MODERN YURTTAŞLIĞIN İSTİSNALARI: HANNAH ARENDT ve GIORGIO AGAMBEN’İN GÖRÜŞLERİ ÇERÇEVESİNDE İNSAN HAKLARININ ELEŞTİRİSİNDE MÜLTECİLER ve KAMPLAR

Bu çalışmada, yurttaşlık bağından hukuki ya da fiili olarak mahrum kalmış “mülteci” ile “yurttaş” kavramları üzerinden insan haklarının eleştirisi yapılmıştır. Bu bağlamda, Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nin, herkesin doğuştan gelen, devredilmez ve dokunulmaz haklara sahip olduğunu öngörürken, “yurttaş” ve “insan” şeklinde iki ayrı özneyi içermesinin anlamı, Hannah Arendt ve Giorgio Agamben’in görüşleri çerçevesinde sorgulanmıştır. Çalışma, ilk olarak, ulus devletlerin çökmeye başlamasıyla mülteci sayısının artması sonucunda ortaya çıkan insan hakları krizinden bahsetmektedir. Mültecilerin insan haklarından yoksun kalma sebebini anlamak için ise yurttaşlığın dışlayıcılığına yol açan ulus-doğum bağlantısı ele alınmıştır. Buna ek olarak bu bağlantıdan yoksun kalmış mültecilerin yerleştirildiği kampların hukuki ve siyasal yapısı değerlendirilmiştir. Çalışmanın son kısmında, insan ve yurttaşın haklar karşısındaki konumları üzerinden insan hakları kavramının eleştirisi yapılmıştır. İnsan haklarının dinamik yapısına rağmen, “haklara sahip olma hakkı”ndan yoksun olan “mülteci”nin, yurttaşlığın dışlayıcılığını ve yurttaşlıktan arındırılmış çıplak hayatı gözler önüne sererek günümüz siyaseti için önemli bir kavram olduğu ortaya konmuştur.

Exceptions of Modern Citizenship: Refugees and Camps in the Human Rights Criticism within the Framework of Hannah Arendt and Giorgio Agamben's Perspectives

In this study, human rights criticism has been addressed by considering concepts of "refugees" those are deprived of citizenship de jure or de facto and "citizens". In this context, the meaning of the fact that French Declaration of the Rights of Man and of the Citizen includes two different subjects as “citizen” and “man” and states that everyone’s innate, inalienable and inviolable rights is discussed by taking Hannah Arendt and Giorgio Agamben’s perspectives into account. Firstly, the study addresses the human rights crises arising as a result of the increasing number of refugees as national states begin to collapse. In order to understand the reason of refugee's deprivation of human rights, the nation-birth link which causes the exclusion of citizenship has been discussed. Additionally, the legal and political structure of the camps in which refugees those deprived of this link has been argued. At the end of the study, the human rights concept was criticized in terms of positions of man and citizen against rights. Despite the dynamic structure of human rights, it has been revealed that refugee who is deprive of “right to have rights” is an important concept which indicates the exclusiveness of citizenship and the naked life deprived of citizenship.

PDF

___

BBC (2013), “BM: Ruanda’dan bu yana en kötü Mülteci Krizi Suriye’de” http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/07/130717_suriye_multeci (01.02.2015).
Žižek, Slavoj (2009), “İnsan Haklarının Bayalığı: Bir Semptom Olarak Şiddet” (Çev. Emre Koyuncu), Tesmeralsekdiz, 4: 66-74.
Yılmaz, Sibel (2016), Kitlesel Akın (Sığınma) Durumunda Geçici Koruma Rejimi (Ankara: Seçkin).
Schmitt, Carl (2005), Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm (Ankara: Dost Kitabevi) (Çev. Emre Zeybekoğlu).
Ranciére, Jacques (2009), “İnsan Hakları’nın Öznesi Kimdir?” (Çev. Emre Koyuncu), Tesmeralsekdiz, 4: 53-65.
Peker Bülent ve Mithat Sancar (2001), Mülteciler ve İltica Hakkı (Ankara: İHD).
Kartal Filiz (2010), “Yurttaşlık mı İnsan Hakları mı?”, Kartal, Filiz (ed.), Yurttaşlık Tartışmaları Yeni Yaklaşımlar (Ankara: TODAİE): 223-242.
Foucault, Michel (1993), Cinselliğin Tarihi 1 (İstanbul: Afa Yayınları) (Çev.: Hülya Tufan).
Çelebi, Aykut (2009), “‘Haklara Sahip Olma Hakkı’ ya da Siyasal Haklar: İnsan Hakları Üzerine Bir Deneme”, Tesmeralsekdiz, 4: 84-115.
Butler, Judith (2005), Kırılgan Hayat Yasın ve Şiddetin Gücü (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Başak Ertür).
Bauman, Zygmunt (2003), Modernlik ve Müphemlik (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. İsmail Türkmen).
Aytaç, Ahmet M. (2011), Kitlelerin Ruhu Siyasal ve Sosyal Kuramda Kalabalık Tahayyülleri (Ankara: Dipnot Yayınları).
Arendt, Hannah (1998), Totalitarizmin Kaynakları-2 Emperyalizm (İstanbul: İletişim Yayıncılık) (Çev. Bahadır Sina Şener).
Agamben, Giorgio (2009), “Biz Mülteciler” (Çev.: Emre Koyuncu), Tesmeralsekdiz, 4:46-52.
Agamben, Giorgio (2005), İstisna Hali (İstanbul: Otonom Yayıncılık) (Çev.: Kemal Atakay).
Agamben, Giorgio (2001), Kutsal İnsan (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev.: İsmail Türkmen).