12 Eylül'ü anlamak

12 Eylül 1980 Darbesi, birçok faktörün bir bileşkesinin ürünüdür. İthal ikameci sermaye birikimrejiminin gerek içsel gerekse de dışsal birtakım dinamikler nedeniyle tıkanması, iktisadi kriz, iktidar blokuiçerisinde fraksiyonlar arasındaki çelişkilerin artması ile iktidar blokunun dağılması, işçi sınıfınınpolitizasyonu ve artan eylemliliği, ülkede baş gösteren siyasal bunalımın derinleşmesi ile birlikte birhegemonya ve temsil bunalımının da ivme kazanması ve küresel kapitalizmin yaşadığı yapısal krizneticesinde, neoliberal yeniden yapılanma sürecine Türkiye’nin entegrasyonu söz konusu faktörler arasındayer almaktadır. Bu makalede, söz konusu faktörler bağlamında, 12 Eylül 1980 Darbesi, Poulantzas’ın“Olağanüstü Devlet” kavramsallaştırması ışığında analiz edilmektedir. Gerek neoliberal kapitalist sistemeentegrasyon gerekse de iktidar blokunun yeniden yapılanması ve sermaye birikiminin güvence altına alınmasıve yeniden üretimi, 12 Eylül 1980 Darbesi ve akabinde kurulan askeri rejimin olağanüstü devleti aracılığıylagerçekleştirilmeye çalışılmıştır.

Understanding of 12 september

The coup of 12 September 1980 is a product of many composed factors.Among which are:thechoked of capital regime which was based on import substitution, economic crisis, increase of class conflictsamong power block which gives a path to its dissolution, politization and activism of working class,deepening of political tension in the country, accelaration of the crisis of hegemony and representation andthe neoliberal restructuring process of global capitalism and Turkey’s integration. In this article, within thecontext of mentioned factors, the Coup of 12 September 1980 will be examined under the light of theconceptualization of "exceptional form of state" by Poulantzas. The integration to the neoliberal capitalistsystem, the restructuring power block and ensuring acumulation regime and restarting of production were thetargets that have been tried to be realized through the exceptional form of state of military regime.

___

  • Akkaya, A. (2004), “Düzen ve Kalkınma Kıskacında İşçi Sınıfı ve Sendikacılık”, Balkan, Neşecan ve Sungur Savran (der.), Neoliberalizmin Tahribatı (İstanbul: Metis Yayınları).
  • Boratav, K. (2005), 1980’li Yıllarda Türkiye’de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm (Ankara: İmge Kitabevi).
  • Bozan, İ. (2007), Devletle Toplum Arasında: Bir Okul: İmam Hatip Liseleri, Bir Kurum: Diyanet İşleri Başkanlığı (İstanbul: Tesev Yayınları).
  • Buğra, A. (2004), “Dini Kimlik ve Sınıf: Bir MÜSİAD-Hak-İş Karşılaştırması”, Balkan Neşecan ve Sungur Savran (der.), Sürekli Kriz Politikaları (İstanbul: Metis Yayınları).
  • Clarke, S. (2004), “Devlet Tartışmaları”, Simon Clarke (der.) Devlet Tartışmalar: Marksist Bir Devlet Kuramına Doğru (Ankara: Ütopya Yayınevi) (Çev.: İ. Yıldız).
  • Çakır, R. (2002), Ayet ve Slogan: Türkiye’de Siyasal Oluşumlar (İstanbul: Metis Yayınları).
  • Ercan, F. (2004), “Sermaye Birikiminin Çelişkili Sürekliliği: Türkiye’nin Küresel Kapitalizmle Bütünleşme Sürecine Eleştirel Bir Bakış”, Bakla Neşecan ve Sungur Savran (der.), Neoliberalizmin Tahribatı (İstanbul: Metis Yayınları)
  • Fığlalı, E. R. (1981), “Atatürk ve Din”, Mili Eğitim ve Din Eğitimi Aydınlar Ocağı İlmi Seminerler Tebliğleri (Ankara: Özal Matbaası).
  • Gülalp, H. (1993), Kapitalizm, Sınıflar ve Devlet (İstanbul:Belge Yayınları).
  • Gürtaş, A. (1981), “Türkiye’de Din Eğitiminin Hukuki Kaynakları”, Mili Eğitim ve Din Eğitimi Aydınlar Ocağı İlmi Seminerler Tebliğleri (Ankara: Özal Matbaası).
  • İnalcık, H. (1998), “Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı”, Doğu- Batı Dergisi, 5: 15-16.
  • Jessop, B. (2008), Kapitalist Devlet’in Geleceği, (Ankara: Epos Yayınları) (Çev.: A. Özcan).
  • Kazgan, G. (2005), Türkiye Ekonomisinde Krizler:1929-2001 (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları).
  • Öğün, S. (1995), Modernleşme, Milliyetçilik ve Türkiye (İstanbul: Bağlam Yayınları).
  • Poulantzas, N. (1994), Faşizm ve Diktatörlük ( İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev.: A. İnsel).
  • Savran, S. (1992), Türkiye’de Sınıf Mücadeleleri (İstanbul:KardelenYayınları).
  • Sönmez, S. (2009), “Türkiye Ekonomisinde Neoliberal Dönüşüm Politikaları ve Etkileri”, Mütevellioğlu Nergis, Sinan Sönmez (der.), Küreselleşme, Kriz ve Türkiye’de Neoliberal Dönüşüm (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları).
  • Tanör, B. (1986), İki Anayasa:1961-1982 (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş).
  • Yavuz, H. (2005), Modernleşen Müslümanlar (İstanbul:Kitap Yayınevi) (Çev.: A. Yıldız).