Ankara’nın Sosyo-Kültürel Bir Değeri Olarak MKE Ankaragücü: Taraftarların Gözünden Kent ve Kulüp
MKE Ankaragücü İstanbul’da kurulmuş ve daha sonra Ankara’ya taşınmış bir futbol kulübüdür. Kulübün İstanbul’dan Ankara’yataşınması Kurtuluş Savaşı’na dayanır. İmalat-ı Harbiye işçileri, öğrencileri ve ustaları tarafından kurulmuş bir futbol kulübü olarakAnkaragücü, 1920’lerden sonra Ankara’da hem sosyal hem de kültürel anlamda etkili bir temsil oluşturmayı başarmıştır.Ankaragücü kitlesel taraftarlarıyla yıllar boyunca Ankara’daki en fazla ilgi çeken kulüp unvanına sahiptir. Basit biçimde kulübünkısıtlı sportif başarılarıyla açıklanamayacak olan bu büyük destek, Ankaragücü’nün tarihinden, işçi takımı oluşundan ve kentle olanilişkisinden kaynaklanmaktadır. Kulüp, kentin farklı bölgelerini de kapsayacak biçimde ‘eski Ankara’ ve ‘yeni öteki Ankara’nıntarihsel ve kitlesel desteğini elde etmeyi başarmıştır.Çalışma, kulübün tarihsel süreçleri ve kentle olan ilişkisinin yanı sıra, taraftarların kent, kulüp ve aidiyetleri üzerine odaklanmaktadır.Derinlemesine görüşmelere ek olarak, Ankara ve kulüp genel temaları etrafında bir odak grup çalışması yürütülmüştür. KulübünAnkara’da üstlendiği rolü ve temsilini vurgulamanın yanında çalışma aynı zamanda taraftarların gözünden Ankara’yı keşfetmeyedönük bir çabayı da içermektedir.
MKE Ankaragücü As a Socio-Cultural Value of Ankara: The City and the Club in the Eyes of Its Fans
MKE Ankaragücü is a football club that was founded in Istanbul and but then moved to Ankara –a journey that dates back to the War of Independence. As a football club founded by the workers, students and masters of the War Materiel Manufacturer’s Group (İmalat-ı Harbiye), Ankaragücü succeeded in creating an effective representation in both the social and cultural life of Ankara after the 1920s. Backed by its fan masses, Ankaragücü has been celebrated for many years as the most attractive sports club in Ankara. This major support, which cannot be explained simply by the club’s limited sportive success, originates from its history, of being a workers’ team, and the club’s relationship with the city. Covering all the districts of the entire city, Ankaragücü has managed to attract a massive support from the ‘Old Ankara’ and the ‘New Other Ankara’ ever since it was founded. In addition to the club’s historical development and its relationship with the city, this study focuses on the views of Ankaragücü fans concerning the city, the club and their sense of belonging. Further to in-depth interviews, the article uses a focus group study conducted around the themes of Ankara and the club. The study also tries to explore the city of Ankara in the eyes of the fans while emphasizing the club’s role and its representation in Ankara.
___
- Adnan, Z. (2005). Biz Ankaragüçlüyüz. İstanbul: İletişim
Yayınları.
- Aktüre, S. (2001). 1830’dan 1930’a Ankara’da günlük yaşam.
Y. Yavuz (Ed.)Tarih içinde Ankara II içinde (ss. 35-74).
Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
- Anderson, B. (1991). Imagined communities. London-New
York: Verso.
- Arığ, V. N. (1982). Ankaragücü tarihi. Ankaragücü Spor
Gazetesi, 1, 5-6.
- Arığ, V. N. (1996). Ankaragücü belgeseli. Ankara: MKE Yayını.
- As, N. (1977, Mart). MKE Ankaragücü. MKE Dergisi, 3, 13.
- Aydın, M. B., Hatipoğlu, D. ve Ceyhan, Ç. (2008). Endüstriyel
futbol çağında taraftarlık. İletişim Kuram ve Araştırma
Dergisi, 26, 289-316.
- Bora, T. (2001). Nasıl gençlerli oldum?. T. Bora (Ed.).
Takımdan ayrı düz koşu içinde (ss. 239-253). İstanbul:
İletişim Yayınları.
- Bourdieu, P. ve Wacquant, L. J. D. (1992). An invitation to
reflexive sociology. Oxford: Polity Press.
- Bozyiğit, A. E. (1999). Ankara’da taksicilik. Kebikeç Dergisi, 9,
177-186.
- Bromberger, C. (1998). Stadyumdaki kent. T. Bora, W. Reiter
ve R. Horak (Der.). Futbol ve kültürü: takımlar, taraftarlar,
endüstri ve efsaneler içinde (ss. 44-60). İstanbul: İletişim
Yayınları.
- Şenol Cantek, F. (2003). Yaban’lar ve yerliler: başkent olma
sürecinde Ankara. İstanbul: İletişim.
