Neden antropoloji? Aktivist antropoloji üzerine bir değerlendirme

2020 yılının başından itibaren tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgını ve salgın yöntemi ekolojik yıkım, iklim krizi, yoksulluk ile yerleşik eşitsizlik gibi mevcut birçok sorunu daha da görünür hale getirdi. Bu yazı da antropolojinin bu mevcut sorunların çözümüne nasıl katkı sağlayabileceği üzerine düşünerek, aktivist antropoloji yaklaşımını konu edinmektedir. Bu bağlamda yazı konuyu üç aşamada ele almaktadır. İlk olarak disiplinin sınırlarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılmaktadır. Bu değerlendirme aktivizm ile antropoloji arasındaki keskin ayrımdan hareket etmektedir. İkinci olarak ise toplumsal sorunların çözümüne yönelik antropoloji yaklaşımını ifade eden uygulamalı antropoloji yaklaşımı ele alınmaktadır. Uygulamalı antropolojinin ele alınmasındaki amaç, aralarındaki benzerlik ve farklılıkları yoluyla aktivist antropolojinin analizine zemin hazırlamaktadır. Nihayet, aktivist antropoloji incelenerek antropolojiyi kamusal bir ses ve sorumluluğa, dahası bir mücadele alanı haline dönüştürme imkânın ortaya konması hedeflenmektedir.

Why anthropology? An evaluation on activist anthropology

Since the beginning of 2020, COVID-19 pandemic has been affecting the whole world. The pandemic and its governance have been creating many problems such as ecological devastation, climate crisis, poverty and entrenched inequality more visible. Thinking about the question of how anthropology could contribute to the solution of these current problems, this paper scrutinizes activist anthropology. In this context this paper proceeds through three broad topics. In the first topic, a general evaluation is made on the limit of anthropology. This evaluation depends upon a strong distinction between anthropology and activism. Secondly, applied anthropology as a social problem-solving-oriented anthropological approach is discussed. The objective of discussing applied anthropology is to provide a basis for analyzing activist anthropology through similarities and differences between them. Finally, activist anthropology is examined. By this way, this paper aims at revealing the opportunity to turn anthropology into a public voice and responsibility, moreover a into a field of struggle.

Keywords:

