçları'', Yurt Gezileri ve Yurt Resimleri (1938-1943), Amelie Edgü (der.), Milli Reasürans T.A.Ş., İstanbul.
Giray, K., (2003). ''Resim Sanatımızda On'lar Grubu: Kaynakları, Düşünce Yapıları ve Biçem Çözümlemeleri'', RH+, Sayı: 7, s.20-21.
Hançerlioğlu, O., (2000). İslam İnançları Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Oral, M., (2011). Toplumsal Belgeci Fotoğraf ve Fikret Otyam Örneği, Espas Sanat Kuram Yayınları, İstanbul.
Otyam, F.,(1997). ''Filiz Otyam-Fikret Otyam Söyleşi'', Fikret Otyam: Gazeteci Ressam, Türkiye Halk Bankası Kültür Sanat Yayınları.
Öndin, N., (2003). Cumhuriyet'in Kültür Politikası ve Sanat 1923- 1950, İnsancıl Yayınları, İstanbul.
Özsezgin, K., (1997). Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Resmi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Özsezgin, K., (2003). ''On'lar: Bir Grup Dayanışması'', RH+, Sayı 7, s.16-19. Seyidoğlu, B., (1998). ''Kültürel Bir Sembol: Yılan'', Folkloristik Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara, s.86-92.
Tansuğ, S., (1991). Çağdaş Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Uğurlu, S. B., (2008). "Çağdaş Türk Edebiyatında Şahmeran İmgesi: Arketipsel Bir Yaklaşım", 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-14 Eylül 2007, Ankara, Edebiyat Bilimi Sorunları ve Çözümleri, Cilt: 4, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı, 1691-1718.
Uygur, H.K., (2008). Midyat Halk Kültürü Monografisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır. Yasa Yaman, Z., (1996). ''Yurt Gezileri ve Sergileri ya da Mektepten Memlekete Dönüş'', Toplumbilim, Sayı: 4, s.35-52.
Uğurlu, S. B., (2008). "Çağdaş Türk Edebiyatında Şahmeran İmgesi: Arketipsel Bir Yaklaşım", 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-14 Eylül 2007, Ankara.
Uygur, H. K., (2008). Midyat Halk Kültürü Monografisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
Yasa Yaman, Z., (1996). ''Yurt Gezileri ve Sergileri ya da Mektepten Memlekete Dönüş'', Toplumbilim, Sayı: 4, s.35-52. Görsel Kaynaklar Resim 1. Fikret Otyam, ''İsimsiz'', 1998.
Fikret Otyam: Gazeteci Ressam, Türkiye Halk Bankası Kültür Sanat Yayınları,1997.
Resim 2. Tacettin Toparlı, "Şahmaran", 2014, Foto: M.A. Doğan, 2014, Mardin.
Resim 3. Hasan Özcan, "Şahmaran", 2014, Foto: M.A. Doğan, 2014, Mardin.
Resim 4. Fikret Otyam, ''İsimsiz'', 1984.
Fikret Otyam, Peker Sanat Yayını, 2014.
Resim 6. Fikret Otyam, ''İsimsiz'', 2003.
Fikret Otyam Boyalarla 59 Yıl Resim Sergisi Broşürü, TESK Sanat Galerisi, 2003.
Resim 5. Büyükanne Moses, "Evde Noel", 1946.
Resim 7.Hasan Özcan, Şahmaran, 2014, Foto: M.A. Doğan, 2014, Mardin. Resim 8. Seraphine Louis, "Büyük Papatyalar", 1929.
http://www.musees-senlis.fr/Dossiers-thematiques/seraphine-louis-diteseraphine-de-senlis.html , Erişim Tarihi: 23.06.2017.
Resim 9. Fikret Otyam, ''İsimsiz'', 2003.
Fikret Otyam Boyalarla 60 Yıl Resim Sergisi, T.C. Ziraat Bankası Tünel Sanat Galerisi, 2004, Sergi Broşürü.
Resim 10. Nasra Şimmeshindi, "Perde", Aile koleksiyonu, Foto: M.A. Doğan, 2014, Mardin.