Azerbaycan’da Hanlıklar Dönemi Erkek Milli Kıyafetleri ve Günümüz Giysi Tasarımına Bir Uyarlama

Öz Azerbaycan Hanlıklar dönemindeki milli kimlik, erkek milli kıyafetlerinin her alanında kendisini göstermektedir. Hanlıklar zamanında erkek milli kıyafetlerinin modelleri, kumaş ve süsleme özellikleri, giysilere ait biçim ve karakter özellikleri irdelendiğinde bunlar arasında süregelen çeşitli bağların olduğu ve bu bağların süreç içerisinde kendisini modern kültüre entegre etmeye çalıştığı saptanmaktadır. Yüzyıllar boyunca Azerbaycan ile diğer milletler arasında kurulan etkileşimler özellikle farklı kültürel miras kimliklerinin de Azerbaycan’da Hanlık döneminde erkek milli kıyafetlerine tesir ettiği görülür. Bu tesirin sembolizasyonu ve somutlaşması kıyafetler üzerinde kendine bir yer tutturmuş. Azerbaycan kimliğinin erkek çizgileri aracılığıyla nasıl miras alındığı ve korunduğu belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Özellikle Hanlıklar döneminde farklı kültürel miras kimliklerinin gösterilmesi süreç içerisinde bu milli giyimlerin yerini modern giysilere bırakması geleneksel kültürden kopmadan yeni yöntemler ve teknikler kullanılarak çağa uygun giysilerin tasarlanabilmesine olanaklar hazırlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Azerbaycan, Hanlıklar Dönemi, Erkek Milli Kıyafetleri, Giysi Tasarımı, Ulusal Kimlik

MEN'S NATIONAL CLOTHES OF THE KHANNIC PERIOD IN AZERBAIJAN AND AN ADAPTATION TO TODAY’S CLOTHING DESIGNS

The national identity of the Azerbaijani Khanate manifests itself in all aspects of men's national clothing. The models, fabric and ornamental features of men's national clothes during the khanates, the form and character characteristics of the clothes are examined, it is determined that there are various ties between them and these ties are trying to integrate themselves into modern culture in the process. It is clear that the interactions established between Azerbaijan and other nations for centuries, especially different cultural heritage identities, also influenced men's national clothes during the Khanate period in Azerbaijan. The symbolization and embodiment of this effect has made a place for itself on clothes. It is evidence how the Azerbaijani identity is inherited and preserved through male lines. Especially in the period of the Khanates, the fact that these national clothes are replaced by modern clothes in the process of showing different cultural heritage identities provides opportunities for designing clothes suitable for the era by using new methods and techniques without breaking away from traditional culture.

Keywords:

Azergaijan, Khanates Period, Men's National Dress, Clothing Design, National Identity,

PDF

___

Aliyeva, N. (2019). 19.yy. Azerbaycan Geleneksel Giysi ve Motiflerinin Araştırılması İncelenmesi ve Günümüz Modasında Kullanılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekstil Tasarımı Anasanat Dalı.
Bünyadova, Ş. (2016). “Azerbaycan Atalar Sözlerinde Geyim ve Bezeklerin Eksi”. Azerbaycan Halçası Dergisi, Cilt 6, № 19, ss.121-127.
Bürhaneddin, G. (1988). Divan, Bakü: Azerneşr.
Caferoğlu, A. (1940). Azerbaycan, İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Crane, D. (2000). Moda ve Gündemleri, Çev.: Özge Çelik, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Davis, F. (1997). Moda, Kültür ve Kimlik, Çev.: Özden Arıkan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Dünyamalıyeva, S. (2003a). Moda Tarihi ve Dünya Halklarının Milli Geyimleri, Bakü: Tefekkür.
Dünyamalıyeva, S.(2003b). Azerbaycan Geyim Medeniyeti Tarihi, Bakü: Nağıl evi.
Dünyamalıyeva, S. (2013). Azerbaycan Geyimlerinin Bedii-Dekorativ Hüsusiyyetleri, Bakü: Elm.
Ergin, M. (2009). Dede Korkut Kitabı- 2. Ankara: TDK Yayınları.
Ergin, M. (2014). Dede Korkut Kitabı- 1. Ankara: TDK Yayınları.
Efendiyev, R. (1960). Azerbaycan Maddi Medeniyyet Nümuneleri, Bakü: Azerbaycan Dövlet Neşriyatı.
Efendi, R. (1976). Azerbaycan Dekorativ- Tetbigi Senetleri (Orta Asırlar), Bakü: İşıg.
Güngör, T. (2007). Azerbaycan Dokuma Sanatında Minyatürün Yeri, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Anasanat Dalı.
Gürer Varlı, Z. (2015). Giyimin Dili: Siyasal İletişimde Giyim Kodlarının Rolü, İstanbul: Volga Yayıncılık.
İsmailov, M. (2014). İlk Çağlardan XX. Yüzyıl Başlarına Kadar Azerbaycan Tarihi, Türkçeye Aktaran: Vefa Kurban, İstanbul: Kültür Sanat Yayıncılık.
Köprülü, F. (1993). “Azerî”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul: MEB. Yayınları 2.
Koçu, R. E. (1967). Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. Ankara: Başnur Matbaası.
Martinez, A. (2017). “Omanı Men's Natıonal Dress: Displaying Personal Taste, Asserting National Identity”, Ars Orientalis, Vol. 47, New Research on Dress Across Asia, ss. 303-332.
Melikova, Ş. (2017). Azerbaycan Halça Muzeyi Kolleksiyasından Bedii Tikmeler, Bakü: Azerbaycan Halı Müzesi.
Meydan, C., Guliyeva, M. (2020). “Oğuz Türklerinde Giyim Kuşam: Dede Korkut Örneği”. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 3(5), 169-191.
Mustafayev, C. (2016). “Şeki Şehri Hanlıklar Döneminde”. Azerbaycan Halçaları Dergisi, Cilt 6, Sayı 19, ss.40-49.
Şirvani, H. (1956). Seçilmiş Eserleri. Bakü: AzSSREA.
Terlanov, M; Efendiyev, R. (1960). Azerbaycan Halk Sanatı, Bakü: Azerbaycan Uşag ve Gençler Edebiyatı Neşriyatı.
Veliyev, F., Abdulova, G. (2016). Karabağ Geyimleri, Katalog, Bakü: Elmin İnkişafı Fondu.