Boşanmanın Eşler Açısından Genel Sonuçları Bağlamında Yoksulluk Nafakasına İlişkin Değerlendirme

Türk Medeni Kanunu’nun aile hukuku kitabının birinci kısmında boşanmaya müstakil bir bölüm ayrılmıştır. Boşanma; evlilik birliğine geçmişe etkisi olmayacak şekilde hâkim hükmü ile son verilmesidir. Boşanmanın gerçekleşebilmesi için eşlerin sağ iken karşılıklı veya tek taraflı olarak dava açması gerekir. Boşanmayla kişiler bazı haklar elde edebileceği gibi aynı zamanda bazı sorumluluklar da üstlenir. Kamuoyunda sıklıkla tartışılan yoksulluk nafakası bu hak ve yükümlülüklerden yalnızca biridir. Yoksulluk nafakası; boşanma sebebiyle yoksulluğa düşen eşe ödenen nafakadır. Diğer bir ifadeyle, yoksulluk nafakası eşlerden biri için hak iken diğeri için bir sorumluluğun yerine getirilmesidir. Günlük sosyal hayatın temelini teşkil eden aile kurumunun zor şartlarda birbirine destek olması amacıyla, aileyi meydana getiren fertler arasında nafaka kurumuna ihtiyaç duyulmuştur. Yoksulluk nafakası, her ne kadar aile birliği boşanma ile son bulsa da güzel günlerin ve yaşanmışlıkların hatırına boşanma sonucunda ihtiyaç sahibi eşi korumak için düzenlenmiştir. İyi niyetlerle yapılan bu düzenlemenin uygulamasında özellikle nafakanın ödeme süresine yönelik günümüzde birtakım tartışmalar yaşanmaktadır. Boşanmaların altında yatan temel problemlerin ve boşanma sonrası yaşanan diğer mağduriyetlerin birlikte incelenerek toplu bir şekilde kanuni düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerekirken sadece yoksulluk nafakasının ödenme süresine ilişkin düzenlemede kısmi değişikliklere gidilmesi oldukça düşündürücüdür. Bu çalışma boşanan eşlerin hak ve sorumluluklarının yalnızca yoksulluk nafakasından ibaret olmadığını hatırlatmak ve yoksulluk nafakası tartışmalarına katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır.

General Consequences of Divorce for Spouses in the Context Poverty Alimony Assessment

A section devoted to divorce is reserved in the first part of the Turkish Civil Code family law book. Divorce is the termination of the marriage union with the judge's judgment, without any influence on the past. In order for the divorce to take place, the spouses must file a lawsuit, mutually or unilaterally while they alive. With divorce individuals may have some rights at the same time they assume some responsibilities. Poverty alimony, which is frequently discussed in the public, is just one of these rights and obligations.Poverty alimony is the alimony paid to the spouse who fall into poverty due to divorce. In other words, poverty alimony is the right for one spouse, while the responsibility is fulfilled for the other. In order to secure the family institution, which forms the basis of daily social life, in terms of solidarity, alimony institutions were needed among the members of the family. Poverty alimony is designed to protect the needy spouse as a result of the divorce, for the sake of the good days and experiences, although the family union ends with divorce. In the implementation of this regulation made with good intentions, there are some discussions about the payment period of alimony. Although it is necessary to review the legal regulations collectively by examining the basic problems underlying divorces and other grievances experienced after the divorce, it is quite thoughtprovoking to make partial changes only in the regulation on the payment period of poverty alimony. This study was prepared in order to remind that the rights and responsibilities of divorced spouses do not only consist of poverty alimony and to contribute to the discussions on poverty alimony.