Anthropology, ethnography, applied anthropology activist anthropology,

PDF

___

Abu-Lughod, L. (1991). Writing against culture. R. G. Fox (Ed.) içinde, Recapturing anthropology, working in the present (s. 137-162). School of American Research Press.
Akgül, U. (2013). Uygulamalı antropolojinin tarihine genel bir bakış. Antropoloji, (25), 67-87. https://doi.org/10.1501/antro_0000000030
Asad, T. (2008). Giriş. T. Asad (Ed.) içinde, Antropoloji ve sömürgecilik. A. Karınca (Çev.) (s. 7-21). Ütopya Yayınevi.
Baykal Büyüksaraç, G. (2019). Araştırma yoluyla etki yaratmak: Antropolojik bilgi ve uygulama meselesi. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, (17), 71-91.
Besteman, C. (2013). Three reflections on public anthropology. Anthropology Today, 29(6), 3-6. https://doi.org/10.1111/1467-8322.12069
Bora, T. (2 Aralık 2020). Aktivizm. Birikim. https://birikimdergisi.com/haftalik/10371/aktivizm
Braidotti, R. (2014). İnsan sonrası. Ö. Karakaş (Çev.). Kolektif Kitap.
Checker, M., Vine, D., ve Wali, A. (2010). A sea change in anthropology? Public anthropology reviews. American Anthropologist, 112(1), 5-6. https://doi.org/10.1111/j.1548-1433.2009.01192.x
Clifford, J. (1997). Spatial practices: Fieldwork, travel, and the disciplining of anthropology. A. Gupta ve J. Ferguson (Ed.) içinde, Anthropological locations: Boundaries and grounds of a field science (s. 185-222). University of California Press.
Clifford, J., ve Marcus, G. E. (1986). Writing cultures: The poetics and politics of ethnography. University of California Press.
Erdoğan, E. (2020). Suçluyum, çaresizim, kızgın ve kırgınım: Feminist sahanın duyguları, gücü ve etiği. E. Erdoğan ve N. Gündoğdu (Ed.) içinde, Türkiye’de feminist yöntem (s. 278-306). Metis Yayınları.
Eriksen, T. H. (2015). What everybody should know about nature-culture: Anthropology in public sphere and ‘the two cultures’. S. Beck and C. A. Maida (Eds.) içinde, Public anthropology in a borderless world (s. 264-285). Berghahn Books. https://doi.org/10.2307/j.ctt9qdb3w.15
Fassin, D. (2013). Why anthropology matters: On anthropology and its public. Cultural Anthropology, 28(4), 621-646. https://doi.org/10.1111/cuan.12030
Geertz, C. (2010). Kültürlerin yorumlanması. H. Gür (Çev.). Dost Kitabevi.
Graeber, D. (2012). Anarşist bir antropolojiden parçalar. B. Kurtege-Sefer (Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Hale, C. R. (2006). Activist research v. cultural critique: Indigenous land rights and contradictions of politically engaged anthropology. Cultural Anthropology, 21(1), 96-120. https://doi.org/10.1525/can.2006.21.1.96
Hale, C. R. (2018). Introduction. C. R. Hale (Ed.) içinde, Engaging contradictions: Theory, politics, and methods of activist scholarship (s. 1-30). University of California Press. https://doi.org/10.1525/9780520916173-004
Harris, I. E. (1987). The association of Black anthropologists: A brief history. Anthropology Today, 3(1), 17-21. https://doi.org/10.1111/j.1548-7466.2010.01088.x
Juris, J. S. (2017). Practicing militant ethnography with the movement for global resistance in Barcelona. S. Shukaitis, D. Graeber ve E. Biddle (Ed.) içinde, Constituent imagination (s. 164-178). Ak Press.
Kayaalp, E. (2014). Etnografik çalışmalarda yeni arayışlar, alanlar ve failler. R. Aras (Ed.) içinde, Sınırları aşmak: Türkiye’de sosyo-kültürel antropoloji ve disiplinlerarası yaklaşımlar (s. 123-144). Çizgi Kitabevi.
Kirsch, S. (2010). Expirements in engaged anthropology. Collaborative Anthropologies, 3, 69-80. https://doi.org/10.1353/cla.2010.0001
Lamphere, L. (2015). Public anthropology and the transformation of anthropological research. S. Beck ve C. A. Maida (Ed.) içinde, Public anthropology in a borderless world (s. 162-191). Berghahn Books. https://doi.org/10.2307/j.ctt9qdb3w.11
Lyon-Callo, V., ve Hyatt, S. B. (2003). The neoliberal state and the depoliticization of poverty: Activist anthropology and “ethnography from below”. Urban Anthropology and Studies of Cultural Systems and World Economic Development, 32(2), 175-204.
Maida, A. C., ve Beck, S. (2015). Introduction. S. Beck ve C. A. Maida (Ed.) içinde, Public anthropology in a borderless world (s. 1-35). Berghahn Books. https://doi.org/10.2307/j.ctt9qdb3w.5
Marcus, G. E. (2015). Dünya sistemi(nde/nin) etnografya(sı): Çok-mevkili etnografyanın ortaya çıkışı. N. S. Altuntek (Ed.) içinde, Yöntembilim üzerine antropolojik okumalar. E. Boz (Çev.), (s. 377-414). Dipnot Yayınları.
Marcus, G. E., ve Fischer, M. M. J. (2013) Kültürel eleştiri olarak antropoloji: İnsan bilimlerinde deneysel bir an. B. Cezar (Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları.
Mars, G. (2004). Refocusing with applied anthropology. Anthropology Today, 20(1), 1-2. https://doi.org/10.1111/j.0268-540X.2004.00244.x
Ortner, S. B. (1999). Introduction. S. B. Ortner (Ed.) içinde, The fate of “culture”: Geertz and beyond (s. 1-13). University of California Press.
Parikh, S., ve Kwon, J. B. (2020). Introduction: Still here in the afterlives. American Ethnologist, 47(2), 110-120. https://doi.org/10.1111/amet.12884
Price, H. D. (1998). Gregory Bateson and the OSS: World War II and Bateson’s assessment of applied anthropology. Human Organization, 57(4), 379-384. https://doi.org/10.17730/humo.57.4.7428246q71t7p612
Rylko-Bauer, B., Singer, M., ve van Willingen, J. (2006). Reclaming applied anthropology: Its past, present, and future. American Anthropologist, 108(1), 178-190. https://doi.org/10.1525/aa.2006.108.1.178
Scheper-Hughes, N. (1995). The primacy of the ethical: Propositions for a militant anthropology. Current Anthropology, 36(6), 409-440. https://doi.org/10.1086/204378
Scheper-Hughes, N. (2009). Making anthropology public. Anthropology Today, 25(4), 1-3. https://doi.org/10.1111/j.1467-8322.2009.00674.x
Scheper-Hughes, N., ve Bourgois, S. P. (2004). Introduction: Making sense of violence, N. Scheper-Hughes ve S. P. Bourgois (Ed.) içinde, Violence in war and peace: An anthology (s. 1-30). Blackwell Publishers.
Starn, O. (1986). Engineering internment: Anthropologist and the war relocation authority. American Ethnologist, 13(4), 700-720. https://doi.org/10.1525/ae.1986.13.4.02a00070
Stauder, J. (1974). The ‘relavance’ of anthropology to colonialism and imperialism. Race and Class, 16(1), 29-51. https://doi.org/10.1177/030639687401600102
Şenol Cantek, F., ve Zırh, B. C. (2014). Bir semt etnografisine doğru: Cebeci’ye bakmak. İdeal Kent, (11), 138-171.
Şentürk, B. (2016). Mahalle kahvesinde “abla”, kabul günlerinde “hanım”: Sınıf ve toplumsal cinsiyet bağlamında gecekonduda kadın araştırmacı olmak. R. Harmanşah ve Z. N. Nahya (Ed.) içinde, Etnografik hikâyeler Türkiye’de alan araştırması deneyimleri ( s. 68-85). Metis Yayınları.
Tuzcuoğlu, M. (2011). Ben bir taşım. Evrensel Basım Yayın.
Tuzcuoğlu, M. (2014). İstenmeyen çocuklar: Roboski katliamını hatırlamak ve hatırlatmak. İletişim Yayınları.
Vargas, J. H. C. (2008). Activist scholarship: Limits and possiblities in times of Black genocide. C. R. Hale (Ed.) içinde, Engaging contradictions: Theory, politics, and methods of activist scholarship (s. 164-182). University of California Press.
Wacquant, L. (2014). Giriş. Bourdieu, P. ve Wacquant, L. (Ed.) içinde, Düşünümsel bir antropoloji için cevaplar. N. Ökten (Çev.) (s. 13-46). İletişim Yayınları.