Batik Tekniğinin Farklı Tekstil Yüzey Düzenleme Yöntemleriyle Kullanımı ve Uygulamaları

Rezerve boyama tekniklerinden (reşit dyeing) Batik tekniğinin, tekstil yüzey düzenleme yöntemleri içerisinde ayrı bir yeri vardır. Tekstil yüzey düzenlemelerinde de Kırkyama, yorganlama, ikat, keçe, ebru (tekstil ebrusu), shibori, avalon, schenille, organik boyama (eco dye) ve doğal bitki baskısı (eco printing) teknikleri gibi moda tasarımı ve geleneksel sanatlarda üretim yöntemlerinin yanında renk, desen, biçim, form ve tuşe de çok önemlidir. Kendine özgü materyal ve tekniklerle oluşturulabilen bu tekstil yüzey düzenleme teknikleri, Batik tekniğiyle birlikte kullanıldığında, moda tasarımı ile geleneksel sanatlardaki üç boyutlu tasarım çeşitliliğine katkı sağlayabileceği düşünülmüştür. Makale, nitel araştırma yöntemlerinden alanyazın taraması ve uygulamalı deneysel yöntemler kullanılarak hazırlanmıştır. Rezerve boyama tekniklerinden Batik Tekniğinin; farklı kumaş manipülasyon yöntemleriyle birlikte kullanılırken, belli bir tema çerçevesinde farklı uygulama, dikiş ve boyama yöntemleri tasarlanarak dokuz parçalık bir kreasyon (yaratım) hazırlanmıştır. Kreasyon yapım aşamalarında kumaş boyama/rezerve teknikleriyle aynı kategoride değerlendirilen Batik tekniğinin, diğer kumaş boyama yöntemlerden ayrı tutulması gerekliliği de makalenin bulgusu olarak ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Batik, Batik Tekniği, Tekstil Yüzey Düzenleme, Tekstil Yüzey Düzenleme Teknikleri, Rezerve Boyama, Batik, Batik Tekniği, Tekstil Yüzey Düzenleme, Tekstil Yüzey Düzenleme Teknikleri, Rezerve Boyama

PDF

___

Alpat, F.E. (2012). “Yavaş Moda Nedir?”, Akdeniz Sanat Dergisi, I. Uluslararası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu Bildirileri Özel Sayı II, “Yeşil Tekstil, Yavaş Moda”, Kasım, s.46.
Aydoğan M. (2018). Temel Sanat Eğitimi/Tekstil ve Moda Tasarımı, Adeon Yayıncılık.
Bedük G. (1992). “Malatya’da Geleneksel Bir El Sanatı ‘Bervanik Baskıcılığı’”, Türkiye İş Bankası, Kültür ve Sanat, Malatya Özel Sayısı, Tisamat Basım Sanayii, Ankara. Sayı 16, s.55-57.
Bumin G., Çavdar T., Etike S., (2003). Sanat Eğitimcisi Prof. Ülker Okçuoğlu Muncuk’a Armağan, Odak Ofset.
Gökaydın N. (1996). Kumaş Desenlemede Yaratıcı Çalışmalar, Gazi Üniversitesi Yayın no. 26, Gazi Eğitim Fakültesi Yayın No. 213.
Kaya R. (1978). “Batik Tekniği ve Yazma” Türkiyemiz Sanat Dergisi, Apa Ofset Basımevi, Sayı 25, s.9-15.
Kaya R. (1988). Türk Yazmacılık Sanatı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Nea S. (1970). Batik Designe-Materials-Technique, Sweden, Van Nostrand Reinhold; First Edition, A Reinhold Craft Paperback) Paperback – January 1.
Okçuoğlu Muncuk Ü., (2000). Batik, (Katalog), Dizgi Tasarım, Ankara.
Oyman, N. R. (1985). “İpek Üzerine Yersel Renklendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Uygulamalı Sanatlar, Yüksek Lisans Tezi, S. 46, 56.
Öz N. D. (2017). Yazmalardaki El İzleri, Bölüm Adı: “Üsküdar’ın Yazmacılık Tarihine Dair Bir Araştırma”, 2. Bölüm, KTÜ Matbaası, Editör: Ünal Hamdi, Aydın Nazmiye, 1. Basım.
Roojen V. P. (2001). Batik Patterns, The Pepin Press, Amsterdam.
Sarı, S. (2014). Kişiye Özel Moda Tasarımında Dijital Baskı Tasarım Süreci, Sanatta Yeterlilik Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı.
Teker, M. S. (2015). “Mekanik Rezerv Boyama Teknikleri”, Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü, 4. Uluslararası Türk Sanatları Tarihi ve Folkloru Kongresi/ Sanat Etkinlikleri, s. 369-374.
Yayan, G., Ertürk, F. E., (2012). “Sanat Eğitimi ve Batik”, Batman University International Participated Science and Culture Symposium, 18-20 April, s.555.
AgoesRudianto-Anadolu Ajansı https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/endonezyada-batikkiyafetyapimi/0/78374, Erişim Tarihi: 13.03.2014.
Görsel 1. Tjanting kepçesi ile Batik uygulaması “mumlama” yapılırken, http://www.jadibatek.com/index.php/en/what-is-batik,/Erişim tarihi: 8 Mayıs 2019
Görsel2. Batik tekniğinde kullanılan doğal bez örneği: Vual ipek kumaş. https://pixers.com.tr/posterler/beyaz-ipek-kumas-arka-plan-45425495 Erişim tarihi: 17 Mayıs 2019.
Görsel 3. And M., 1998, Minyatürlerle Osmanlı İslam Mtologyası, Acaibul Mahlükat BL Add,7894 Gök Cisimleri, s.360, Uygulama (Tasarım) Aydoğan M. (1999).
Görsel 4. Mum eritme kabı içerisinde tek ve üç ağızlıklı Tjanting Kepçeleri https://tr.pinterest.com/pin/850617448348272788/, Erişim tarihi 28 Temmuz 2018.
Görsel 5. Batik baskı kalıbı (metraj/seri) Tjamp/Cup aleti, Roojen V. P. (2001). Batik Patterns, The Pepin Press, Amsterdam.
Görsel 6. İpek Kumaş Üzerine Batik Tekniği ile Çalışılmış Giysi Tasarımı, Kişisel Arşivsen alınmıştır. Mine Aydoğan, 2011.
Görsel 7. Tjanting mumlama kepçesiyle, Endonezya yerlisi geleneksel Batik üretimi çalışırken, Roojen V. P. (2001). Batik Patterns, The Pepin Press, Amsterdam.
Görsel 8. Tjamp /Cup aletiyle çalışılmış Tulis Batik desen tasarımı, https://tr.pinterest.com/pin/430797520577359019/,Erişim tarihi:23 Haziran 2018.
Görsel 9. Kumaş yüzeyinde çatlama efektlerinin net görüldüğü bir Batik çalışması, (Tie Dying And Batik, 1974, s.57).
Tablo 1. Dokuz Parçalık Kreasyonun (Yaratım) İlk 5 Tasarımın Tablosu (Mine Aydoğan, 2019).
Tablo 2. Dokuz Parçalık Kreasyonun (Yaratım) Son 4 Tasarımın Tablosu (Mine Aydoğan, 2019).