ERNST REUTER’LE GELECEĞE DÖNÜŞ: TÜRKİYE’NİN 1940’LARDA ALIN(A)MAYAN KENTLEŞME DERSLERİ

2. Dünya savaşı yılları gerçek bir yıkım dönemiydi. 1940’lı yıllarda modern dünyanın kentleri inşa değil; fakat imha sahalarıydı. Henüz oldukça taze bir Cumhuriyet olarak Türkiye ise, bu dönemde, tüm bu ateş hattının arasında gerçek bir istisna teşkil ediyordu. Yeni başkent Ankara, tüm zorluklara rağmen modern bir planın ışığında büyüyor, kamu hizmet binaları, fabrikalar, Anadolu’da yeni kent merkezlerini belirliyordu. Geleceğe dönük kentleşme politikaları her açıdan sıcak ve ilgi çekici bir tartışma alanıydı. İşte tam da bu noktada, Ernst Reuter, böyle bir atmosfer içinde Türkiye’ye geldikten sonra, Cumhuriyet’in modern kentbilim disiplininin kurulmasına yardımcı olacaktı. Bu çalışma, Ernst Reuter’in 1940’larda Türk şehirciliğine katkılarını, geleceğe dönük önerilerini ve onun Türkiye’deki çalışmalarının üzerinden geçen 72 yılın ardından, Türk şehirciliğinin günümüzdeki durumunu, karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelemeyi amaçlamaktadır.

Back to the Future with Ernst Reuter: Untaken Urbanization Lessons of Turkey in 1940s

The years of the Second World War was a drastic destruction period. In the 1940’s the cities of the modern world were not the fields of construction, but the fields of destruction. In that period as a newly founded republic, Turkey was a real exception between those lines of fire. Despite the diffuculties, Ankara, the new capital was growing under the light of a modern plan; public service buildings, factories were designating the new city cores in Anatolia.Urban policies for the future was a hot and gripping discussion field in all respects. At that point, after Ernst Reuter came to Turkey in such an atmosphere, he would help to found the Republic’s modern urbanism discipline. So this study aims to explore Ernst Reuter’s contributions to Turkish urbanism in 1940s, his suggestions towards the future and current situation of Turkish urbanism with a comparative approach after 72 years of his work in Turkey.

