Üniversitelerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümlerinde Okuyan Engelli Öğrencilerin Uyum Düzeyleri ve Beklentileri

Bu araştırma, beden eğitimi ve spor bölümlerinde okuyan engelli öğrencilerin bölümlerine uyumlarını ve beklentilerini tespit etmeye yöneliktir. Nicel ve nitel yaklaşımların bir arada kullanıldığı, karma yaklaşım desenlerinden Açımlayıcı Sıralı Desen ile kurgulanan araştırma, 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında Türkiye genelindeki 21 üniversitenin Beden eğitimi ve spor bölümlerinde öğrenim gören tüm engelli öğrencilerin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmanın nicel bölümüne, 27’si görme engelli, 9’u işitme engelli, 38 ‘i bedensel engelli olmak üzere 71 öğrenci katılmıştır. Nitel bölümde ise, 4 görme, 3 işitme ve 4 bedensel engelli olmak üzere toplam 11 öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak “Beden Eğitimi ve Spor Bölümlerinde Okuyan Engelli Öğrencilerin Uyum Ölçeği’’ ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” kullanılmıştır. Görme engelli ve bedensel engelli katılımcılar fiziksel alanların düzenlenmesi, uygulamalı derslerdeki sorunları ön plana çıkarken, işitme engelli katılımcıların kuramsal derslerde sorun yaşadıkları tespit edilmiştir. Öğretim elemanlarının derslerde kendilerine daha fazla zaman ayırması gibi ortak beklentilerinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Engelli, spor, uyum, beklenti

Adaptation Levels and Expectations of Students with Disabilities in Physical Education and Sports Departments of Universities

This research aims to determine the adaptations and expectations of the students with disabilities, who study in the physical education and sports departments, to their deparments. The research, which is composed of explanatory sequential design out of the mixed approach designs and in which quantitative and qualitative approaches are used together, were made with the participation of all the students with disabilities studying in physical education and sports departments of 21 universities in Turkey during 2015-2016 academic year. 71 students including 27 with visual impairments, 9 with hearing impairments and 38 with physically impairments participated in the quantitative section of the research. 11 students including 4 with visually impairments, 3 with hearing impairments and 4 with physically impairments participated in the qualitative section. "Adaptation Scale of Students with Disabilities Studying in Physical Education and Sports Departments” and "Semi-structured Interview Form” were used as data collection tools. While the participants with visually impairments and physically impairments emphasized the issue of organizing the physical areas and problems in the practical lessons, the participants with hearing impairments were found to have problems in theoretical lessons. It was determined that the students with disabilities have common expectations, such as instructors sparing more time for them during the lessons.

Keywords:

