Emre Esat TOPALOĞLU, Çiğdem KURT CİHANGİR

Risk İştahının Pay Piyasa Getirisi ve Volatilitesine Etkisi: FIEGARCH, NARDL ve Hatemi-J Modelleri ile Borsa İstanbul Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmada, yatırımcıların risk iştahı göstergesi olan Risk İştahı Endeksinin (RİSE) Borsa endeksi getirisi ve volatilitesi üzerindeki etkisi 06.01.2017 – 04.03.2022 dönemi için araştırılmıştır. Risk iştahı endeksi ile borsa endeksi arasındaki simetrik ve asimetrik ilişki FIEGARCH ve NARDL yöntemleri ile, nedensellik ilişkisi ise Hatemi-J yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmanın temel katkısı, risk iştahı endeksinin, hem değişim ve seviye hesaplama yöntemlerine göre, hem de yerli, yabancı ve tüm yatırımcı grupları için ayrı ayrı analiz edilmesidir. Elde edilen bulgulara göre, yerli ve tüm yatırımcıların risk iştahı endeksleri ile borsa endeks getirisi arasında simetrik pozitif ilişki tespit edilmiştir. Yerli, yabancı ve tüm yatırımcılar risk iştahı endeksleri ile borsa endeks volatilitesi arasında da pozitif simetrik ilişkiler tespit edilmiştir. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi açısından ise yerli, yabancı ve tüm yatırımcılar risk iştahı endekslerindeki pozitif şoklardan borsa endeksi getirisindeki negatif şoklara doğru nedensellik ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre, yatırımcı risk iştahının gelecekteki getirileri ve volatiliteyi etkilediği belirlenmiştir. Dolayısıyla bulguların hem teorik olarak hem de uygulamada değerlendirilmesinin katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Risk İştahı, Risk İştahı Endeksi, Borsa Endeksi, FIEGARCH, Hatemi-J Nedensellik

The Effect of Risk Appetite on Equity Market Return and Volatility: A Study on Borsa Istanbul with FIEGARCH, NARDL and Hatemi-J Models

In this study, the effect of the Risk Appetite Index (RISE), which is the risk appetite indicator of investors, on the stock market index return and volatility is investigated for the period of 06.01.2017 - 04.03.2022. The symmetrical and asymmetrical relationship between the risk appetite index and the stock market index is analyzed by FIEGARCH and NARDL methods, and the causality relationship is analyzed by the Hatemi-J method. The main contribution of the study is the analysis of the risk appetite index, both according to the change and level calculation methods, and separately for domestic, foreign and all investor groups. According to the findings, a symmetrical positive relationship is found between the risk appetite indices of domestic and all investors and the stock market index return. Positive symmetrical relationships are also found between domestic, foreign and all investors' risk appetite indices and stock market index volatility. In terms of the causality relationship between the variables, it has been determined that there is a causal relationship from positive shocks in the risk appetite indexes of domestic, foreign and all investors to negative shocks in the stock market index return. According to these results, it has been determined that investor risk appetite affects future returns and volatility. Therefore, it is thought that the evaluation of the findings both theoretically and practically will contribute.

Keywords:

