Yapay Zekanın Tarih İçindeki Gelişimi ve Eğitimde Kullanılması

Bu çalışma, yapay zekayla ilgili alanyazında yer alan önemli çalışmaların taranmasıyla oluşturulmuş bir derleme makalesidir. İnsan zekasının taklit edilmesi sonucu ortaya çıkan yapay zeka çalışmaları, makinelerin insan öğrenmelerini modellemesi şeklinde ifade edilebilir. Günümüzde birçok disiplin içerisinde çalışma alanı bulan yapay zekanın temelleri 17. yüzyıla dayandırılabilir. Modern anlamda yapay zeka çalışmalarının önem kazanması ise İkinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında yaşanmıştır. Yapay zeka sistemlerinin tarihi çok eskilere dayanmasa da; çok hızlı bir şekilde gelişim göstermiş ve yaşamın neredeyse tüm alanlarında yaygın biçimde kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, yeni sayılabilecek bir alan olmasına rağmen hızla gelişen ve neredeyse tüm disiplin alanlarını etkileyen yapay zekanın geçmişten günümüze gelişimini ele alarak yapay zeka ve insan zekası arasındaki ilişkiden hareketle yapay zekanın geldiği noktayı, insanlık için bir tehdit mi yoksa avantaj mı oluşturduğunu ve eğitime olası etkilerini tartışmaktır. Özellikle, küresel salgın nedeniyle çıkmaza giren eğitim sisteminde, yapay zekanın kullanımı konusunda örnek oluşturabilecek çalışmalara yer verilerek bu çalışmanın alana katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yapay zeka, yapay zeka ve eğitim, insan zekası

Development of Artificial Intelligence in History and Its Usage in Education

This study is a review article created by scanning the studies in the field of artificial intelligence. Artificial intelligence studies which emerge as a result of imitating human intelligence can be expressed as machines modeling of human learning. Today, the foundations of artificial intelligence, which finds a field of study in many disciplines, can be traced back to the seventeenth century. Artificial intelligence studies gained importance in the modern sense during and after the Second World War. Although the history of artificial intelligence systems is not very old, it has developed very rapidly and started to be used widely in almost all areas of life. The aim of this study is, Although it is a relatively new field, it is to discuss the development of artificial intelligence from the past to the present, which is rapidly developing and affects almost all discipline areas, and to discuss the point where artificial intelligence has come, based on the relationship between artificial intelligence and human intelligence, whether it poses a threat or advantage to humanity and its possible effects on education. It is aimed to contribute to the field by including studies that can set an example for the use of artificial intelligence in the education system that has come to a deadlock due to the global epidemic.

Keywords:

Artificial intelligence, artificial intelligence and education, human intelligence,

