TANIKLARA YEMİN VERİLMESİNE İLİŞKİN CEZA MUHAKEMESİ KANUNU HÜKÜMLERİNİN ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRMESİ

Ceza muhakemesinde tanıklara dinlenmeden önce yemin verilmesi zorunluluğu kabul edilmiştir. Çalışmada tanıkların yemin etme zorunluluğu ve istisnalarına ilişkin CMK hükümleri doktrin ve kaynak Alman CMK hükümleri dikkate alınarak incelenmiştir. Tanıklara yemin verilmesine ilişkin olarak özellikle, yemin vermeye yetkili merci, yeminin şekli ve yemin verme usulü, suç ortağı şüpheli veya sanığın yeminsiz dinlenmesi ve tanıklıktan çekinme hakkına sahip olanlara yeminden çekinme hakkının bildirilmesine ilişkin kanundaki düzenlemeler tartışılmıştır. Tanıkların yemin etme zorunluluğu ile bağlantısı nedeniyle md. 49 uyarınca tanıklıktan çekinme konusunda yemin verilmesi ve md. 60 uyarınca yeminden çekinmenin hukuki sonuçları da çalışmada ele alınmıştır. Yasal bir sebep olmaksızın yeminden çekinmenin sonuçları olarak giderlere hükmedilmesi ve yemin edilinceye kadar disiplin hapsi uygulanmasına ilişkin kanundaki düzenlemeler de eleştirel bir bakışla tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ceza muhakemesinde tanık, tanıklara yemin verilmesi, yemin etme zorunluluğu, yeminden çekinme hakkı, suç ortağı şüpheli veya sanığın yeminsiz dinlenmesi, yeminden sebepsiz çekinme

PDF

___

ARSLAN, Mehmet: “Sanığın İddia Tanığını Sınama Hakkı – Özellikle Tehlike Altındaki Gizli Tanık Meselesi”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, C. 21, Özel Sayı, 2019, s. 813-860.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 6. Madde Rehberi, Adil Yargılanma Hakkı (Ceza Hukuku Yönü), 2014, https://www.echr.coe.int/Documents/Guide_Art_6_criminal_TUR.pdf (Erişim Tarihi, 08.07.2020)
BİRTEK, Fatih: Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat, Ankara 2015.
CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2018.
DEMİRBAŞ, Timur: Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması, İzmir 1996.
GÜNGÖR, Devrim: “Ceza Muhakemesinde Tanık Beyanının Delil Değeri Üzerine Bazı Tespit ve Değerlendirmeler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, Yıl 2015, s. 307-317
EREM, Faruk: Diyalektik Açısından Ceza Yargılaması Hukuku, 6. Baskı, Ankara 1986.
ERKAN, Vehbi Umut/YÜCER, İpek: “Ayırt Etme Gücü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), 60 (3) 2011, s. 485-522.
FEYZİOĞLU, Metin: Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanıklık, Ankara 1996
GÖKCEN, Ahmet/BALCI, Murat/ALŞAHİN, M. Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2020.
GÖKTÜRK, Neslihan: “Yalan Tanıklık Suçu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XX, Yıl. 2016, Sayı: 1, s. 363-364.
GRIESBAUM, Rainer, in: Karlsruher Kommentar zur Strafprozessordnung, Rolf Hannig (Hrsg.) 8. Bası 2019 (Atıf: KK-StPO/GRIESBAUM, StPO §)
KÜHNE, Hans-Heiner: Strafprozessrecht, 8. Bası, Heidelberg, Münih 2010.
KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2006.
IGNOR, Alexander/BERTHEAU, Camilla in: LÖWE/ROSENBERG StPO, Die Strafprozeßordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz, Cilt II: §§ 48-93, 27. Bası, 2017.
İNCE TUNCER, Asuman: Yalan Tanıklık Suçu, Ankara 2020.
MEYER-GOSSNER, Lutz: Strafprozessordnung StPO, Gerichtsverfassungsgesetz, Nebengesetze und ergänzende Bestimmungen, 56. Bası, 2013.
ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar: Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Ankara 2019.
ÖZEN, Mustafa: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 3. Bası, Ankara 2018.
ÖZGENÇ, İzzet: “Suç Zanlısı Kişinin Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü ve Bunun Hukukî Sonuçları”, Hukuk Araştırmaları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 1995, Cilt 19, Sayı 1-3, s. 129 - 142.
ÖZTÜRK, Bahri/TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/SIRMA GEZER, Ö, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Bası, Ankara 2019 (Atıf: ÖZTÜRK, Editör).
ROGALL, Klaus in: Systematischer Kommentar zur Strafprozessordnung mit GVG und EMRK, Cilt I, 4. Bası 2013 (Atıf: SK-StPO/ROGALL, Cilt I, StPO §).
ROGALL, Klaus in: Systematischer Kommentar zur Strafprozessordnung Cilt II, 5. Bası 2016 (Atıf: SK- StPO/ROGALL, Cilt II, StPO §).
ROXIN, Klaus/SCHÜNEMANN, Bernd: Strafverfahrensrecht, 27. Bası, Münih 2012.
SLAWIK, Sabine in: Karlsruher Kommentar zur Strafprozessordnung, Rolf Hannig (Hrsg.) 8. Bası 2019 (Atıf: KK-StPO/SLAWIK, StPO, §).
SOYASLAN, Doğan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2016.
ŞAHİN, Cumhur: Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Ankara 2005 (Atıf: ŞAHİN, Gazi Şerhi).
ŞAHİN, Cumhur: Sanığın Kolluk Tarafından Sorgulanması, Ankara 1994: (Atıf: ŞAHİN, Sanığın Sorgulanması).
ŞAHİN, Cumhur: Ceza Muhakemesinde İspat (Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi), Ankara 2001 (Atıf: Ceza Muhakemesinde İspat).
ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Cilt I, 10. Bası, Ankara 2019 (Atıf: ŞAHİN/GÖKTÜRK, I).
ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Cilt II, 10. Bası, Ankara 2020 (Atıf: ŞAHİN/GÖKTÜRK, II).
TANER, Fahri Gökçen: Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, Ankara 2019.
TEZCAN, Durmuş/ERDEM/Mustafa Ruhan, ÖNOK/R. Murat: Ceza Özel Hukuku, 17. Bası, Ankara 2019.
TOROSLU, Nevzat/FEYZİOĞLU, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, Ankara 2018.
TOSUN, Öztekin, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, C. 1, Genel Kısım, 4. Bası, İstanbul 1984.
TURHAN, Faruk: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006.
TURHAN, Faruk: Ceza Muhakemesinde Tehlike İçindeki Tanıkların Korunması, Ankara 2009.
ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 16. Baskı, Ankara 2019.
ÜNVER, Yener: TCK’da Düzenlenen Adliyeye Karşı Suçlar, İftira, Suç Uydurma, Suç Üstlenme, Yalan Tanıklık ve Bilirkişilik, İnfaz Kurumlarından Kaçma, 5. Baskı, İstanbul 2019.
YAŞAR, Osman: Açıklamalı – İçtihatlı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Cilt 1, Ankara 1998.
YENİSEY, Feridun: Hazırlık Soruşturması ve Polis, İstanbul 1993
YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Bası, Ankara 2019.
YENİSEY, Feridun/OKTAR, Salih: Alman Ceza Muhakemesi Kanunu/Strafprozessordnung (StPO), 2. Bası, İstanbul 2015.
YURTCAN, Erdener: Ceza Yargılaması Hukuku, 12. Bası, İstanbul 2007.