Bağlamsal Değerlendirme Envanteri: Otizmli Bireylerin Problem Davranışlarının Bağlamsal Değişkenleri

Öz Bu çalışmada otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin problem davranışlarına yol açan öncüller, çevresel olaylar ve bağlamları belirlemek amacıyla Bağlamsal Değerlendirme Envanteri’nin Türkçe Formu (BDE-T) ile yaşları 15-37 arasında olan 23 otizmli bireyin problem davranışlarına ilişkin veri toplanmış ve bireylerin problem davranışlarına yol açan bağlamsal değişkenler araştırılmıştır. Öncelikle psikometrik özellikleri incelenen BDE-T daha sonra farklı kurumlara devam eden otizmli bireylerle çalışan 20 öğretmen tarafından doldurulmuş, envanterde yer alan maddelerin ortalama puanları ve yüzdeleri hesaplanmış, açık uçlu sorulara verilen yanıtlar analiz edilerek otizmli bireylerin problem davranışlarına en fazla yol açan bağlamsal değişkenler belirlenmiştir. Otizmli bireylerin problem davranışlarına en fazla sosyo-kültürel değişkenler (çalışanın ses tonu, çalışanın düşüncelerini olumsuz şekilde ifade etmesi, bireyin isteklerinin karşılanmaması, ödül ya da pekiştireç almaması, vb.) ile görev ya da etkinliğin özelliklerinin (zor görevler, sıkıcı görevler, bireyin çok hata yapması, rutinlerdeki değişiklikler, vb.) yol açtığı bulunmuştur. Araştırmacılar BDE-T’nin otizmli bireylerin problem davranışlarına yol açan bağlamları belirlemede güvenilir bir araç olduğunu bildirerek, BDE-T’nin bir problem davranışın bağlamını belirlemek ve bu davranışı önlemeyi hedefleyen bir müdahale programı planlamak amacıyla öğretmenler ve özel eğitimciler tarafından kullanabileceğini açıklamışlardır.

Anahtar Kelimeler:

Otizm, problem davranışlar, öncüller, bağlamsal değişkenler, Bağlamsal Değerlendirme Envanteri (BDE)

