19. Yüzyılda Paris Sanat Ortamı, Sanat Üretimi ve Halil Şerif Paşa

Osmanlı İmparatorluğu’nun batılılaşma döneminde yaşanan siyasi ve ticari gelişmeler, Sanayi Devrimi’nin de etkisiyle Avrupa ile sağlanan uluslararası iletişim gücünün artmasını sağlamıştır. Paris bu süreçte önemli bir merkezdir. Paris’te II. İmparatorluk Dönemi’nde (1852-1870) Halil Şerif Paşa, dönemin sanatçı ve aydınları ile kurduğu sosyal ilişkiler nedeniyle Paris sanat ortamında tanınır bir isim olmuştur. Bu dönemde Halil Şerif Paşa; Delacroix, Boucher, İngres, Courbet gibi Avrupa resim tarihinin önemli sanatçılarına resim sipariş etmiştir. Fakat; bu eserler Paris’te kısa süre sonra satışa sunulmuştur, günümüzde de Paris müzelerinde sergilenmektedir. Halil Şerif Paşa’nın bu süreçte sipariş vererek yaptırdığı eserler; temaları ve kadın figürünün sunumu ile ilkleri barındırmaktadır. Araştırma sürecinde; Halil Şerif Paşa ve dönem Paris sanat ortamı hakkında doküman incelemeleri gerçekleştirilerek literatür taraması yöntemi ve sözlü tarih çalışması kullanılmıştır. Makalede; Halil Şerif Paşa’nın çok yönlü kişiliğinin Paris sanat ortamına olan etkisi araştırılarak, onun perspektifinden verilen siparişler yoluyla sanat tarihine kazandırılan eserlerin, sanat tarihinde yarattığı etkinin incelenmesi ve analiz edilmesi amaçlanmıştır.

PARIS ART SCENE, ART PRODUCTION AND HALİL ŞERİF PASHA IN THE 19TH CENTURY

Political and commercial developments in the westernization period of the Ottoman Empire increased the power of international communication with Europe with the effect of Industrial Revolution. During the Second Empire Period (1852-1870) in Paris, Halil Şerif Pasha became a well-known figure in Paris art scene thanks to his relationships with the artists and intellectuals of the period. During this period, Halil Şerif Pasha ordered ppaintings from the prominent artists of European art history such as Delacroix, Boucher, Ingres, and Courbet. However, these paintings were put up for sale in Paris shortly after, and are now exhibited in Paris museums. The paintings ordered by Halil Şerif Pasha in this period contain pioneering themes as well as the presentation of the female figure. During the research process of this article, literature review and oral history study methods about Halil Şerif Pasha and the Paris art scene of the period were used. In the article, Halil Şerif Pasha's versatile personality's effect on Paris art scene and the works he ordered are investigated through three works present as samples. In this context, the contribution of these works to the art history of the period was analyzed examining their aesthetic criteria.

Keywords:

