Kappadokia Komana'sı Hellenistik ve Roma Dönemi Mutfak ve Pişirme Kapları

Kappadokia Komana'sı, Kayseri'nin yaklaşık 85 km güneydoğusunda, Adana İli'ne bağlı Tufanbeyli İlçesi'nde, Göksu Irmağı'nın vadisinde bulunan Şarköy'e lokalize edilmektedir. Makalenin konusu, Kappadokia Komana'sı Hellenistik ve Roma Dönemi mutfak ve pişirme kaplarıdır. Mutfak kapları arasında lekaneler, çanaklar ve depolama kapları bulunmaktadır. Pişirme kapları, mutfak kaplarına göre yoğundur. Çeşitli formlarda güveçler (khytra), kavurucular (seison veya phrigetron), tavalar (tagenon), pişirme tabakları ve bir adet kapak tespit edilmiştir. Buluntular, Şarköy ve çevresindeki Orta Tomas Tepe, Çatal Tepe, Kavak Tepe/Ortak Bahçeler, Apalak Tepe, Osman Pınarı, Parsık Tepe ve Kıçıkırık Yazısı'ndan elde edilmiştir.Kappadokia Komana'sında en erken seramik buluntular, M.Ö. 4. yüzyıl ortalarını işaret etmektedir. Bunlar, çoğunluğu yerel olmak üzere M.S. 7. yüzyıl içlerine kadar kesintisiz bir şekilde sürmektedir. Bu çalışma ile mutfak ve pişirme kapları da aynı kronolojiyi vermiştir. Güveç Form 2-3 ve kavurucular, M.Ö. 4. yüzyıl ortaları ve sonunu göstermektedir. Güveç Form 10-12, Roma Döneminin tipik pişirme kaplarıdır ve M.S. 1. yüzyıl ile 7. yüzyıl arasına tarihlenmektedir. Bunların dışında Hellenistik ve Roma Dönemlerine ait çeşitli mutfak ve pişirme kapları ele geçmiştir. Kapların genel olarak Hellenistik ve Roma merkezlerinde benzerlerine rastlanmıştır. Ancak bazıları için karşılaştırma örneği tespit edilememiştir. Büyük çoğunluğunda yanık ve kötü pişme nedeniyle kil rengi belirlenememiştir. Kil rengi anlaşılan örnekler ise kentin ince seramikleriyle paraleldir. Kentler genel olarak bu tür kaplara olan ihtiyaçlarını kendi üretimleriyle sağlamışlardır. Yoğun bir ince seramik üretimine sahip olduğu anlaşılan Kappadokia Komana'sında da mutfak ve pişirme kaplarına olan ihtiyaç, kendi üretimleriyle sağlanmış olabilir.

[HELLENISTIC AND ROMAN KITCHEN AND COOKING WARES FROM COMANA IN CAPPADOCIA]

Comana in Cappadocia is approximately located 85 kilometres southern-east of Kayseri, its ruins are at the village of Şarköy in Göksu River's plain, and it is subject to Tufanbeyli district in Adana province. This article aims to explain kitchen and cooking wares belonging to Hellenistic and Roman periods. Kitchen wares include lekanes, pots and storage vessels. The quantity of cooking wares are much were than kitchen pots. Variety of stews, parchers, pans, cooking plates and one lid have been attested. These findings have been uncovered in Şarköy and its environment as Orta Tomas Tepe, Çatal Tepe, Kavak Tepe/ Ortak Bahçeler, Apalak Tepe, Osman Pınarı, Parsık Tepe and Kıçıkırık Yazısı. Earliest ceramic findings in Cappadocian Comana are dated to mid-4th century B.C. Most of these ceramics are local products and they continued to be produced until 7th century A.D. This shows that kitchen and cooking wares are of the same period. Stews forms 2-3 and parchers are dated to mid and the last quarter of 4th century B.C. Stews forms 10-12 are typical cooking wares of Roman Period and they are dated between 1-7th centuries A.D. Furthermore, variety of kitchen and cooking wares have already been uncovered in Comana. Studying the pots has revealed that their similar examples are present in Roman and Hellenistic centers. Nevertheless, similar examples of some forms havend been attested yet. Clay colors of most of the pots are not determined due to few reasons: first, they are heavily damaged due to inappropriate cooking and secondly, they were burned. Determined ones show similarities with the fine wares in Comana. It seems Cappadocian Comana produced its own fine wares, as well as the kitchen and cooking wares.