- Şenol Cantek, F. (2017). Matris, kurşun kokusu ve simit...
Başkent gazeteciliğinin membaı: Rüzgarlı Sokak. F. Ş.
Cantek (Der.). İcad edilmiş şehir: Ankara içinde (ss. 337-
347). İstanbul: İletişim.
- Ceyhan, Ç., Özbaş-Anbarlı Z. ve Ova, N. (2017). Zamanın
izinde kenti deneyimlemek: kent ve bellek üzerine otoetnografik bakışlar. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi
Kültürel Çalışmalar Dergisi (Moment Dergi), 4(1), 92-114.
- Crisis, B. (2005). İşgal altında İstanbul. İstanbul: İletişim
Yayınları.
- Çakır, S. (2011). Türkiye’de göç, kentleşme/gecekondu sorunu
ve üretilen politikalar. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 23, 209-222.
- Çamdereli, M. ve Gürer, M. (2008, Kış-Bahar). Futbolda görsel
kimlik öğesi olarak kulüp armaları. İletişim Kuram ve
Araştırma Dergisi, 26, 135-168.
- Dayıoğlu K. (2011). Ankara kabadayıları. İstanbul: İncem
Yayınevi.
- Demir, E. (2017). Tophane’den Boşnak Mahallesi’ne, İmalat-ı
Harbiye’den Ankaragücü’ne ‘top’un 600 yıllık hikayesi. F.
Şenol Cantek (Der.). İcad edilmiş şehir: Ankara içinde (ss.
444- 453). İstanbul: İletişim.
- DİSK. (1977). Demokratik sınıf ve kitle sendikacılığı, İstanbul:
DİSK Yayınları.
- Edmunds, H. (2000). The focus group research handbook. New
York: McGraw-Hill.
- Erdal, S. (2015). Osmanlı Sanatkaran Cemiyeti. Atatürk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 163-178.
- Erdönmez, M. E. ve Akı, A. (2005). Açık kamusal kent
mekanlarının toplum ilişkilerindeki etkileri. Megaron YTÜ
Mimarlık Fakültesi E-Dergisi, 1(1), 67-87.
- Erendil, A. T. ve Ulusoy, Z. (2004). İronik karşılaşmalar: kalenin
kentle ve kentin kaleyle iki karşılaşması. T. Bora (Ed.).
Şehrin zulası Ankara Kalesi içinde (ss. 221-287) İstanbul:
İletişim Yayınları.
- Ergenç, Ö. (1984). 16. yüzyıl Ankara’sı: ekonomik ve sosyal
yapısı ve kentsel özellikleri. E. Yavuz, Ü. N. Uğurel (Ed.).
Tarih İçinde Ankara, Eylül 1981 Seminer Bildirileri içinde
(ss.49-59). Ankara: ODTÜ.
- Ertuğ, A.R. (1973). Ankara sporunda 50. yıl. Ankara: TC Gençlik
ve Spor Bakanlığı Beden Terbiyesi Bölge Başkanlığı Yayını.
- Evans, D. ve Norcliffe, G. (2016). Local identities in a global
game: the social production of football space in Liverpool.
Journal of Sport and Tourism, 20(3–4), 217–232.
- Evren, B. (1998). 20’li yılların bozkır kasabası Ankara. İstanbul:
Milliyet Yayınları.
- Fuller, A. (2017). Soccer and the city: the game and its fans in
Solo and Yogyakarta. Sport in Society, 20(5-6), 675-688.
- Galanti, A. (2005). Ankara tarihi I-II. Ankara: Çağlar Yayınları.
- Giulianotti, R. (2002, February) Supporters, followers, fans, and
flaneurs. Journal of Sport and Social Issues, 26(1), 25-46.
- Guilianotti, R. ve Robertson, R. (2004). The globalization of
football: a study in the glocalization of the serious life. The
British Journal of Sociology, 55(4), 545-568.
- Günel G. ve Kılcı A. (2015). Ankara şehri 1924 haritası: eski bir
haritada Ankara’yı tanımak. Ankara Araştırmaları Dergisi,
3(1), 78-104.
- Guilianotti, R. (2005). Towards a critical antropology of voice:
The politics and poets of popular culture, Scotland and
football. Crituque of Antropology, 25(4), 339-359.
- Gomez-Bantel, A. (2016). Football clubs as symbols of regional
identities. Soccer and Society, 17(5), 692-702.
- Güneş, G. (2013). II. Dünya Savaşı yıllarında Ankara’da şehir
içi ve şehirler arası ulaşım, Ankara Araştırmaları Dergisi,
1(1), 66-74.
- Hacısoftaoğlu, İ, Akcan, F. ve Bulgu, N. (2012). Hayali cemaatler
olarak taraftar toplulukları: Ankaragücü taraftar grupları
örneği. Spor Bilimleri Dergisi 23(4), 159–176.