Halil Şerif Pasha, Paris Art Scene Nineteenth Century,

PDF

___

Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
Artan, T. (2011). “18th Century Ottoman Princesses As Collectors: Chinese and European Porcelains in the Topkapı Palace Museum”, Arts Orientalis Globalizing Cultures: Art and Mobility in the Eighteenth Century, Vol. 39, p. 113-146.
Artun, A. (2003). “Modern Kent ve Sanat”, Modern Hayatın Ressamı, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 9-33.
Baudelaire C. (1995). The Painter of Modern Life and Other Essays, ed., translated J. Mayne, Londra: Phaidon.
Baudelaire, C. (1996). Kötülük Çiçekleri, çev. Sait Maden, İstanbul: Çekirdek Yayınları.
Baudelaire, C. (2004). Modern Hayatın Ressamı, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları.
Benjamin, W. (2002). Pasajlar, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Göçek, F. M. (1999). Burjuvazinin Yükselişi İmparatorluğun Çöküşü, Ankara: Ayraç Yayınları.
Daşçı, S. (2005). Delacroıx’nın Fırçasından Osmanlılar, Sanat Tarihi Dergisi, XIV-1, Nisan, s. 61- 78.
Davison, R. H. (1981). “Halil Şerif Paşa, Ottoman Diplomat and Stateman”, Osmanlı Araştırmaları (Journal of Ottoman Studies), II, ed. Halil İnancık, Nejat Göyünç, Heath W. Lowry, II, İstanbul, s. 203-221.
Davison, R. H. (1986). “Halil Şerif Paşa : The Influence of Paris and The West on an Ottoman Diplomat”, Osmanlı Araştırmaları (Journal of Ottoman Studies), VI, ed. Halil İnancık, Nejat Göyünç, Heath W. Lowry, VI, İstanbul, s. 47-65.
Gautier, T. (2001). “Ekselansları Halil Bey’in Koleksiyonu”, Halil Şerif Paşa: Bir İnsan Bir Koleksiyon. çev. Elif Gökteke, İstanbul: P Kitaplığı, s.130-145.
Haddad, M. (2001). Halil Şerif Paşa: Bir İnsan Bir Koleksiyon. çev. Elif Gökteke, İstanbul: P Kitaplığı.
Haskell, F. (1982). “A Turk and His Pictures in Nineteenth-Century Paris”, Oxford Art Review, 5 (1), p. 40-47.
Hollingsworth, M. (2003). Dünya Sanat Tarihi, İstanbul: İnkılap Yayınları.
Honour H. ve Fleming J. (2016). Dünya Sanat Tarihi, 1. Basım, İstanbul: Alfa Yayıncılık. Isra, A. (2015). “The Harem Fantasy in Nineteenth-Century Orientalist Paintings”, Dialectic Anthropology, 39 (1), p. 33–46.
Obraztsov, A. V. (2018). ”Halil-Bey a Diplomat and Collector (on the History of a Masterpiece)”, International Scientific Conference XX, Ivanov Memorial Lectures, Saint Petersburg State University Department of Turkic Philology, 18 May, Saint Petersburg, p. 113-121.
Rado, Ş. (1970). Yirmisekiz Mehmed Çelebi’nin Fransa Seyahatnamesi, İstanbul: Hayat Tarih Mecmuası Yayınları.
Renda, G. (2009). “Avrupa ve Osmanlılar: Kültürel Buluşmalar”, Ortak Kültürel Miras: Birlik İçinde Çokluk, ed. Celal Üster, İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayınlar Genel Müdürlüğü, s. 88-116.
Sülün, E. N. (2017). Betül Mardin ile Betül Mardin’in Teşvikiye’deki evinde yapılan görüşme, İstanbul: 25 Kasım.
Sülün, E. N. (2019). Türkiye’de Çağdaş Sanat Koleksiyonculuğu, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Ural, M. (2007). “Türkiye’de Resim Koleksiyonerliği”, Sanat Dünyamız, Yaz (103), s. 48-60.
Yasa Yaman, Z. (2012). “İmparatorluktan Cumhuriyete Sanat”, Ankara Resim ve Heykel Müzesi, der. Zeynep Yasa Yaman, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 91-370.
Yenişehirlioğlu, F. (1993). “Sanatta Osmanlı İmparatorluğu Fransa Etkileşimi”, Osman Hamdi Bey ve Dönemi Sempozyum Kitabı, 17-18 Aralık 1992, İstanbul, s. 57-120.
Yalçın, S. (2007). “Paris’in En Ünlü Resim Koleksiyoncusu Bir Osmanlı Paşasıydı”, https://www.hurriyet.com.tr/paris-in-en-unlu-resim-koleksiyoncusu-bir-osmanli-pasasiydi7250057, Erişim tarihi: 10.08.2020.
Görsel 1. Jean-Auguste-Dominique Ingres, Türk Hamamı, 1852-1859, Ahşap üzerine yapıştırılmış tuval üzerine yağlıboya, 1,08x1,10 m. https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/turkish-bath, Erişim tarihi: 07.09.2020.
Görsel 2. Eugène Delacroix, Cezayir’li Kadınlar, 1834, Tuval Üzerine Yağlıboya, 180×229 cm., Louvre Müzesi. https://www.louvre.fr/oeuvre-notices/femmes-d-alger-dans-leur-appartement, Erişim tarihi: 07.09.2020.
Gustave Courbet, Uyuyanlar, 1866, 135x200 cm., Paris Musée du Petit-Palais. https://www.petitpalais.paris.fr/en/oeuvre/sleepers, Erişim tarihi: 07.09.2020.
Gustave Courbet, Dünyanın Kökeni (L'origine du monde), 1866, Tuval Üzerine Yağlıboya, 46x55 cm., Müze d'Orsay. https://www.musee-orsay.fr/fr/collections/oeuvres-commentees/ recherche/commentaire_id/lorigine-du-monde-125.html, Erişim tarihi: 13.09. 2020.