PDF

___

Anabolu 1967: M. U. Anabolu, Kappadokia Komana'- sındaki Mezar Anıtı, İstanbul.
Atik 1995: N. Atik, Die Keramik aus den Südtermen von Perge, IstMitt 40, Tübingen.
Baz 2007: F. Baz, Die Inschriften von Komana (Hiera- polis) in Kappadokien, İstanbul.
Berlın 1997: A. Berlin, "The Plain Wares" In: S. C. Herbert (Ed.), The Hellenistic and Roman Pottery (1-211, Pl. 1-94), Tel Anafa II. 1.
Crowfoot vd. 1957: J. W. Crowfoot, G. M Crowfoot, M. Kenyon, The Objects from Samaria, Samaria Sebaste III, Reports of the Work of the joint Expedi- tion in 1931-1933 and of the British Expedition in 1935, London.
Degeest 2000: R. Degeest, "The Common Wares of Sagalassos Typology and Chronology, Studies" In: M. Waelkens Eastern (Ed.) Mediterranean Archeology III, Brepols.
Dıederıchs 1980: C. Diederichs, Ceramıques Hellenis- tiques, Romaines et Byzantines, Salamine De Chy- pre IX.
Ergürer 2012: H. E. Ergürer, Parion Roma Dönemi Seramiği, Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Fırat 1999: N. Fırat, Perge Konut Alanı Keramiği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Klasik Arkeoloji Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Fırıncı 2010: S. Fırıncı, Rhodiapolis Seramikleri Roma Dönemi Pişirme Kapları "2006-2009 Buluntuları", Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
Girginer 2004: K. S. Girginer, "2002 yılı Adana ili ve çevresi yüzey araştırmaları (Tufanbeyli) ve Kizzu- watna araştırmaları I", AST 21.1, 311-324.
Guz-Zılbersteın 1995: B. Guz-Zilberstein, "The typol- ogy of the Hellenistic coarse ware and selected loci of the Hellenitic and Roman periods" In: E. Stern (Ed.), Area A ve C. The finds, excavations at Dor (289-433), Final Raport I B.
Harper ve Bayburtluoğlu 1968: R. P. Harper ve İ. Bayburtluoğlu, "Preliminary report on excava- tios at Şar, Komana Capadokia in 1968", AnSt 18, 149-158.
Hıld ve Restle 1981: F. Hild, ve M. Restle, Kappado- kien (Kappadokia, Charsianon, Sebasteia und Lykandros), Tabula Imperii Byzantini, Band 2.
Jones 1950: F. F. Jones, "The pottery" In: H. Goldman (Ed.), Excavations at Gözlükule, 149-296.
Körsulu 2013: H. Körsulu, "Kappadokia-Komanası Sigillataları", Olba XXI, 181-313.
Körsulu 2014: H. Körsulu, "Kappadokia Komanası Hellenistik Dönem Seramikleri" CEDRUS Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Dergisi, Vol II, 89-133.
Körsulu 2016: H. Körsulu, "Kappadokia Komanası Geç Roma Seramikleri", Vir doctus Anatolicus, Studies in Memory of Sencer Şahin/Sencer Şahin Anısına Yazılar, İstanbul, (Baskıda).
Kramer 2004: N. Kramer, Gindaros: Geschichte und Archaeologie einer Siedliung im nordwestlichen Syrien von hellenistischer bis in frühbyzantini- sche Zeit. İnternationale Archeaologie Band 14, München.
Lapp 1961: P. Lapp, Palestinian ceramic chronology 200 B.C. -70 A.D., New Haven.
Özdemir 2009: B. Ş. Özdemir, Patara Roma Dönemi Günlük Kullanım Seramikleri, Akdeniz Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
Rıley 1979: J. A. Riley, "Coarse Pottery" In: J.A. Lloyd (Ed.) Excavations at Sidi Khrebish Benghazi, Suppl. to Libya Antiqua V, 2, 91-467.
Rotroff 2006: S. I. Rotroff, Hellenistic Pottery, The Plain Wares, The Athenian Agora XXXIII, Princeton, New Jersey.
Robınson 1959: H. S. Robinson, Pottery of The Roman period, The Athenian Agora V, Princeton, New Jersey.
Sparkers ve Talcott 1970: B. A. Sparkes ve L. Talcott, Black and Plain Pottery of the 6th, 5th and 4th Centu- ries B.C., The Athenian Agora XII, Princeton, New Jersey.
Taylor 1980: J. du Plat Taylor, "Excavations at Ayios Philon", RDAC 1980, 152-215.
Tushıngham 1985: A.D. Tushingham, Excavations in Jeruselam 1961-1967, Vol: I, Toronto.
Weber-Hıdden 2003: I. Weber-Hidden, "Keramik aus hellenistischer bis frühbyzantinischer Zeit aus Tavium/Büyük Nefes: Bemerkungen und Über- sicht über das Begehungsmetarial der Kampagnen 1998-2000 aus drei ausgewaehlten Bereichen des Stadtgebietes", Anatolia Antiqua/ Eski Anadolu XI, 253-322.
Wıllıams 1989: C. Williams, Anemurium. The Roman and early Byzantine pottery.