PDF

___

Aile BütünlüğünüOlumsuz Etkileyen Unsurlar ile Boşanma Olaylarının Araştırılması ve Aile Kurumunun Güçlendirilmesi için Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (Boşanma Komisyonu Raporu), s. 83 ve 373, https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss399.pdf.
AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması (TBNA 2014), Ankara, 2014.
AKÇABAY, F.Ceren, Yoksulluk Nafakası Araştırması (Sosyo-Hukuki Bir İnceleme), Kadın Dayanışma Vakfı, Şen Matbaa, Ankara, 2019.
AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku, 2.Cilt, 18.Bası, Beta, İstanbul, 2016.
AKINTÜRK, Turgut, Aile Hukuku, 2.Cilt, İstanbul, 2002.
AKSU, Mustafa, “4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 181. Maddesinin İkinci Fıkrası ile Alman Medeni Kanunu’nun 1933. Paragrafının Birinci Fıkrasının Bazı Açılardan Karşılaştırılması”, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Ankara, 2009, ss.69-94.
AKSU, Mustafa, “MK.m.181 II Hükmünün Gizli Bir Mirastan Yoksunluk Sebebi Olarak Değerlendirilmesi” Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, 1. Cilt, İstanbul, 2009, ss.251-272.
ARBEK, Ömer, “Boşanmanın Mali Sonuçları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54.Cilt, 1.Sayı, Ankara, 2005, ss.115-161.
ARKAN SERİM, Azra, “Yoksulluk Nafakası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 65.Cilt, 1.Sayı, 2007, ss.285-302.
BAŞAKLAR, Emin, Nafaka Davaları, Halklarevi Kültür Vakfı Basımevi, Ankara, 1974.
BULUT, Harun, Aile Hukukunda Velayet ve Nafaka Davaları, Gözde Matbaacılık, İstanbul, 2007.
CEYLAN, Ebru, Türk ve İsviçre Hukukunda Boşanmanın Hukuki Sonuçları, İstanbul, 2006.
ÇİTAK, Burçak, “Yoksulluk Nafakası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 74. Cilt, 1. Sayı, 2016, ss.241-257.
DEMİR, Mecit, Türk Medeni Hukuk Öğreti ve Uygulamasında Yoksulluk Nafakası, Ankara, Seçkin, 2018.
DOĞAN, İzzet, “Türk Medeni Kanununun Düzenlemelerine Göre Tedbir Yoksulluk ve İştirak Nafakası” https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/411002, ss. 59-95.
DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan / GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku, Aile Hukuku, 3.Cilt, 13.Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2018.
ERDEM, Mehmet, Aile Hukuku, Seçkin, Ankara, 2018.
ERSÖZ, Oğuz, “Yoksulluk Nafakasının Sona Ermesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 6.Yıl, 12.Sayı, Ankara, 2018, ss.463-509.
ERTÜRK, Erkan, 4721 Sayılı Yeni Medeni Kanuna Göre Uygulamada Nafaka Davaları, Kazancı, İstanbul, 2005.
FEYZİOĞLU, N. Feyzi, Aile Hukuku, 3. Bası, İstanbul, 1986.
FIRTINA, Esra, Boşanmanın Mali Sonuçları ve Yoksulluk Nafakası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
FORTUİJİN, Joos / OSTENDORF, Wim, Gender and Urban Poverty: Single Mothers in Amsterdam, Geo Journal, 61, 2004.
GENÇCAN, Ömer Uğur 6100 Sayılı HMK Hükümlerine Göre Aile Mahkemesi Davaları, 2.Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
GENÇCAN, Ömer Uğur, Boşanma, Tazminat ve Nafaka Hukuku, Yetkin, Ankara, 2008.
GENÇCAN, Ömer Uğur, Türk Medeni Kanununda Kadın ve Çocuk Hakları, Annem Kadın ve Aile Derneği, Norm Matbaacılık, Ankara, 2006.
HAMZAÇEBİ, Mehmet, “Türk Medeni Kanununa Göre Boşanma ve Ayrılık Hallerinde Tedbir, Yoksulluk ve İştirak Nafakası”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 3-4, Konya, 2002, s.23-48.
HATEMİ, Hüseyin / KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu, Aile Hukuku, 6.Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
HELVACI, İlhan, Türk Medeni Kanunu, Aile Hukuku, 2. Cilt, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
KAÇAK, Nazif, Yeni İçtihatlarla Türk Medeni Kanunu, 1. Cilt, 2. Bası, Seçkin, Ankara, 2007.
KAYHAN, Fahrettin, “Özel Hukuk Uygulamasında Yargı İçtihatlarının ve İçtihadı Birleştirme Kararlarının Normatif Gücü”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1999/2, ss.341-363.
KOCABAŞ, Gediz, “Evlilik Sonrası Dayanışma İlkesi ve Bu İlkenin Sınırı Olarak Clean Break İlkesi Doğrultusunda Yoksulluk Nafakasını Belirleyici Ölçütler”, MÜHF – HAD, C. 19, S. 1, ss. 357-391.
KOÇOĞLU, Safa, Boşanmanın Çocuk Açısından Sonuçları, Beta Yayınları, 2018.