Risk Appetite, Risk Appetite Index, Stock Index, FIEGARCH,

PDF

___

Akçalı, B. Y., Mollaahmetoğlu, E., ve Altay, E. (2019). Borsa İstanbul ve Küresel Piyasa Göstergeleri Arasındaki Volatilite Etkileşiminin DCC-GARCH Yöntemi ile Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 597-614. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/925760
Akdağ, S. (2019). VIX Korku Endeksinin Finansal Göstergeler Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 235-256. http://dx.doi.org/10.17218/hititsosbil.522619 Akdağ, S., İskenderoğlu, Ö. (2019, Nisan). Risk İştahı Endeksinin Markov Rejim Modeli ile İncelenmesi: Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış, 19(2), 265-275. http://dx.doi.org/10.21121/eab.556341
Akgüneş, A. O. (2021). VIX ENDEKSİNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞMELERİN BIST ENDEKSLERİ ÜZERİNE ETKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI. Journal of Management and Economics Research, 19 (1), 237-252. http://dx.doi.org/10.11611/yead.877076 Alam, M. I., Quazi, R. M. (2003) Determinants of capital flight: An econometric case study of Bangladesh. International Review of Applied Economics, 17, pp. 85-103. https://doi.org/10.1080/713673164
Baba, N., Sakurai, Y. (2011). Predicting regime switches in the VIX index with macroeconomic variables. Applied Economics Letters, 18(15), 1415-1419. https://doi.org/10.1080/13504851.2010.539532
Baker, M., Wurgler, J. 2007. Investor Sentiment in the Stock Market. Journal of Economic Perspectives, 21 (2): 129-152. https://doi.org/10.1257/jep.21.2.129
Baker, M., Wurgler, J. (2006), Investor Sentiment and the Cross-section of Stock Returns, Journal of Finance, 61(4), 1645-1680 https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2006.00885.x
Baker, M., Stein, J. (2004). Market liquidity as a sentiment indicator. Journal of Financial Markets, 7 (3), 271-299. https://doi.org/10.1016/j.finmar.2003.11.005
Baker, M., Wurgler, J., Yuan, Y. 2012, Global, local, and contagious investor sentiment, Journal of Financial Economics 104, 272–287. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2011.11.002
Bandopadhyaya, A., Jones, A. 2008. Measures of investor sentiment: A comparative analysis Put–Call ratio vs. volatility index. Journal of Business & Economics Research 6, no. 8: 27–34. https://doi.org/10.19030/jber.v6i8.2458
Bathia, D., Bredin, D. (2013) An examination of investor sentiment effect on G7 stock market returns, The European Journal of Finance, 19:9, 909-937, https://doi.org/10.1080/1351847X.2011.636834
Bayrakdaroğlu, A. ve Türkün Kaya, B. (2021). BRICS-T Ülkelerinde Borsa Endeksi ile Piyasa Oynaklık-Korku Endeksi Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi ile Test Edilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (77) , 313-328. https://doi.org/10.17755/esosder.711955
Bollerslev T., Mikkelsen H.O. (1996) Modeling and pricing long memory in stock market volatility Journal of Econometrics, 73 (1), pp. 151-184. https://doi.org/10.1016/0304-4076(95)01736-4
De Long, J., Shleifer, A., Summers, L., Waldmann. R. Noise trader risk in financial markets. J. Polit. Econ., 98 (1990), pp. 703-738. https://doi.org/10.1086/261703
Demirez, D., Kandır, S. Y. (2020), Risk İştahının Pay Getirileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt 29, sayı 4, s.92-102. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1145788
Guo, W., Wohar, M.E. (2006). Identifying regime changes in market volatility. The Journal of Financial Research, 29(1), 79–93. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/j.1475-6803.2006.00167.x
Harvey, C. R., Liu, Y., Zhu, H. (2016) … and the cross-section of expected returns, The Review of Financial Studies, 29 (1) (2016), pp. 5-68, https://doi.org/10.1093/rfs/hhv059
Hatemi, J. A. (2012) Asymmetric causality tests with an application. Empirical Economics, 43 (1), pp. 447-456 https://doi.org/10.1007/s00181-011-0484-x
