Dünya Bankası, GEF ve Küresel Çevre Sorunları

Bu yazıda, 1991 yılında Dünya Bankası, UNEP ve UNDP tarafından, iklim değişikliği, ozon tabakasının incelmesi, biyolojik çeşitliliğin kaybı, uluslararası suların kirliliği, çölleşme ve ormansızlaşma gibi küresel çevre sorunlarını finanse etmek üzere kurulan Küresel Çevre Fonu ele alınmaktadır. GEF (Global Environment Facility) kısa adıyla bilinen bu fonun asıl amacı, gelişmekte olan ülkelerin küresel çevre sorunları ile savaşımlarına proje bazında destek olmaktır. Başlangıçta, küresel ekolojik yıkıma karşı uluslararası güç birliğinin sağlanmasında bir umut olarak görülen düzenek zamanla beklentileri karşılayamaz duruma gelmiştir. Bunun ardında da, başta ABD olmak üzere, uluslararası çevre politikasına yön veren sanayileşmiş ülkelerin kaynaklarını fona aktarmada çekingen davranmaları, GEF yönetiminde azgelişmiş dünyanın yeterince temsil edilememesi, destek verilecek projelerin isabetli seçilememesi ve fomın daha çok gelişmiş ülkelere yönelik sorun alanlarına yönelmesi bulunmaktadır. Bir anlamda, bugünkü yapılanmasıyla GEF, yalnızca, gelişmiş dünyanın çevreye verdiği yıkıma ve Dünya Bankası'nın çevreye ağır baskıda bulunan projelerine yönelik tepkileri frenlemeye yönelik bir düzenek olarak işlemektedir. Temel Kavramlar: Küresel çevre sorunları, Dünya Bankası ve çevre sorunları, uluslararası çevre sorunları, küresel çevre sorunları (GEF), çevre yönetimi.

The World Bank, GEF and Global Environmental Problems

This study examines the Global Environment Facility (GEF), established in 1991 by the World Bank, UNEP and UNDP, which helps developing countries fund projects and programs on biodiversity, climate change, persistent organic pollutants, desertification, deforestation, protection of international waters and the ozone layer. The essential aim of the GEF is to support the developing countries and their projects in dealing with the global environmental issues. Although the GEF was anticipated to be a hopeful mechanism which provides the international consensus on struggle with global environmental problems, it is not an exaggeration to say that the system was not able to satisfy the present expectations of the international arena. The main reasons are the reluctance of the USA and other developed countries to finance GEF, the lack of proper representation of developing countries in the GEF administrative boards, mischoices of supportable projects and having a tendency to deal with developed countries' environmental problems. In conclusion, with its current structure, GEF works as a mechanism to reduce the reactions to the degradation of global environment created by developed countries and the World Bank projects.

