Sarı Renk Veren (Cehri, Muhabbet Çiçeği, Papatya ve Defne) Boyar Maddelerin Pamuklu Kumaşların Boyanmasındaki Haslıkların Tespiti

Bu çalışmada sarı renk eldesinde kullanılan cehri, muhabbet çiçeği, papatya ve Akdeniz defnesi bitkilerinden elde edilen boyar maddelerin “farklı mordanlama teknikleri uygulanarak” pamuklu kumaşların boyanmasındaki haslık özellikleri ve renk değerleri ortaya çıkarılmıştır. Mordanlama teknikleri olarak şap, demir ve palamutözü mordan maddeleri kullanılmıştır. Sözü edilen bitkilerden elde edilen boyar maddelerin pamuklu kumaşlar üzerine farklı mordanlama teknikleri ile uygulanması sonucunda ölçülen yaş ve kuru sürtünmeye karşı renk haslıkları ile yıkamaya karşı renk haslığı değerleri ölçülmüş ve sonuçlar çalışmada kullanılan bitki türlerine, kumaşlara ve mordan tekniklerine göre ayrı ayrı yorumlanarak değerlendirilmiştir. Ayrıca bu çalışma ile ülkemizde yapılan benzer çalışmalar karşılaştırıldığında renk skalasının oluşturulmasında ilk kez bir programlama dili kullanılmış ve bu sayede farklı uygulamalardan elde edilen renklerin hakim renk kodları ilk kez elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Doğal Boya, Pamuk, Haslık, Sarı Renk

PDF

___

Anonim, (2012). TS EN ISO 105-C06 Tekstil-Renk Haslığı Deneyleri-Bölüm C06: Evsel ve Ticari Yıkamaya Karşı Renk Haslığı. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
Anonim, (2016), TS EN ISO 105-X12 Tekstil-Renk Haslığı Deneyleri-Sürtmeye Karşı Renk Haslığı Tayini, Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
Arık, B., Sahan, G., Demir, A. ve Seventekin, N. (2012). Kitosanin Yünlü Kumaşların Doğal Boyalarla Boyanabilirlik ve Antibakteriyellik Özelliklerine Etkisi. Akdeniz Sanat Dergisi. I. Uluslararası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu Bildiriler Özel Sayıları (7-8): 94-98.
Aydın, G., (2005). Distribution of the Dune Cricket Schizodactylus inexpectatus (Orthoptera: Schizodactylidae) in the Çukurova Delta, southern Turkey. Zoology in the Middle East 36: 111-113.
Aydın, G. and Khomutov, A. (2008). The Biology, a Nymphal Stages, and Life Habits of the Endemic Sand Dune Cricket Schizodactylus inexpectatus (Werner, 1901) (Orthoptera: Schizodactylidae). Turk J.Zool. 32 (4): 427-432.
Aydın, G., and Karaca, İ. (2011). Human Threats to Population of Endemic Sand Dune Cricket (Schizodactylus inexpectatus), International Journal of Agriculture & Biology, 13(6). 1016-1020.
Baydar, H. (2002). Tarla Bitkileri. SDÜ Ziraat Fakültesi, Yayın No: 11/2, Isparta.
Baydar, H. (2016). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 5. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi, Yayın No: 51 (ISBN: 975-7929-79-4).
Boissier, E., (1867). "Flora Orientalis", Supplement by Buser., R., Geneve, 1-5, (1865- 1888).
Davis, P.H., (1988). "Flora of Turkey and the East Aegean Island", Edinburgh Univ. Pres., Edinburgh, I-X
Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K., (2000). "Flora of Turkey and the East Aegean Island", Edinburgh Univ. Pres., Edinburgh, XI.
Deveoğlu, O. ve Karadağ, R. (2011). Genel Bir Bakış: Doğal Boyarmaddeler, Fen Bilimleri Dergisi,23 (1): 21‐32.
Genç, M. (2017). Sakarya Çevresi Doğal Boyarmadde Kaynakları ve Boyahaneler. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1(26): 100-119.
Genç, M. ve Koyuncu Okca, A. (2017). Stratonikeia Antik Kentinde Tespit Edilen Osmanlı Dönemi Doğal Boyama Atölyesi, II. Uluslararasi Akdeniz Sanat Sempozyumu, 10-12 Mayıs 2017, Antalya, 182-188.
Gonzalez, R., Woods, R. and Eddins, S. (2004). Digital Image Processing using MATLAB, 1st Edn., Printice Hall, ISBN: 0130085197, 624 s.
Karadağ, R. (2007). Doğal Boyamacılık. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü. 126 s.
Kayabaşı, N. ve Ölmez, F.N. (2003). Papatya (Matricaria chamomile L.)'dan Elde Edilen Renkler ve Bu Renklerin Bazı Haslık Özellikleri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 9 (4): 390-394.
Kayabaşı, N., Şanlı, H. S. ve Etikan, S. (2003). Bazı Boya Bitkilerinden Karışık Boyama Yöntemiyle Elde Edilen Renkler ve Bu Renklerin Işık, Sürtünme ve Su Damlası Haslık Değerleri, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 13: 1-11.
Kızıl, S. ve Kayabaşı, N. (2005). Muhabbet Çiçeğinin (Reseda lutea L.) Boyama Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma, Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 195-200.
Koyuncu Okca, A. ve Genç, M. (2017). Ahşap Oyuncaklarının Kökboya, Cehri ve İndigo ile Boyanması, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10 (19): 73-88.
Ölmez, F. N. (2004). Farklı Kaynatma Sürelerinde Defneden (Laurus nobilis L.) Elde Edilen Renkler ve Bazı Haslık Değerleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi. 14(1): 35-40
Şanlı, H.S. ve Gök, E.Ç. (2018). Bitkisel Boyacılıkta Kökboyanın (Rubia tinctorum L.) Önemi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10 (48): 772-778.
Topçu, G. (2017). Türkiye’de Tıbbi ve Aromatik Bitkiler (TAB) Üzerine Yapılan Bilimsel Araştırmaların Değerlendirilmesi, Erzincan Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Arama Çalıştayı, 16 Şubat 2017. Erzincan. 17-46
Yaman, E. (2008). Diyarbakır İli Ekolojik Koşullarında Muhabbet Çiçeği (Resea lutea L.)’nde Farklı Biçim Zamanlarının Bazı Agronomik ve Boyama Kalitesi Üzerine Etkisi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yükseklisans Tezi. Adana, 55 s.