Hatipoğlu, M., Tekin, B. (2017). The Effects of VIX Index, Exchange Rate & Oil Prices on the BIST 100 Index: A Quantile Regression Approach. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(3), 627-634. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/371934
Ho, C., Hung, C. H. (2009). Investor sentiment as conditioning information in asset pricing Journal of Banking & Finance, 33 (5), pp. 892-903, https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2008.10.004
Kaniel, R., Saar, G., Titman, S. (2004). Individual investor sentiment and stock returns (NYU Working Paper No. SC-CFE-04-04). Retrieved from Social Science Research Network website: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1297085
Kaya, A. (2021) Menkul Kıymet Yatırımcıların Risk Alma Eğilimleri, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi Cilt: 15 Sayı: 2, 261-287. http://www.bddk.org.tr/ContentBddk/BddkDergi/dergi_0030_06.pdf
Korkmaz, T., Çevik, E.İ. (2009). Zımni Volatilite Endeksinden Gelişmekte Olan Piyasalara Yönelik Volatilite Yayılma Etkisi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar. 3(2): 87-105. https://www.bddk.org.tr/Content/docs/bddkDergiTr/dergi_0006_06.pdf
Köycü, E. (2022). Risk İştahı Endeksi ile BİST100 Endeksi Arasındaki İlişki: COVID-19 Öncesi ve Sonrası Döneme Yönelik Bir Araştırma. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (1) , 1-11. https://doi.org/10.29106/fesa.997958
Kumar, A., Lee, C. Retail investor sentiment and return comovements. J. Finance, 61 (2006), pp. 2451-2486. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2006.01063.x
Kurov, A. (2010). Investor sentiment and the stock market’s reaction to monetary policy. Journal of Banking and Finance, 34 (1), 139-149. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2009.07.010
Kurt-Cihangir, Ç. (2019). Küresel Faktörlerden Uluslararası Hisse Senedi Piyasalarına Volatilite Yayılma Etkileri. İzmir İktisat Dergisi, 34 (3), 361-383. https://doi.org/10.24988/ije.2019343860
Önem, H.B.(2021).VIX (Korku Endeksi) ile BİST Endeksleri Arasındaki Volatilite Etkileşiminin DCC-GARCH Modeliyle Analizi,İşletme Araştırmaları Dergisi, 13 (3), 2084-2095. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1248
Pesaran, M.H., Shin, Y. (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis, Faculty of Economics, University of Cambridge, Cambridge Working Papers in Economics, Working Paper No: 9514, ssp. 1-24.
Peseran, M. Hashem, Yongcheol Shin ve Richard J. Smith (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, Vol. 16, 3, ss. 289- 326. https://doi.org/10.1002/jae.616
Sağlam, K. (2020) Davranışsal Finans Perspektifinde Risk Algısı Kabul Edilen Göstergelerin İstanbul Borsası Ulusal 100 Endeksi Üzerindeki Etkisi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Saraç, T. B., İskenderoğlu, Ö., Akdağ, S. (2016). Yerli ve Yabancı Yatırımcılara Ait Risk İştahlarının İncelenmesi: Türkiye Örneği. Sosyoekonomi, 24(30), 29-44. https://doi.org/10.17233/se.2016.10.002
Sarı, S., Başakın, E. E. (2021), Borsa İstanbul Banka Endeksi’nin Veri Tabanlı Modeller ile Analiz Edilmesi, Verimlilik Dergisi, Yıl: 2021, Sayı: 3, 147-163. https://doi.org/10.51551verimlilik.691193
Sarıtaş, H. ve Nazlıoğlu, E.H.(2019), Korku Endeksi, Hisse Senedi Piyasası ve Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye için Ampirik Bir Analiz, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(4), s.542-551. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.538592
Topaloğlu, E. E. (2019). CBOE VIX Endeksi ile OECD ülke borsaları arasındaki volatilite yayılımı: CCC-MGARCH modeli ile ampirik bir araştırma. Ankara Hacı Bayramı Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 574-595. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/887893
Tversky, A., Kahneman, D. (1974). Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases. Science. 185(4157): 1124-1131. https://doi.org/10.1126/science.185.4157.1124
Whaley, R., 2000, The investor fear gauge, Journal of Portfolio Management 26, 12–17. https://doi.org/10.3905/jpm.2000.319728