PDF

___

Akalın, S., Demir, Ş., Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., & İşcen, F. (2014). The needs of inclusive preschool teachers about inclusive practices. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 39-60.
Ando, H., & Yoshimura, I. (1979). Effects of age on communication skill levels and prevalence of maladaptive behaviors in autistic and mentally retarded children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 9(1), 83-93.
Baghdadli, A., Pascal, C., Grisi, S., & Aussilloux, C. (2003). Risk factors for self-injurious behaviours among 222 young children with autistic disorders. Journal of Intellectual Disability Research, 47(8), 622-627.
Barratt, N., McGill, P., & Hughes, C. (2012). Antecedent influences on challenging behaviour: a preliminary assessment of the reliability, generalisability and validity of the ecological interview. International Journal of Positive Behavioural Support, 2(2), 31-41.
Buttler, L. R., & Luiselli, J. K. (2007). Escape-maintained problem behavior in a child with autism antecedent functional analysis and intervention evaluation of noncontingent escape and instructional fading. Journal of Positive Behavior Intervention, 9(4), 195-202.
Cale, S. I., Carr, E. G., Blakeley-Smith, A., & Owen-DeSchryver, J. S. (2009). Context-based assessment and intervention for problem behavior in children with autism spectrum disorder. Behavior Modification, 33(6), 707-742.
Carr, E. (1994). Emerging themes in the functional analysis of problem behavior. Journal of Applied Behavior Analysis, 27(2), 393-399.
Carr, E. G., & Durand, V. M. (1985). Reducing behavior problems through functional communication training. Journal of Applied Behavior Analysis, 18(2), 111-126.
Carr, E. G., Newsom, C. D., & Binkoff, J.A. (1980). Escape as a factor in the aggressive behavior of two retarded children. Journal of Applied Behavior Analysis, 13(1), 101-117.
Carr, E. G., Smith, C. E., Giacin, T. A., Whelan, B. M., & Pancari, J. (2003). Menstrual discomfort as a biological setting event for severe problem behavior: Assessment and intervention. American Journal on Mental Retardation, 108(2), 117-133.
Carr, E. G., Ladd, M. V., & Schulte, C. F. (2008). Validation of the contextual assessment inventory for problem behavior. Journal of Positive Behavior Intervention, 10(2), 91-104.
Durand, V. M., & Crimmins, D. B. (1988). Identifying the variables maintaining self-injurious behavior. Journal of Autism and Developmental Disorders, 18(1), 99-117.
Embregts, P. J. C. M., Didden, R., Huitink, C., & Schreuder, N. (2009). Contextual variables affecting aggressive behaviour in individuals with mild to borderline intellectual disabilities who live in a residential facility. Journal of Intellectual Disability Research, 53(3), 255-264.
Erbas, D., Turan, Y., Gulec Aslan, Y., & Dunlap, G. (2010). Attributions for problem behavior as described by Turkish teachers of special education. Remedial and Special Education, 31(2), 116-125.
Güleç-Aslan, Y. (2011). The case report: ABA-based education for a toddler at high risk for Autism. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(2), 129-147.
Gültekin, E. (1999). Uygun olmayan davranışların azaltılmasında ebeveynler tarafından uygulanan uyuşmayan davranışların ayrımlı pekiştirilmesinin etkisi (otistik çocuklar ve ebeveynleriyle eve dayalı aile eğitimi) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kargın, T., Acarlar, F., & Sucuoğlu, B. (2005). Öğretmen, yönetici ve anne babaların kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 55-76.
Kennedy, G. H., & Itkonen, T. (1993). Effects of setting events on the problem behavior of students with severe disabilities. Journal of Applied Behavior Analysis, 26(3), 321-327.
Kürkçüoğlu, B. (2007). Otistik özellik gösteren çocuklara sunulan seçim fırsatları ve etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(2), 63-83.
McAtee, M., Carr, E. G., & Schulte, C. F. (2004). A contextual assessment inventory for problem behavior: Initial development. Journal of Positive Behavior Intervention, 6(3), 148-165.
McGill, P., Teer, K., Rye, L., & Hughes, D. (2003). Staff reports of setting events associated with challenging behavior. Behavior Modification, 27(2), 265-282.
McLaughlin, D. M., & Carr, E. G. (2005). Quality of rapport as a setting event for problem behavior: Assessment and intervention. Journal of Positive Behavior Interventions, 7(2), 68-91.
McTiernan, A., Leader, G., Healy, O., & Mannion, A. (2011). Analysis of risk factors and early predictors of challenging behavior for children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 5(3), 1215-1222.
Murphy, O., Healy, O., & Leader, G. (2009). Risk factors for challenging behaviors among 157 children with autism spectrum disorder in Ireland. Research in Autism Spectrum Disorders, 3(2), 474-482.
Özdemir, S. (2008). The effectiveness of social stories on decreasing disruptive behaviors of children with autism: Three case studies. Journal of Autism and Developmental Disorders, 38(9), 1689-1696.
Pallant, J. (2005). SPSS Survival manual: A step by step data analysis using SPSS for Windows. Philadelphia, PA: Open University Press.
Stichter, J. P., Randolph, J. K., Kay, D., & Gage, N. (2009). The use of structural analysis to develop antecedent-based interventions for students with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39(6), 883-896.
Sucuoğlu, B., Pişkin, Ü., & Gümüşcü, Ş. (1990). Fiziksel egzersizlerin saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi: Bir vak’a sunusu. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Birinci Ulusal Kongresi Kitabı. Ankara: A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Sucuoğlu, B., & Kanık, N. (1993). Problem davranışların azaltılmasında aşırı düzeltme yönteminin kullanılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 1(3), 10-13.
Wehmeyer, M. L., Baker, D. J., Blumberg, R., & Harrison, R. (2004). Self-determination and student involvement in functional assessment: Innovative practices. Journal of Positive Behavior Interventions, 6(1), 29-35.
Wheeler, J. J., Mayton, R. M., & Carter, S. W. L. (2015). Methods for teaching students with autism spectrum disorders: Evidence based practices. New York, NY: Pearson.
Yanardağ, M. (2007). Farklı egzersiz uygulamalarının otistik çocuklarda motor performans ve stereotip davranışlar üzerine etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.