PDF

___

BOWLES, lan A. (1996), "The Global Environment Facility: New Progress on Development Bank Governance," Environment (Vol.38, No: 3): 38-41.
CHATTERJEE, Pratap/FINGER, A/latthias (1994), The Earth Brokers: Powers, Politics and World Development (London and New York: Routledge).
CONNELY, James/SMİTH, Graham (1999), Politics and the Environment: From Theory to Practice (London and New York: Routledge).
DAViS, P. A. (1991), 'The Greening of Foreign Aid," Congressional Quarterly Weekly Report (Vol. 49, No. 24): 1600.
DURBiN, Andrea/WELCH, Carol (2000), "Greening the Bretton Woods Institutions," Foreign Policy in Focus (Vol.5, No. 33): 2000.
Çevre Bakanlığı (2003), "Genetik Çeşitliliğin Yerinde Korunması Projesi," (http://www.cevre.gov.tr/ birimler/ck/gef.htm) (20 Nisan 2003)
DURU, Bülent (2001a), "Viyana'dan Kyoto'ya İklim Değişikliği Serüveni," Mülkiye (C.XXV, S.230): 301-333.
DURU, Bülent (2001 b), Kıyı Yönetiminde Bütüncül Yaklaşımlar ve Ulusal Kıyı Politikası (A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi).
EL-ASHRY, Mohamed T./JORDAN, Andrew (1994), "The New GEF," Environment (Vol.36, No. 6): 37-40.
EL-ASHRY, Mohamed T. (2001) "The Global Environment Facility: A Self Assessment,"(http://www.ecocouncil.ac.cr/rio/focus/report/english/gef.htm) (19 Aralık 2001).
GAN, Lin (1993), "The Making of the Global Environment Facility: An Actor's Perspective," Global Environmental Change: 256-273.
Global Environment Facility (GEF) (2000), Rules of Procedure for the GEF Council (Washington DC).
Global Environment Facility (GEF) (2001 b), "Purpose," (http://gef-fgrurn.unep.org/gef_purpose.htm) (9 Aralık 2001).
Global Environment Facility (GEF) (2002a), "List of States Participating in the Restructured GEF,"(http:/ /www. gefweb.org/parti ci pan ts/Members_Countries/members_countri es.html) (21 Ağustos 2002)
Global Environment Facility (GEF) (2002b), "Small Grant Programme in Turkey,", (http:/www.un.org.tr/undp/GEF_spg.htm) (28 Temmuz 2002).
HORTA, Korinna (1998), "Global Environment facility," Foreign Policy in Focus (Vol. 3, No.39: 1-3.
IMBER, Mark F. (1994), Environment, Security and UN Reform (New York: St. Martin's Pres).
JORDAN, Andrew (1994), "Paying the Incremental Costs of Global Environmental Protection: The Evolving Role of the GEF," Environment (Vol.36, Issue 6): 13-28.
KARAGÜLLÜ, Emel/PEŞKİRCİOĞLU, Meral (2001), "Bilgi Teknolojisi Yönetim Planı, Veri Tabanı Tasarımı ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamasının Geliştirilmesi Projesi," Tarım ve Köy, S.138: 52-55.
KUMAR, Sanjay (1998), "Global Facility Fails to Protect Environment," Lancet (Vol.351, No.9109): 1114-1117.
LAKE, Rob (1998), "Finance for the Global Environment: the Effectiveness of the GEF as the Financial Mechanism to the Convention on Biological Diversity," Review of European Community & International Environmental Law (Vol. 7, No. 1): 68-76.
NATH, B.Hens, L./COMPTON, P./DEVUYUT D. (Eds.) (1998), Environmente/ Management in Practice: Volume I (London and New York: Routledge).
Orman Bakanlığı (2003), "Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü: Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi," (http://www.gef-2.org/) (23 Nisan 2003)
PAYNE, Rodger A. (1998), "The Limits and Promise of Environmental Conflict Prevention: The Case of the GEF," Journal of Peace Research (Vol. 35, No. 3): 363-380.
PORTER, Gareth/BROWN, Janet Welsh (1996), Global Environmental Politics: Dilemmas in World Politics (Oxford: Westview Press, Second Edition).
REED, David (1997), "The International Legacy of Bretton Woods: The World Bank," YOUNG, Oran R. (Ed.) G(ofca/ Governance: Drawing Insights From The Environmental Experience (Cambridge, London: The MIT Press): 226-247.
SHEEHAN, James M. (2000), "The Greening of the World Bank: A Lesson in Bureaucratic Survival,"Foreign Policy Briefing, No.56.
STRECK, Charlotte (2001), "The Global Environment Facility: A Role Model for International Governance," Global Environmental Politics (Vol.1, No. 2) : 71-94.
STRECK, Charlotte (2002), "The Network Structure of the Global Environment Facility: Case Study for the UN Vision Project on Global Public Policy Networks," (http://www.globalpublicpolicy.net) (11 Ocak 2002).
World Bank (1991), The World Bank and the Environment: A Progress Report (Fiscal 1991) (Washington, D.C.).
World Bank, (1998), Global Environment Facility Project Performance Report: 1998, (http://www. gefweb. org/m&e/ppr/chapter1.pdf) (24 Nisan 2002).
WERKSMAN, Jacob D. (1993), "Greening Bretton Woods," SANDS, Philippe (Ed.) Greening International Law (London: Earthscan): 65-84.