PDF

___

Akcan, Esra (2012), “Ernst Reuter ve Türkiye’de Sosyal Konut” (Çev. Tayfun Çınar), Mülkiye Dergisi, 36 (275): 105-118.
Altınöz, Meltem Özkan (2015), “Sümerbank’ın Karabük’ün Konut Politikasındaki Rolü”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 24 (2): 49-62.
Aslan, Onur Ender (2012), Devlet Bürokrasisi ve Kamu Personel Rejimi (Ankara: İmge Kitabevi).
Atay, Falih Rıfkı (2016), Çankaya (İstanbul: Pozitif Yayınları).
Boratav, Korkut (1988), Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985 (İstanbul: Gerçek Yayınevi).
Coşkun, Yener (2015), Türkiye’de Konut Finansmanı: Sorunlar ve Çözüm Önerileri (İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği, Yayın No: 310)
Dede, Kadir, Uğur Sadioğlu, Ali Arda Yüceyılmaz (2014), “2014 Yerel Seçimleri Işığında Kapatılan Belde Belediyeleri: Değirmendere’de Yerellik ve Temsiliyet Sorunu”, Genç, Fatma Neval (Der.), 12. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı, (elektronik baskı): 370-381.
DPT (1963), Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıllık), 1963-1967 (Ankara).
DPT (1967), İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (Ankara).
Doğramacı, Burcu (2012), “Türkiye’de Ernst Reuter ve Bayındırlık Üzerine -Araştırmalar”, Mülkiye Dergisi, 36 (275): 75-84.
Dönmezer, Sulhi (1974), “Hızla Şehirleşen ve Sanayileşen Bir Küçük Şehir Toplumunda Suçluluk”, Şehirleşmenin Doğurduğu Ceza Adaleti Sorunları Sempozyumu, (İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 1965): 129-145.
Ernst Reuter Archiv (2016a), Soldier and Functionary of the Communist Party of Germany (KPD), http://www.ernst-reuter.org/en/person03/ (14.01.2016).
Ernst Reuter Archiv (2016b), A Local Politician in the Weimar Republic, http://www.ernstreuter. org/en/person04/ (11.2.2016).
Ernst Reuter Archiv (2016c), National Socialist Rule and Turkish Exile, http://www.ernstreuter. org/en/person05/ (11.2.2016).
Genç, F. Neval, Abdullah Yılmaz, Hüseyin Özgür (2008), “Giriş”, Genç, Fatma Neval, Abdullah Yılmaz, Hüseyin Özgür (Der.), Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, (Ankara: Gazi Kitabevi): XIX-XXX.
Göymen, Korel (1997), Türkiye’de Kent Yönetimi (İstanbul: Boyut Kitapları).
Haktanır, Koray (2000), “Türkiye’de Toprak Kullanımı ve Tarımsal Arazideki Nicelik ve Nitelik Değişimleri”, Boratav, Zeynep (Der.), Türkiye’de Çevre Korumanın Tarihi Sempozyumu (İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı): 42-61.
İzci, Ferit ve Menaf Turan (2013), “Türkiye‘de Büyükşehir Sistemi ve 6360 Sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1): 117-152.
Karman, Zerrin Toprak (1995), Kent Yönetimi ve Politikası (İzmir: Anadolu Matbaacılık).
Keleş, Ruşen (1986), “Ernst Reuter ve Türk Kentbilimi”, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Dergisi, 19 (3): 81-98.
Keleş, Ruşen (2015), Kentleşme Politikası (Ankara: İmge Kitabevi).
Keleş, Ruşen, Ayşegül Mengi, Can Giray Özgül (2012), “Ernst Reuter’in İkinci Vatanı Türkiye’de Çağdaş Kentbilimin Gelişmesine Yaptığı Katkılar”, Mülkiye Dergisi, XXXVI (275): 11-35.
Keleş, Ruşen, Can Hamamcı (2002), Çevrebilim (Ankara: İmge Kitabevi).
Keyder, Çağlar (2007), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar (İstanbul: İletişim Yayınları).
Kongar, Emre (1999), 21. Yüzyılda Türkiye (İstanbul: Remzi Kitabevi).
Mumford, Lewis (2007), Tarih Boyunca Kent (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
Reuter, Ernst (1939), “Komünlerin Kalkınması Usulleri”, Siyasi İlimler Mecmuası, VIII (96): 1-11.
Reuter, Ernst (1940a), Komün Bilgisi: Şehirciliğe Giriş (Ankara: Siyasal Bilgiler Okulu Yayınları, No: 12) (Çev. Niyazi Çitakoğlu, Bekir Sıtkı Baykal).
Reuter, Ernst (1940b), “Mahalli İdareler ve Devlet Arasındaki Münasebetler”, Siyasi İlimler Mecmuası, X (116): 387-392 (Çev. Muhtar Yazır).
Reuter, Ernst (1941), Yakın Münakale (Ankara: SBO) (yayınlanmamış kitap).
Reuter, Ernst (1943a), “Şehirlerimizin Gelişme Problemleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi Dergisi, I (5): 149-163 (Çev. Bekir Sıtkı Baykal).
Reuter, Ernst (1943b), “Mesken Meselesinin Hal Çareleri”, Arkitekt, 11-12 (143-144): 263-271.
Reuter, Ernst (1943c), “Belediyelerin Yapı İşletmeleri”, Arkitekt, 1-2 (133-134): 27-32. (Çev. Adnan Kolatan).
Reuter, Ernst (1943d), “Kasabalarımız”, Arkitekt, 5-6 (137-138): 121-126 (Çev. Adnan Kolatan).
Reuter, Ernst (1944), “Küçük Belediyeler Meselesi”, Arkitekt 9-10 (153-154): 233-236. (Çev. Adnan Kolatan).
Reuter, Ernst (1945a), “Küçük Belediyeler Meselesi”, Arkitekt, 3-4 (159-160): 75-90. (Çev. Adnan Kolatan).
Reuter, Ernst (1945b), “Gayri Menkullerin Üzerine Kredi Meselesi”, Arkitekt, 7-8 (163-164): 179-182 (Çev. Adnan Kolatan).
Reuter, Ernst (1946), “Şehirlerimizin Nüfus Gelişmesi”, Siyasal Bilgiler Okulu Dergisi, 1(4): 775-790.
Şen, Faruk (2012), “Ay Yıldız Altında Sürgün, Nazi Yönetiminde Türkiye’ye Kaçan Alman Bilim Adamları ve Ernst Reuter’in Konumu”, Mülkiye Dergisi, XXXVI (275): 91-103.
Tekeli, İlhan (1983), “Türkiye’de Kentsel Araştırmanın Gelişimi ve Gündemdeki Yeni Sorular”, Prof. Fehmi Yavuz’a Armağan (Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: 538): 65-78.
TOKİ (2015), TOKİ’nin ilk Yerel Mimari Uygulama Projesi Tamamlandı, http://www.toki.gov.tr/haber/tokinin-ilk-yerel-mimari-uygulama-projesi-tamamlandi (02.8.2016).
TOKİ (2016), Kuruluş ve Tarihçe, http://www.toki.gov.tr/kurulus-ve-tarihce (15.7.2016).
TÜİK (2001), Şehir ve Köy Nüfusu, 1927-2000, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do? istab_id=202 (16.3.2016)
TÜİK (2010), İstatistik Göstergeler, 1923-2009, http://www.tuik.gov.tr/yillik/Ist_gostergeler.pdf (16.3.2016).
Wirth, Louis (1938), “Urbanism as a Way of Life”, The American Journal of Sociology, 44(1): 1-24.
World Cities Culture Forum (2014), World Cities Culture Report 2014, http://www.worldcitiescultureforum.com/assets/others/World_Cities_Culture_Report_2014 _hires.pdf (13.6.2016).
Yavuz, Fehmi (1952), “Ankara’nın İmarı ve Şehirciliğimiz”, Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları): 21-3.
Yavuz, Fehmi, Ruşen Keleş, Cevat Geray (1973), Şehircilik, Sorunlar-Uygulama ve Politika, Ankara Üniversitesi (Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No. 358).
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2013), Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik (2013), http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/09/20130908-1.htm (02.8.2016).
1580 Sayılı Belediye Kanunu (1930), http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1471.pdf (15.5.2016).
http://aa.com.tr/tr/yasam/son-10-yilda-2-7-milyon-hektar-tarim-topragi-yok-oldu/29503 (12.6.2016)
http://www.bvg.de/en/Company/Profile/Structure--facts (11.2.2016).