PDF

___

Acar, O. (2020). Yapay zeka fırsat mı yoksa tehdit mi?. İstanbul: Kriter Yayınevi.
Adalı, E. (2017). Yapay zeka. M. Karaca (Ed.) İnsanlaşan makineler ve yapay zekâ içinde (ss. 8-13). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Dergisi.
Altun, D. (2019). Sanal gerçeklik ve yapay zeka. G. Telli (Ed.), Yapay zeka ve gelecek içinde (ss. 139-157). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Arslan, K. (2020). Eğitimde yapay zeka ve uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-88.
Aslan, C. ve Doğan Güldenoğlu, B. N. (2018). Çok satılan çocuk edebiyatı kitaplarında çocuk hakları üzerine bir çözümleme. Y. Karaman Kepenekci ve P. Taşkın (Ed.), Prof. Dr. Emine Akyüz’e armağan: Akademisyenlikte 50 yıl içinde (ss. 90-102). Ankara: Pegem Akademi.
Aydın, A. (2019). Devlet erkinin yönetim paradigmasının yapay zeka bağlamında dönüşümü. G. Telli (Ed.), Yapay Zeka ve Gelecek içinde (ss. 65-87). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Bahçeci, F. ve Gürol, M. (2010). Eğitimde Akıllı Öğretim Sistemleri Uygulamalarına Yönelik Bir Model Önerisi. Engineering Sciences, 5(2), 121-128.
Chassignol, M., Khoroshavin, A., Klimova, A., and Bilyatdinova, A. (2018). Artificial intelligence trends in education: A narrative overview. Procedia Computer Science, 136, 16-24. https://doi.org/10.1016/j.procs.2018.08.233
Clark, A. (2003). Artificial intelligence and the many faces of reason. S. P. Stich (Ed.) Philosophy in mind içinde (ss. 309-321). Malden: Blackwell Publishing.
Cohen, R. J. ve Swerdlik, M. E. (2018). Zeka ve ölçülmesi (N. Demirtaşlı, Çev.) E. Tavşancıl (Ed.), Psikolojik test ve değerleme testlere ve ölçmeye giriş içinde (ss. 277-309). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Copeland, J. (1998). Artificial intelligence: A philosophical introduction. Oxford: Blackwell Puplishers.
Demir, O. (2019). Sürdürülebilir kalkınma için yapay zeka. G. Telli (Ed.), Yapay zeka ve gelecek içinde (ss. 44-63). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Dick, S. (2019). Artificial intelligence. Harvard Data Science Review, 1(1), 1-8. doi: 10.1162/99608f92.92fe150c
Dreyfus, H. L. (1981). From micro-worlds to knowledge representation: AI at an impasse. Mind design, 161-204.
Elkind, D. (1969). Piagetian and psychometric conceptions of intelligence. Harvard Educational Review, 39(2), 319-337.
Erkuş, A. (1998). Goleman’ın duygusal zeka görüşünün psikometrik açıdan eleştirisi ve dinamik etkileşimsel model önerisi. Türk Psikoloji Yazıları, 1(1), 31-40.
Esin, E. M. (2019). Yapay zekanın sosyal ve teknik temelleri. G. Telli (Ed.), Yapay zeka ve gelecek içinde (ss. 110-138). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Gardner, H. (1992). Multiple intelligences: The theory in practice. Basic Books. Günay, D. ve Şişman, B. (2019). Bilgi ve eğitim teknolojileri okuryazarlığı. A. D. Öğretir-Özçelik ve M. N. Tuğluk (Ed.), Eğitimde ve endüstride 21. yüzyıl becerileri içinde (ss. 257-275). Ankara: Pegem Akademi.
Holmes, W., Bialik, M., and Fadel, C. (2019). Artificial intelligence in education. Boston: Center for Curriculum Redesign.
İnce, G. (2017). İnsanlığın yapay zeka ile imtihanı. M. Karaca (Ed.) İnsanlaşan makineler ve yapay zekâ içinde (ss. 14-17). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Dergisi.
İşler, B., & Kılıç, M. (2021). Eğitimde yapay zekâ kullanımı ve gelişimi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(1), 1-11. doi: 10.17932/IAU.EJNM.25480200.2021/ejnm_v5i1001
Karaca, B. ve Telli, G. (2019). Yapay zekanın çeşitli süreçlerdeki rolü ve tahminleme fonksiyonu. G. Telli (Ed.), Yapay zeka ve gelecek içinde (ss. 172-185). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Kılınç, D. ve Başeğmez, N. (2019). Uygulamalarla veri bilimi yapay zeka ve makine öğrenmesi (3. Baskı). İstanbul: Abaküs.
Kırpınar, İ. (2019). Bilişsel psikoloji kognitif yetiler yapay zeka, epistemoloji, felsefe, dilbilim, matematik, nörobilimler ilişkisi. İstanbul: Psikonet Yayınları Uzman Serisi.