Individuals with disabilities sport, adaptation, expectation, disabled athlete,

PDF

___

Alpar, R. (2012). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlilik-güvenirlilik [Practical statistics and validity-reliability with examples from sports, health and educational sciences]. Ankara: Detay.
Alsancak, H., Tomruk, H., Çatana, N., Türkekul, A., & Dolamaç, N. (2013). Engelli hakları başucu kitapçığı [Disability rights bedside booklet]. Ankara: Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı.
Aydın, A. (2012). Görme engelli üniversite öğrencilerinin bilgi erişim sorunları üzerine yapılmış bir araştırma [A study on information retrieval promlems of visually impariet universty students]. Bilgi Dünyası [Information World], 13(1), 93-116.
Beech, M. (2010). Assisting students with disabilities. Florida State University Learning Systems Institute (3rd ed.). USA: ED565777.
Brott, P. E., & Myers, J. E. (2002). Development of professional school counseloridentity a grounded theory. In S. B. Merriam (Ed.), Qualitative research in practice examples for discussion and analysis (pp. 145-160). San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Company.
Bundesarbeitsgemeinschaft für Rehabilititaion. (1994). Rehabilitation behinderter. Schadigung, diagnostik, therapie, nachsorge. Köln: Deutscge ArtzteVerlag.
Burcu, E. (2002). Üniversitede okuyan özürlü öğrencilerin sorunları: Hacettepe-Beytepe Kampüsü öğrencileri örneği [Problems of students with disabilities in university: An example of students of Hacettepe-Beytepe Campus]. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi [Journal of Faculty of Letters], 19(1), 83-103.
Creswell, J. W. (2009). Mapping the field of mixed methods research. Journal of Mixed Methods Research, 3(2), 95-108.
Demir, G. T., İlhan, E. L., Esentürk, O. K., & Kan, A. (2017). Engelli Bireylerde Spora Katılım Motivasyonu Ölçeği (ESKMÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması [Motivation Scale for Sports Participation of People with Disabilities (MSSPPD): A study of validity and reliability]. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(1), 95-106.
Doğan, İ., & Çitil, M. (2011). Engelli çocuk ve ergenlerin sosyolojik boyutu [Sociological dimension of disabled children and adolescents]. Engelli çocuk ve ergenlerin hakları el kitabı içinde. İstanbul: Çocuk Vakfı.
Emiroğlu, B. G. (2008, January-February). Üniversitelerde Görme Engelli Öğrenciler İçin Bilişim. [Informatics for the visually disabled students at the universities]. X. Akademik Bilişim Konferansı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Gürsel, O. (2010). Görme yetersizliği olan öğrenciler. [Visually impaired students]. İ. H. Diken (Ed.), Özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (ss. 246-277). Ankara: Pegem Akademi.
İkiz, F. E., & Otlu, B.M. (2015). Üniversite yaşamına uyum sürecinde yaşanan sorunlar ve başa çıkma yolları [The problems faced in the process of adapting the unıversıty life and the ways of dealing with these problems]. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 35-52. doi: 10.18026/cbusos.93556
İlhan, E. L., & Esentürk, O. K. (2014). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği (ZEBSEYFÖ) geliştirme çalışması [An effort to develop an awareness scale regarding effects of sport on persons with ıntellectual disabilities]. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 19-36.
Karahan, B. G., & Kuru, E. (2015). Ortopedik, görme ve işitme engelli öğrenciler için beden eğitimi ve spor dersi tutum ölçeği geliştirme çalışması [Development of physical education attitude scale for students with physically, visually and hearing disabilities]. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 36-46.
Kaya, H. B., & Kaçay, Z. (2017). Investigation of university students’ adaptation level to the university according to situation of doing sports. Journal of Human Sciences, 14(1), 738-746. doi:10.14687/jhs.v14i1.4281
Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post-Hoc) teknikleri [The multiple comparison (Post-Hoc) techniques to determine the difference between groups in researches]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64.
Lieu, J. E. (2015). Management of children with unilateral hearing loss. Otolaryngologic Clinics of North America, 48(6), 1011-1026. doi: https://doi.org/10.1016/j.otc.2015.07.006
Makaraoğlu, B. (2012). İşitme engelli yetişkinlerin Türkçe biçim bilimi farkındalığı [Turkish morphology awareness of deaf adults]. Dil ve Edebiyat Eğitim Dergisi, 1(3), 53-63.
Namlı, S., & Suveren, S. (2017). Beden eğitimi ve spor programlarında okuyan engelli öğrencilerin bölümlerine uyumlarını tespit etmek amacıyla ölçek geliştirme çalışması [The scale development studies to find out the adaptation of disabled students studying at physical education and sports programs]. Beden Egitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 340-353.
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (2015). Milli sporcu yerleştirme işlemleri tercihlerin alınması [National sportsman placement procedures]. Retrieved from http://osym.gov.tr/belge/1-23628/2015-ogrenci-secme-ve-yerlestirme-sistemi-osys-milli-sp-.html
Öztürk, M. (2011). Türkiye’de engelli gerçeği [The fact of being handicapped in Turkey]. İstanbul: MÜSİAD Cep.
Punch, K. F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar [Introduction to social research: Quantitative and qualitative approaches]. Ankara: Siyasal.
Riddell, S., & Weedon, E. (2014). Disabled students in higher education: Discourses of disability and the negotiation of identity. International Journal of Educational Research, 63, 38-46. doi: https://doi.org/10.1016/j.ijer.2013.02.008
Subaşıoğlu, F. (2008). Üniversitelerin bilgi ve belge yönetimi bölümleri’nin “engellilik farkındalığı” üzerine bir araştırma [A research on disability avareness in information and record management departments of universities]. Bilgi Dünyası [Information World], 9(2), 399-430.
Şişman, Y. (2014). Engelliler açısından eşitlik, ayrımcılık ve eğitim hakkı [Equaltıy, discrimination and right to education with regards to disabled people]. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 32. doi: http://dx.doi.org/10.21560/spcd.37719
Millî Eğitim Bakanlığı (2011). Engelli bireylerde toplumsal uyum [Community compliance in people with disabilities]. Ankara: Aile Ve Tüketici Hizmetleri.
Tekinarslan, İ. Ç. (2010). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler [Students with mental disabilities]. İ. H. Diken (Ed.), Özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim (2. baskı) içinde (ss. 166). Ankara: Pegem Akademi.
Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme [A qualitative research technique that can be used effectively in educational research: Interview]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(4), 543-559.
World Health Organization. (2001). The World Health Report 2001: Mental health: new understanding, new hope. World Health Organization.
Yetim, A. A. (2014, Mayıs). Engelliler sporuna sosyolojik yaklaşım [Sociological approach to disabled sports]. II. Uluslararası Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Kongresi. [International Physical Education and Sport Congress], Batman, Turkey.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Ankara: Seçkin.
Yılmaz, T., Gökçe, D., Șavklı, F., & Çeșmeci, S. (2012). A study on young disabled people's use of common areas in the university campuses example of Olbia Culture Center in Akdeniz University. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 9(3), 1-10.