Ceren KARADENİZ, Simin ŞAY, Elif SARAÇ, Ayşem YANAR

4231

Yüksek Ziraat Enstitüsüne İlişkin Etnografik Eser Koleksiyonunun Oluşturulması ve Sergilenmesi

Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Türkiye’de geleneksel el sanatları eğitimi üzerine uzmanlaşan akademik kurumların başında AnkaraÜniversitesi Ziraat Fakültesi gelmektedir. İlk adıyla Yüksek Ziraat Enstitüsü (YZE) 1933 yılında kurulmuş, 1946 yılında AnkaraÜniversitesi bünyesine dâhil olmuştur. Enstitü; Tabii İlimler, Ziraat, Baytar ve Ziraat Sanatları adlı dört fakülteden oluşmuştur.1930’larda Ziraat Sanatları Fakültesi’nde yürütülen çalışmalar ile Türkiye’nin çeşitli yörelerinden tekstil ürünleri temin edilmiş,bu ürünler fakültede ders materyali olarak kullanılmış ve ürünlerin hammadde bilgileri, dokuları, içerik ve şekil bilgileri kayıtaltına alınarak ilk akademik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Yazılı akademik belgeler el sanatları alanında yapılan çalışmalarakaynak oluşturmuş, ders materyali olarak kullanılan dokumalar ise günümüzde etnografik eser statüsüne ulaşmıştır. Yüksek ZiraatEnstitüsü’ne ait olan bu dokumalar bilimsel bir araştırma projesinin konusu haline gelmiş ve bu kapsamda Ankara ÜniversitesiGüzel Sanatlar Fakültesi bünyesinde koruma altına alınmıştır. 2017 yılında Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma ProjeleriKoordinatörlüğü’nce onaylanan ve başlatılan Ankara Üniversitesi Köylü El Sanatları Koleksiyonunun Oluşturulması başlıklı projedeYüksek Ziraat Enstitüsü’ne ait olduğu bilinen ve YZE plakasını üzerinde bulunduran dokumaların önleyici koruma çalışmalarıgerçekleştirilmiş, durum saptama (kimlik kartları hazırlama, fotoğraflayarak belgeleme, korunma durumlarını belirleme) sonucundaetkin koruma yöntemleri önerilmiştir. Çalışmada, YZE plakalı dokumalara ve ürünlere uygulanan önleyici koruma çalışmalarına veçağdaş sergileme yöntem ve teknikleriyle sergilenmesine ilişkin sürecin ayrıntılarına ve YZE plakalı ürünlere ilişkin görsel ve yazılımetinlerin yer aldığı kataloğun hazırlanma sürecine ve Köy El İşleri Sergisi’nin tasarımına yer verilmektedir.

Creation and Display Studies on Ethnographical Textiles Collection of Higher Agricultural Institute

Following the establishment of the Turkish Republic, Ankara University Faculty of Agriculture became one of the foremost academic institutions specializing in traditional handicraft education in Turkey. Founded in 1933 as the Agricultural Colllege (Yüksek Ziraat Enstitüsü), it joined Ankara University in 1946. The Institute consisted of four faculties, including Natural Sciences, Agriculture, Veterinary and Agricultural Arts. Many textile artefacts from across Turkey were brought to the Institute from various regions of Turkey to be used as course materials during the 1930s, resulting in the first academic studies on raw materials, textures, contents and forms. The Institute’s written academic documents became sources of handicraft research while the textiles used during the courses have since acquired ethnographic artefact status. Owned by the Institute, these artefacts are the subject of the project titled “Establishing the Local (Village) Handicraft Collection of Ankara University”, which was approved and initiated in 2017 by the Ankara University Coordinatorship of Scientific Research Projects. The project entailed preventive conservation work on textiles with YZE tags (preparation of ID cards, photographic documentation, condition report), resulting in proposals for active conservation interventions. This article focuses on preventive conservation work carried out on the textiles with YZE tags, as well as the preparation of a catalogue containing written and visual information about these artefacts, and the design of a handicraft exhibition showcasing these textiles.
PDF

___

  • Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim ve İmtihan Talimatnamesi. (13.10.1953). TC Resmî Gazete, 8532.
  • Arlı, M. (1983). Kuruluşundan Bu Yana Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinde El Sanatları Eğitim- Öğretim ve Araştırmaları. İ. Öztürk ve Ş. Sezgin (Yay.Haz.). 3. Ulusal El Sanatları Sempozyumu içinde (ss. 25-40). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi.
  • Avcı, J., S. (2017). Her serginin tek cümlede anlatılabilen bir mesajı olmalı. Heritage Magazine, 98-105.
  • Balázy, Á. T.& Eastop,D.(1998). Chemical principlesof textile conservation. London: Butterworth Heinemann. Bedford, L. (2001). Storytelling: The Real Work of Museums. Curator, 44(1), 27-34.
  • Bowry, S. (2015). Rethinking the curiosity cabinet: A study of visual representation in early and post modernity. Unpublished dissertation of Doctor of Philosophy, University of Leicester, United Kingdom.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
  • Canada Conservation Institute Textile Lab (2008). CCI Note 13/2 is part of CCINotes Series 13 (Textiles and Fibres). 16.04.2018 tarihinde https://www.canada.ca/en/ conservation-institute/services/conservation-preservationpublications/canadian-conservation-institute-notes/flatstorage-textiles.html adresinden erişildi.
  • Cuttle, C. (2007). Light for art’s sake: lightning for artworks and museum displays. Oxford: Elsevier Ltd.
  • Demir, Ç. (2008). Günümüz sergileme tasarımı, türleri ve Londra’dan sergileme tasarımı örnekleri. Gazi Üniversitesi GSF Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2), 51-65.
  • Dernie, D. (2006). Exhibition design. UK: Lawrence King Publishing.
  • Erbay, M. (2011). Müzelerde sergileme ve sunum tekniklerinin planlanması. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Genç, U., Torgan, E., Karadağ, R.(2014). Restoration and conservation studies of historical Ottoman flag [Poster]. 14th World Textile Conference. 26-28 Mayıs 2014, Bursa konferansında sunulmuştur.
  • Kareem, O.A. ve Alfaisal, R. (2010). Treatment, conservation and restoration of the Bedouin Dyed Textiles in The Museum of Jordanian Heritage. Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 10(1), 25-36.
  • Koyuncu Okca, A. (2014). Geleneksel dokumalarda koruma ve onarım prensipleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Anabilim Dalı, Denizli.
  • Kozocsa, B. I. (2009). The conservation of two medieval codices I. Éri (Ed.), conserving textiles: Studies in honor of Agnes Timar – Balazsy içinde (ss. 33-38). Hungary: ICCROM.
  • Kökten, H. (1996). Türk müzeciliğinde kanun, yönetmelik ve iç tüzüklerde koruma(ma). Kuruluşunun 150. yılında Türk Müzeciliği Sempozyumu III Bildirileri içinde (ss.168-175). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
  • Light for Art and Culture (2010). UK: Zumtobel Lighting GmbH.
  • Locker, P. (2013). İç mekân tasarımında stant tasarımı ve sergileme. İstanbul: Literatür Yayınları.
  • Lohrey, A. (2010). The absent heart.The Monthly, June, 46-51. London: Routledge.
  • Lord, B., Lord, D.G. ve Martin, L. (2012) (Ed.). Manual of Museum Planning: sustainable, space, facilities and operations. UK: Altamira Press. Lorenc J., Skolnick L. ve Berger C. (2010). What is exhibition design? Switzerland: RotoVision.
  • MacLeod, S. (2005).Reshaping museum museum space: architecture, design, exhibitions.
  • Madran, B. (2012). Sergi kurgu ve tasarımı. Z. Ergün (Yay. Haz.), Müze yönetimi eğitimleri içinde (ss.1-19). Diyarbakır: Diyarbakır Müze Müdürlüğü.
  • Mailand, H. F. (1980). Considerations for the care of textiles and costumes: a handbook for the non-specialist. Indianapolis: Indianapolis Museum of Art.
  • Maroney, K. (2001). Conserving art objects: answer to frequently asked questions. Cornell University: Herbert F. Johnson Museum of Art.
  • Michalski, S. (1997). The lighting decision. In Textile Symposium 97 - fabric of an exhibition: an interdisciplinary approach içinde (ss. 97-104). Ottawa: Canadian Conservation Institute.
  • MUES Envanter Modülü (2017). 25 Ekim 2017 tarihinde http:// www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,98489/muzeler-ulusalenvanter-sistemi-mues.html adresinden erişildi.
  • Müzecilik Kılavuzu (2001). 15 Eylül 2017 tarihinde http:// arkeologlardernegi.org/wp-content/uploads/2014/04/ M%C3%BCzecilik-Klavuzu1.pdf adresinden erişildi.
  • Müzeler İç Hizmetler Yönetmeliği. (1990). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı web sitesinden 20 Ekim 2017 tarihinde erişildi: http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,14442/muzeler-ichizmetler-yonetmeligi.html
  • Öztürk, İ. (2007). Koruma kültürü ve geleneksel tekstillerin korunması-onarımı. Ankara: Morfil Yayınları.
  • Saatçıoğlu, K. (2012). Giysi ve aksesuar yapımına uygun olan geleneksel dokumaların çevre ile olan etkileşimleri. Akdeniz Sanat (I. Uluslararası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu bildirileri Özel Sayısı II) 4(8), 19-23.
  • Smithsonian Institute. (2002). The making of exhibitions: Purpose, structure, roles and process. USA: Smithsonian Institute Office of Policy and Analysis.
  • Söylemezoğlu, F., Yanar, A. ve Erdoğan, E. (2017). Ankara el sanatları hakkında yazılan ilk bitirme tezlerinden bazıları. V. Uluslararası Halk Kültürü ve Sanat Etkinlikleri Sempozyumu, 12-14 Ekim 2017, Kahramankazan, Ankara, sempozyumunda sunulmuştur.
  • Templeton, R. H. (2012). Display of textiles in museum collection. 16.04.2018 tarihinde https://www.researchgate. net/search.Search.html?type=researcher&query=displ ay%20of%20textiles%20in%20museum%20collection adresinden erişildi.
  • Torgan, E., Karadağ, R. (2015). Tahribatsız ve mikro analiz yöntemleri ile arkeolojik eserlerin karakterizasyonu. 31. Arkeometri Sonuçları Toplantısı 11-15 Mayıs 2015 içinde (ss. 119-130). Ankara: TC Kültür ve Turizm Bakanlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
  • TS 250 EN 1049-2. (1996). Tekstil- dokunmuş kumaşlar-yapı analiz metotları- kısım 2-birim uzunluktaki iplik sayısının tayini. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
  • TS 7128 EN ISO 5084. (1998). Dokunmuş ve örülmüş kumaşlarda kalınlık tayini. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
  • TS/EN1773. (1998). Tekstil-kumaşlar-genişlik ve uzunluk tayini. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü.
  • Türkkan, B. (2008). İlköğretim görsel sanatlar dersi bağlamında görsel kültür çalışmaları: bir eylem araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Usulca, Ö. (2005). Tarihi dokuma kumaşların koruma ve onarım yöntemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil Anasanat Dalı, İstanbul.
  • Uygur, A. (1999). Müzelerde bulunan tarihi tekstil ürünlerinin korunmasını etkileyen koşullar ve alınabilecek önlemler. I. Ulusal Taşınabilir Kültür Valıkları Konservasyonu ve Restorasyonu Kolokyumu 6-7 Mayıs içinde (ss. 65-73). Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Uygur, A. (2000). Tekstil ürünlerinin depolama esnasındaki sararma nedenleri ve önleme yöntemleri, 4. Müzecilik Semineri 16-18 Eylül 1998, Bildiriler içinde (ss. 101-107). İstanbul: Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı.
  • Walhimer, M. (2011). Museum Exhibition Design. 26 Haziran 2017 tarihinde http://museumplanner.org/category/ museum-planning tarihinde erişilmiştir.
  • Wang, Q. ve Yanhui, L. (2016). Minds on for the wise: rethinking the contemporary interactive exhibition. Museum Management and Curatorship, 31(4), 331-348.
  • White, J. R. (2005). Hands-on archeology: real-life activities for kids. Texas: Prufrock Press Inc. Zumtobel Lighting GmbH.
  • Yanar, A. ve Karadeniz, C. (2018). Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Köylü El Sanatları Koleksiyonu kataloğu. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Ankara Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2147-8724
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Yayıncı: Koç Üniversitesi VEKAM
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Cumhuriyetin 10. Yılında Neue Zürcher Zeitung Gazetesi’nin Ankara Hakkındaki Makalesi

N. Selcen KORKMAZCAN, R. Selva KORKMAZCAN IŞIK

Mimarlık Ortamının ‘Sessiz’ Aktörlerinden Reha Ortaçlı ve Ankara’daki Bilinmeyen Apartman Yapıları: Nihat Erim Apartmanı ve Ortaçlı Apartman(lar)ı

Umut ŞUMNU, Selim Sertel ÖZTÜRK

Türkiye’de Nazi Almanya Propagandasına Bir Örnek: Ankara ve İstanbul’da Alman Mimari Sergileri

Evren KÜÇÜK

Ankara Kent Parklarının Kullanımının Belirlenmesi

Sibel ÖNAL, Mehmet SAĞIR

Yüksek Ziraat Enstitüsüne İlişkin Etnografik Eser Koleksiyonunun Oluşturulması ve Sergilenmesi

Ceren KARADENİZ, Simin ŞAY, Elif SARAÇ, Ayşem YANAR

Ankara’nın Sosyo-Kültürel Bir Değeri Olarak MKE Ankaragücü: Taraftarların Gözünden Kent ve Kulüp

Mustafa Berkay AYDIN