KONDA, Yoksulluk Nafakası Dosyası, Nafaka Hakkı Kadın Platformu, Mart 2020.
KÖPRÜLÜ, Bülent / KANETİ, Selim, Aile Hukuku, 2. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1989.
KÖSEOĞLU, Bilal / KOCAAĞA, Köksal, Aile Hukuku ve Uygulaması Bilimsel Görüşler ve Yargı İçtihatları, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2011.
KÖSEOĞLU, Bilal, “Ailenin Şiddetten Korunması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 77.Sayı, 2008, ss.307-341.
KÖSEOĞLU, Bilal, Aile Mahkemelerinin İşleyişi, Seçkin, Ankara, 2005.
KULAKLI, Emrah, “Yoksulluk Nafakası ve Yoksulluk Nafakasının Süresi Bağlamında Bir Mukayeseli Hukuk İncelemesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5 (2), 2018, ss. 237-268.
KURT KONCA, Nesibe, Süresiz Nafaka Tartışmaları. Kriter Aylık Siyaset, Toplum ve Ekonomi Dergisi, 4 (43), 2020, https://kriterdergi.com/siyaset/suresiznafakatartismalari OĞUZ, Cemal, “Medeni Kanun Madde 174/I ile 175 Arasındaki Farklar”, s.11, http:// webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/4_3.pdf
OĞUZMAN, Kemal / DURAL, Mustafa Aile Hukuku, İstanbul, 1994.
ÖCAL, Mesut, Yoksulluk Nafakasının Süresi, İstanbul Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
ÖZTAN, Bilge, Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, 4. Bası, Ankara, 2004.
ÖZUĞUR, Ali İhsan, 4320 sayılı Ailenin korunmasına Dair Kanun ve Uygulaması, Ailenin Korunmasına Dair Kanun ve Yeni Medeni Kanuna ilişkin Uygulama Sorunları Sempozyumu (9-10 Kasım 2002), İstanbul, 2003.
ÖZUĞUR, Ali İhsan, Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları, 5. Bası, Seçkin, Ankara, 2013.
RUHİ, Ahmet Cemal, Yargıtay İçtihatlarıyla Nafaka Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2010.
SAYMEN, Ferih H. / ELBİR, Halid K., Türk Medeni Hukuku, İsmail Akgün Yayınevi, 3.Cilt, 2.Bası, İstanbul, 1960.
SERİN OF, Emine, Boşanma Davalarında Manevi Tazminat, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 3.Yıl, 10.Sayı, 2012, ss.253-276.
SERİN OF, Emine, Boşanmada Maddi Tazminat, Adalet Dergisi, 33.Sayı, 2009.
SEROZAN, Rona, Çocuk Hukuku, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
ŞAHİN, Mustafa, “Türk-İsviçre Medeni Kanunlarına Göre Evlilik Sonrası Katkının (Yoksulluk Nafakasının) Şartları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21/3. Cilt, 2017, ss.75-107.
TAŞ KORKMAZ, Hülya, “Boşanma Davasında Sağ Kalan Eşin Bu Sıfatla Mirasçılığına Son Vermek Amacıyla Mirasçılar Tarafından Davaya Devam Edilmesi”, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi, 16. Cilt, Özel Sayı 2014, İzmir, 2015, ss. 1413-1482.
TEKİNAY, S.Sulhi, Türk Aile Hukuku, Filiz, İstanbul, 1990.
TUTUMLU, Mehmet Akif, Evliliğin Butlanı Boşanma, Ayrılık Sebepleri ve Boşanmanın Hukuki Sonuçları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2002.
TÜBAKKOM NAFAKA ÇALIŞTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ, https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/tubakkom-nafaka-calistayi-sonucbildirgesi-80777.
UZUN, Mine, Yargıtay Kararları Kapsamında Yoksulluk Nafakası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
VELİDEDEOĞLU, H. Veldet, Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, 2. Cilt, 5. Bası, İstanbul, 1965.
YAĞCI, Kürşad, “Yoksulluk Nafakasında “Süresizlik” Sorunu”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 76/1, 2018, ss.323-357.
YALÇINKAYA, Namık / KALELİ, Şakir, Boşanma Hukuku, Türk Hava Kurumu Basımevi, Ankara, 1987.
YETİK, Nurten, Açıklamalı- İçtihatlı Nüfus Velayet Vesayet Nafaka, Bilge Yayınevi, İstanbul, 2007.
YILDIRIM, Abdülkerim, “Yoksulluk Nafakası ve Yoksulluk Nafakasında Süre Sorunu”, Legal Hukuk Dergisi, 14.Cilt, 157.Sayı, 2016, ss.59-88.
YÜCEDAĞ, Nafiye, Kadının Talep Ettiği Yoksulluk Nafakası (Women’s Alimony), 6.Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali, Editor: Prof. Dr. Adem Sözüer, Yoksulluk Tebliğler, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017, ss.509-529.
YÜCEL, Sevtap, “Yargıtay Kararları Işığında Anlaşmalı Boşanma Davası Sonrasında Nafaka ve Tazminat Talepleri”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4. Cilt, 1. Sayı, 2018, ss. 239-257.
www.corpus.com.tr
www.resmigazete.gov.tr
www.tuik.gov.tr