Knox, J. (2020). Artificial intelligence and education in China. Learning, Media and Technology, 45(3), 298-311. https://doi.org/10.1080/17439884.2020.1754236
Köroğlu, Y. (2017). Yapay zeka’nın teorik ve pratik sınırları. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Kutlusoy, Z. (2019). Felsefe açısından yapay zeka. G. Telli (Ed.), Yapay zeka ve gelecek içinde (ss. 25-43). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Kuzgun, Y. (2017). Zeka ve yetenekler insanın en önemli araçları. Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Ed.), Eğitimde bireysel farklılıklar içinde (ss. 13-70). Ankara: Nobel.
McCarthy, J. (2007). From here to human-level AI. Artificial Intelligence, 171(18), 1174-1182. https://doi.org/10.1016/j.artint.2007.10.009
Özgeldi, M. (2019). Yapay zeka ve insan kaynakları. G. Telli (Ed.), Yapay zeka ve gelecek içinde (ss. 198-222). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Öztürk, K. ve Şahin, M. E. (2018). Yapay sinir ağları ve yapay zekaya genel bir bakış. Takvim-i Vekayi, 6(2), 25-36.
Popenici, S. A., ve Kerr, S. (2017). Exploring the impact of artificial intelligence on teaching and learning in higher education. Research and Practice in Technology Enhanced Learning, 12(1), 1-13. doi: 10.1186/s41039-017-0062-8
Raza, K. (2020). Artificial intelligence against COVID-19: A meta-analysis of current research. Big Data Analytics and Artificial Intelligence Against COVID-19: Innovation Vision and Approach, 78, 165-176. doi: 10.1007/978-3-030-55258- 9_10
Sarıel, S. (2017). Günümüzde yapay zeka. M. Karaca (Ed.) İnsanlaşan makineler ve yapay zekâ içinde (ss. 21-25). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Dergisi.
Say, C. (2018). 50 soruda yapay zeka. İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı.
Schultz, D. P. ve Ellen-Schultz, S. (2007). Modern psikoloji tarihi (Y. Aslay, çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Spearman, C. (1904). “General Intelligence” objectively determined and measured. The American Journal of Psychology, 15(2), 201-292
Telli, G. (2019). Yapay zeka ve geleceğin meslekleri. G. Telli (Ed.), Yapay zeka ve gelecek içinde (ss. 186-197). İstanbul: Doğu Kitapevi.
Thorndike, R. M. ve Thorndike-Christ, T. (2017). Yetenek testleri (M. Otrar, Çev.) M. Otrar (Ed.) Psikolojide ve eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (ss. 374- 421). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Timms, M. J. (2016). Letting artificial intelligence in education out of the box: educational cobots and smart classrooms. International Journal of Artificial Intelligence in Education, 26(2), 701-712. doi: 10.1007/s40593-016-0095-y
Toker, F., Kuzgun, Y., Cebe N. ve Uçkunkaya, B. (1968). Zeka kuramları. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi Araştırma ve Değerlendirme Bürosu.
Tuğluk, M. N. ve Gök-Çolak, F. (2019). Sanayi toplumu ve eğitimi. A. D. ÖğretirÖzçelik ve M. N. Tuğluk (Ed.), Eğitimde ve endüstride 21. yüzyıl becerileri içinde (ss. 305-335). Ankara: Pegem Akademi.
Turing, A. M. (1950). Computing machinery and intelligence. Mind a Quarterly Review of Psychology and Philosophy, (pp. 433-460). Retriewed from https://academic.oup.com/mind/article/LIX/236/433/986238
Uçar, A. ve Uludağ, M. H. (2018). Nesnelerin İnterneti (IoT) ile akıllı sınıf ve öğrenci takip sistemi tasarımı. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 9(2), 591-600.
Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zekâ ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(25), 139-146.
Yılmaz, A. ve Kaya, U. (2021). Derin öğrenme (3. Baskı). İstanbul: Kodlab.
Yin, R. K., and Moore, G. B. (1987). The use of advanced technologies in special education: Prospects from robotics, artificial intelligence, and computer simulation. Journal of Learning Disabilities, 20(1), 60-63.
Zawacki-Richter, O., Marín, V. I., Bond, M., and Gouverneur, F. (2019). Systematic review of research on artificial intelligence applications in higher education– where are the educators?. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 16(1), 1-27. https://doi.org/10.1186/s41239-019-0171-0