Türkiye'de Parlamenter Rejimin İşleyişi Açısından 3 Kasım 2002 Seçimlerinin Sonuçları

3 Kasım 2002 milletvekili genel seçimleri, siyasal yaşamımıza iki partili sistemi yeniden getirmiştir. AK Parti, tek başına hükümet kurma olanağı tanıyan bir çoğunluk ile parlamentoda yerini almıştır. Ne var ki, bu seçimleri kazanan siyasal partinin lideri, milletvekili olmadığından başbakanlığa atanamamıştır. 3 Kasım 2002 seçimlerini kazanan liderin başbakanlık koltuğuna oturamaması olgusuna; yasamanın kapsayıcılığı, yumuşak güçler ayrılığı, yasamanın üstünlüğü, yürütmenin çift başlılığı, yürütmenin yasama önünde sorumluluğu ve yürütmenin yasamayı fesih hakkı gibi tanımlayıcı ilkeler ışığında bakıldığında, parlamenter rejimin geleneksel işleyiş kalıplarının zorlanacağı açıktır.

The Outcomes of 3 November 2002 Parliamentary Elections from the Perspective of the Working of Parliamentary Regime in Turkey

The parliamentary general elections of November 3, 2002 brought a two-party system in our political life again. The AK Party entered the parliament by obtaining a majority to form a single party government. However, the leader of the winning party couldn't be appointed as Prime-Minister due to his disqualification for not being a deputy. It is obvious that the traditional working patterns of parliamentary regime will be forced when one looks at the fact that the leader of the winning political party did not become Prime-Minister in the light of defining principles such as inclusiveness of legislative power, flexible separation of powers, superiority of legislature, the two-tiered executive, executive accountability before the legislature and the executive's right to dissolve parliament. On the other hand, it is needed to correct this situation which does not reflect the electoral preferences by finding a solution in harmony with the democratic principles.

PDF

___

ALESKEROV, Fuad/ERSEL, Hasan/SABUNCU, Yavuz (1999), Seçimden Koatisyona-Siyasat Karar Atma (istanbul: Yapı Kredi Yayınları, Cogito-84, Birinci Baskı).
BATUM, Süheyl (2001), "Sayasal Rejimler ve Türkiye'deki Arayışlar," Türkiye Barolar Birliği: Uluslar arası Anayasa Hukuku Kurultayı, Ankara (9-13 Ocak ) 2001.
ÇAĞLAR, Bakır (1998) ile söyleşi, "Parlamenter Patoloji Yaşıyoruz," Entelektüel Bakış- Milliyet, 25.12.1998.
ÇAVUŞOĞLU, Naz (1997), Anayasa Notlan (İstanbul: Beta Basım Yayım, Birinci Basım, Yayın No:736).
ÇİTCİ, Oya (1997), "Başkanlık Sistemi Çözüm mü?," Amme idaresi Dergisi, 30/4 (Aralık 1997): 19.
DUVERGER, Maurice (1974), Siyasal Partiler (Ankara Bilgi Yayınevi) (Çev.: Ergun ÖZBUDUN).
EPSTEIN, Leon D. (1968), "Parliamentary Government," SILLS, D.L. (ed.) International Encylopedia of the Social Sicences, (The Macmillan Company and The Free Press , Volume 11).
EROĞUL, Cem (2001), Çağdaş Devlet Düzenlen (Ankara: İmaj Yayıncılık, Üçüncü Bası).
ESMER, Yılmaz (1999), Devrim, Evrim, Statüko-.Türkiye'de Sosyal, Siyasal Ekonomik Değerler (İstanbul: TESEV Yayınları).
HEPER, Metin (2002), "Demokrasinin Sorunları," Doğu Batı Düşünce Dergisi, 6/21 (Kasım, Aralık, Ocak 2002-03): 159-168.
Hürriyet, Sabah, Cumhuriyet, Radikal gazeteleri, 4 Kasım 2002.
İBA, Şeref (2002), "Türk Parlamento Hukukunda Milletvekillerinin Kural-Dışı Tutum ve Davranışları ve Disiplin Cezası Uygulamaları," AU SBF Dergisi, 57/1 (Ocak-Mart 2002):36-53.
İBA, Şeref (1997), Parlamenter Denetim-Yoüan, Etkinliği ve Susurluk Örneği (Ankara: Bilgi Yayınevi, Birinci Baskı).
KAYA, A. Raşit (2002), "Siyasetsiz Seçimler Üzerine Tartışma Öğeleri," Doğu Batı Düşünce Dergisi, 6/21, (Kasım, Aralık, Ocak 2002-03): 168-177.
KILIÇBAY, Mehmet Ali (2000), "Ya Parlamento Demokratik Değilse!," Türkiye Günlüğü, Sayı: 60 (Mart-Nisan 2000-03).
LIJPRART, Arend (1992), Parliamentary Versus Presidential Government (Oxford: Oxford University Press).
LINZ, J.Juan (1995), "Parlamenterizmin Erdemleri," DIAMOND, L./FLATTENER, M.F. (Eds.) Demokrasinin Küresel Yükselişi (Ankara: Yetkin Yayınları).
MAINWARING, Scott/SHUGART, Matthew S. (1997), "Juan Linz, Presidentalism, and Democracy A Critical Appraisal," Comparative Politics (July 1997): 449-471.
NORTON, Philip (1993), "The Consequences of Parliament," Does Parliament Matter (Harvester: Weatsheaf Editions).
ONAR, Erdal (2001), "Türkiye'nin Başkanlık veya Yarı-Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli midir?," Türkiye Barolar Birliği: Uluslararası Anayasa Hukuku Kurultayı, Ankara, 9-13 Ocak 2001.
ONAR, Erdal (1990), 'Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Denetim işlevi," Milli Egemenlik Sempozyumu-TBMM ve Milli Egemenlik (Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, No:47).
ÖZBUDUN, Ergun (1998), Türk Anayasa Hukuku (Ankara: Yetkin Yayınları, 5. Baskı).
ÖZBUDUN, Ergun (1990), "Siyasal Kurumlaşma Açısından Türkiye Büyük Millet Meclisi," 6.Milli Egemenlik Sempozyumu-TBMM ve Milli Egemenlik (Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, No:47).
ÖZTÜRK, Namık Kemal (1999), Cumhurbaşkanı ve Parlamenter Sistem (Ankara: Atilla Kitabevi).
SABUNCU, Yavuz (2002), Anayasaya Giriş (Ankara: İmaj Yayıncılık, Sekizinci Bası).
SCHMITT, Cari (1994), The Crises of Parliamentary Democracy (Cambridge: The MIT Press, 4. Edition) (Trans. Ellen Kennedy).
SOYSAL, Mümtaz (1969), Anayasaya Giriş (Ankara: AU SBF Yayınları).
TEZİÇ, Erdoğan (1998), Anayasa Hukuku (İstanbul: Beta Yayın Dağıtım).
TÜSİAD (1991), Türk Toplumunun Değerleri (İstanbul: TÜSİAD yayın No:T/91, 6145).
YAZICI, Serap (2002), Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri- Türkiye için Bir Değerlendirme (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 23, Birinci Baskı).
YETİŞ, Mehmet (2002), "Gramsci ve Aydınlar," Mülkiye Dergisi, (Cilt: 26, Sayı:236): 217-245.
YÜCEKÖK, Ahmet N. (1987), Siyasetin Toplumsal Tabanı-Siyaset Sosyolojisi (Ankara, AU SBF Yayınları, No. 565).