- Hatipoğlu, D. ve Aydın, M. B. (2007). Bastır Ankaragücü: kent,
kimlik, endüstriyel futbol ve taraftarlık. Ankara: Epos.
- Herd, K. (2017). Football’s fairy stories, memories, histories.
Manuscript for the Final Seminar 2017’de sunulmuştur.
Lund University Department of Arts and Cultural Sciences,
İsveç.
- Ionescu, S., Voicu, S. ve Gabor, R. (2010). Sociological aspects
of the ultras phenomenon in the city of Timisoara. Journal
of Physical Education and Sport, 26(1), 63-69.
- Karakışla, Y. S. (1998). Osmanlı sanayi işçisi sınıfının doğuşu,
1839-1923. D. Qataert ve E.J. Zürcher (Der.). Osmanlı’dan
Cumhuriyet Türkiye’sine işçiler 1839-1950 içinde (ss. 27-
54). İstanbul: İletişim.
- King, A. (1998). The end of the terraces: the transformation of
English football in 1990’s. London: Leicister University.
Koch, N. (2018). Sports and the city. Geography Compass.
12:e12360. https://doi.org/10.1111/gec3.12360
- Koloğlu, O. (2003). Osmanlı son döneminde iki kent ve ilişkileri.
S. Öngider (Ed.). İki şehrin hikayesi Ankara – İstanbul
çatışması içinde (ss.9-28). İstanbul: Aykırı Yayınları.
- Krueger, R. A. ve Casey M. A. (2009). Focus groups: a practical
guide for applied research (4th Edition). London : Sage.
Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation.
Psychological Review, 50, 370-396.
- Morris, D. (1981). The soccer tribe. London: Jonathan Cape.
- Özçetin, B. ve Turan, Ö. (2015). Kahire’den İstanbul’a: futbol,
siyaset ve toplumsal hareketler. Mülkiye Dergisi, 39(2), 115-
146.
- Özkan, Ö. D. (2009). Saraybosna’da futbol taraftarlığı ve
kimlik farklılaşması: Sarajevo ve Zeljezničar taraftarları.
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yeditepe Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Antropoloji Ana Bilim
Dalı, İstabul.
- Pennant, C. (2003) Congratulations, you have just met the I.C.F.
London: Blake Publishing.
- Ranc, D. (2009, February) Local politics, identity and football
in Paris, Modern and Contemporary France, 17(1), 51–65.
- Sat N. A., Gürel Üçer A. Z., Varol Ç. ve Yenigül S. B. (2017).
Sürdürülebilir kentler için çok merkezli gelişme: Ankara
metropoliten kenti için bir değerlendirme. Ankara
Araştırmaları Dergisi, 5(1), 98-107.
- Satır Ö. C. (2015). Historical and Traditional Basics of Ankara
Folk Music. Ankara Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-12.
- Sencer, M. (1969) Osmanlı toplumsal yapısı. İstanbul: Ant
Yayınları.
- Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi. (1988).
İstanbul: İletişim Yayınları.
- Spaaij, R. ve Vinas, C. (2005). Passion, politics and violence:
a socio-historical analysis of Spanish ultras. Soccer and
Society, 6(1), 79–96.
- Stemmler, T. (2000). Futbolun kısa tarihi. (N. Aça, Çev.)
Ankara: Dost.
- Şengül, T. (2006, Kasım). Cumhuriyet’in kuruluşundan
günümüze Ankara. Evrensel Gazetesi Ankara Eki, 19, 5-6.
- Şengül, T. (2009). Kentsel çelişki ve siyaset – kapitalist kentleşme
süreçlerinin eleştirisi, Ankara: İmge.
- Şenyapılı, T. (2004). Baraka’dan gecekonduya. İstanbul: İletişim
Yayınları.
- Şimşir, B. N. (2006). Ankara...Ankara...bir başkentin doğuşu.
Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Şişmanov, D. (1990). Türkiye işçi ve sosyalist hareketi. İstanbul:
Belge Yayınları.
Ş
nurov, A. (2006). Türkiye proletaryası. (Bozkaya, G. Çev.).
İstanbul: Yar Yayınları.
- Tamur, E. (2010). Ankara’da mahal isimlerine yansıyan tarih –
I. Kebikeç, 29, 57 -71.
- Tuncay, M. (2000). Türkiye’de sol akımlar I. İstanbul: BDS
Yayınları.
- Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi. (1996). İstanbul: Kültür
Bakanlığı ve Tarih Vakfı.
- Uçak, H. İ. (1999). Ankara eşkıyaları ve kabadayıları. Kebikeç
9, 187-200.
- Varlık, B. (2005). Ali Tunalı – vatana hizmette 70 yıl. İstanbul:
Tarih Vakfı Yayınları.
- Yasa, İ. (1972). The gecekondu family. Ankara Üniversitesi SBF
Dergisi, 27(3), 575-584.