İnayet AYDIN, Özge ERDEMLİ, Burcu TOPTAŞ, Tuğba GÜNER DEMİR

Okulda Hediye Sürecine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri

Bu araştırmada Türkiye’deki kamu ve özel okullarda öğrenci ve velilerin öğretmenlere hediye verme davranışlarının derinlemesine incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda okullarda öğretmenlere veliler ve öğrenciler tarafından ne tür hediyelerin verildiği, hediyelerin hangi zamanlarda verildiği ve sürecin nasıl düzenlendiği saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca araştırmada öğretmen ve yöneticilerin verilen hediyelere nasıl tepki verdikleri de incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni ile yürütülen bu çalışmada, Türkiye’deki kamu ve özel okullarda görev yapan 14 öğretmen ve 10 yönetici olmak üzere toplam 24 katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve tümevarımsal içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlere sunulan hediyeler genellikle çiçek, öğrencinin kendi yaptığı ürünler ve takı olarak sıralanmaktadır. Bunların yanında küçük sembolik hediyeler, giyecek, yiyecek, ev eşyası, kırtasiye malzemeleri ve kozmetik ürünler de öğretmenlere hediye olarak verilmektedir. Hediyelerin özellikle Öğretmenler Günü ve mezuniyet törenleri gibi özel günlerde verildiği saptanmıştır. Velilerin öğretmenlere bireysel olarak hediye aldıkları durumlar olsa da genellikle ortak hediye almayı tercih ettikleri görülmüştür. Ortak hediye alımında da çoğunlukla sınıf temsilcisinin süreci örgütlediği ancak son zamanlarda WhatsApp uygulamasının daha yaygın duruma geldiği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Hediye, hediye verme, öğretmenler günü.

The Views of School Administrators and Teachers on the Gift-Giving Process at Schools

This study seeks to explore the gift-giving behaviour of school administrators and teachers working in public and private primary schools in Turkey. In this context, it has been determined what kind of gifts are given to teachers by parents and students, when the gifts are given and how the gift-giving process is organized. In addition, the study investigated the views of teachers and administrators towards gifts. This study is designed as a phenomenological qualitative inquiry. The data of this study came from in-depth semi-structured interviews conducted with 14 teachers and 10 school administrators from public and private schools in Turkey by using the interview form developed by researchers. The inductive content analysis is used in data analysis. The results revealed that the gifts given to the teachers are listed as flowers, hand-made products of students, and jewellery. Besides, teachers are also offered small symbolic gifts, clothing, food, household goods, stationery, and cosmetics as gifts. The gifts are offered more often on special occasions, such as Teachers’ Day and graduation ceremonies. Although some parents/students prefer to give gifts to teachers individually, it has also been determined that the majority of them tend to arrange gifts as a whole group of parents. The process of collective gift-giving is largely organized by the class representative, but the WhatsApp application has also become more popular in terms of arranging the gifts.

Keywords:

Gift, gift-giving, Teachers’ Day.,

PDF

___

Anney, V. N. (2014). Ensuring the quality of the findings of qualitative research: Looking at trustworthiness criteria. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies (JETERAPS), 5(2), 272-281. Retrieved from http://repository.udsm.ac.tz:8080/xmlui/handle/123456789/256?show=full
Aydın, İ. (2019). Akademik etik. Ankara: Pegem Akademi. Bardakoğlu, A. (1998). Hediye. Retrieved from https://islamansiklopedisi.org.tr/hediye
Baxter, J., and Eyles, J. (1997). Evaluating qualitative research in social geography: Establishing ‘rigour’ in interview analysis. Transactions of the Institute of British Geographers, 22(4), 505-525. doi: 10.1111/j.0020-2754.1997.00505.x
Belk, R. W. (1974). Application and analysis of the behavioural differential inventory for assessing situational effects in consumer behaviour. In S. Ward and K. Wright. (Eds.), Advances in consumer research (pp. 370-380). Ann Arbor, Michigan: Association for Consumer Research.
Bitsch, V. (2005). Qualitative research: A grounded theory example and evaluation criteria. Journal of Agribusiness, 23(1), 75-91. doi: 10.22004/ag.econ.59612
Brooks, L. (2018). Thank you is enough’: Parents discourage festive gifts to teachers. Retrieved from https://www.theguardian.com/education/2018/nov/21/banchristmas-gifts-for-teachers-says-scottish-parents-group
Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni [Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches] (5. Baskı). (S.B. Demir ve M. Bütün, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal kitabevi. (2012)
Creswell, J. W., and Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research. London: Sage Publications, Inc.
Duran, K. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki etik davranışları algılama düzeylerinin ve etik ikilemleri çözümlemelerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Elo, S., Kääriäinen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K., and Kyngäs, H. (2014). Qualitative content analysis: A focus on trustworthiness. SAGE Open, 4(1), 1- 10. doi: 10.1177/2158244014522633
Flynn, F. J., and Adams, G. S. (2009). Money can’t buy love: Asymmetric beliefs about gift price and feelings of appreciation. Journal of Experimental Social Psychology, 45(2), 404-409. doi: 10.1016/j.jesp.2008.11.003
Guba, E. G., and Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. ECTJ, 30(4), 233-252. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/30219846
Hafernik, J. J, Messerschmitt, D. S., and Vandrick, S. (2013). Ethical issues for ESL faculty social justice in practice. New York: Routlegde.
Holloway, I., and Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Oxford: Blackwell Science.
Hsieh, H. F., and Shannon S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qual. Health Res., 15(9), 1277-1288. doi: 10.1177/1049732305276687
Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete, 25785, 13.04.2005.
Kandemir, Y. (2015). Devlet okulu öğretmenlerinin özel okullara ilişkin tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kramer, S. N. (1949). Schooldays: A Sumerian composition relating to the education of a scribe. Journal of the American Oriental Society, 69(4), 199-215. doi: 10.2307/596246
Martínez‐Alemán, A. M. (2007). The nature of the gift: Accountability and the professor‐student relationship. Educational Philosophy and Theory, 39(6), 574- 591. doi: 10.1111/j.1469-5812.2007.00307.x
Mauss, M. (2005). Sosyoloji ve antropoloji [Sociologie et anthropologie] (Ö. Doğan, Çev.). Ankara: Doğu Batı. (1950)
Miles, M. B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2015). Eğitimciler için mesleki etik ilkeler konulu genelge. https://personel.meb.gov.tr/genelge_gorus_yonerge/ET%C4%B0K%20GENE LGE.pdf adresinden erişilmiştir.
Park, S. Y. (1998). A comparison of Korean and American gift‐giving behaviors. Psychology & Marketing, 15(6), 577-593. doi: 10.1002/(SICI)1520- 6793(199809)15:6<577::AID-MAR6>3.0.CO;2-3
Patico, J. (2002) Chocolate and cognac: Gifts and the recognition of social worlds in Post-Soviet Russia. Ethnos, 67(3), 345-368, doi: 10.1080/0014184022000031202
Sakarya, C. I. (2006). Türk kültüründe hediyeleşme geleneği ve hediyeler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Schmid, W. (2018). Hediye vermek ve hediye almak üzerine [Vom schenken und beschenktwerden] (T. Bora, Çev.). İstanbul: İletişim Yayıncılık. (2017)
Schwartz, B. (1967). The social psychology of the gift. American Journal of Sociology, 73(1), 1-11. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/2776124
Sharts-Hopko, N. C. (2002). Assessing rigor in qualitative research. The Journal of the Association of Nurses in AIDS Care (JANAC), 13(4), 84-86. doi: 10.1016/S1055-3290(06)60374-9
Şeker, A. (2018). Özel günlerde hediye satın alma davranışları: Batman örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Şen, M. L. (2019). Kamu görevlilerini yoldan çıkaran bubi tuzakları: Hediye ve kişisel kullanım amacıyla yapılan bağışlar. Enderun Dergisi, 3(2), 86-97. http://www.etik.gov.tr/wp-content/uploads/2019/03/mustafalutfisenkamugorevlileriniyoldancikaranbubituzaklari.pdf adresinden erişilmiştir.
Taşçı, B. İ. (2012). Türk kamu yönetiminde hediye alma ve verme sorunu. Türk İdare Dergisi, 84(475), 119-130.
Tomak, A., and Güney, E. (2014). Gift tradition as a cultural value and exlibris. International Journal of Ex-libris, 1(2), 33-41. Retrieved from http://exlibrist.net/index.php/exlibrist/article/view/18 Türk Dil Kurumu. (2020). Hediye. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
Waggoner, K. (2019). Ethical issues of teachers accepting gifts from students. Retrieved from https://careertrend.com/ethics-in-the-teaching-profession13654492.html
Worthington, M. (2013). Differences between phenomenological research and a basic qualitative research design. Retrieved from https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/PPP436/DifferencesBetweenP henomenologicalResearchAndBasicQualitativeResearchDesign.pdf
Yau, O. H., Chan, T. S., and Lau, K. F. (1999). Influence of Chinese cultural values on consumer behavior: A proposed model of gift-purchasing behavior in Hong Kong. Journal of international consumer marketing, 11(1), 97-116. doi: 10.1300/J046v11n01_07
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin