Göçmen Mahallelerinde Konut Dış Mekânında Uyarlama: “Küçük Halep,” Önder Mahallesi, Ankara Örneği

Yaşanan iç savaş nedeni ile Türkiye 2011 yılından bu yana Suriye’den göç almaktadır. Bir müddet sonra sığınmacıların birkısmı farklı Avrupa ülkelerine dağılmış olsalar da büyük bir çoğunluğu, özellikle Hatay, Şanlıurfa, Adana, Ankara ve İstanbul’ayerleşmişlerdir. Bu durum, sığınmacıların bütünleşmesi ve kentlerin bu kitlesel göç hareketi için hazır hale getirilmesi konularınıgündeme getirmektedir.Çalışmada, Suriyeli sığınmacıların, sosyo-mekânsal bütünleşme süreçlerinin parçası olarak yerleştikleri bölgelerde ve konutalanlarında yaptıkları uyarlamaların araştırılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda, Ankara/Altındağ ilçesine bağlı Önder Mahallesi’ndeyaşayan Suriyelilerin kültürel aktarımlarının ve gündelik ihtiyaçlarının mekânsal yansıması olarak mahalledeki konutlarınındış mekânında yaptıkları uyarlamalar incelenmiştir. Suriyelilerin kendi yaşantılarından yeni yaşam alanlarına ne tür aktarımlaryaptıklarını ve konut dış mekânındaki değişiklikleri belirleyebilmek için öncelikle Suriye’deki yaşantıları araştırılmıştır. Çalışmada,mahalledeki mekânsal değişimi saptamak için temel olarak yerinde yapılan gözlemlerden, Suriyelilerin kendi ülkelerindeki yaşambiçimlerini ve mekânsal yansımalarını anlayabilmek için de yazın ve görsel doküman tarama tekniklerinden yararlanılmıştır.Bunlara ek olarak, mahalle muhtarı ile mülakatlar ve alanda yaşayan Suriyelilerle resmî olmayan görüşmeler yapılmıştır. Bilgitoplama sürecinde edinilen görseller üzerinden yapılan karşılaştırmalar ve bunların alan çalışması ve yazın taramasından eldeedilen verilerden yola çıkılarak yorumlanması alan çalışmasının esasını oluşturmaktadır. Çalışmanın bulguları Önder Mahallesi’neyerleşen ve giderek nüfusları artan Suriyeli sığınmacıların zaman geçtikçe bu bölgeyi kendi gündelik yaşamlarını ve yaşamtarzlarını devam ettirebilecek bir yer haline getirdiklerini, bu süreçte konut dış mekânında kendi imkân ve emekleriyle yaptıklarıuyarlamaların etkili olduğunu göstermektedir. Çalışmanın, kentlerin planlı bir şekilde göç sonucu oluşan konut ihtiyaçlarına uyumgösterebilmesi için gereken stratejilerin tespit edilmesi, konut alanlarında yapılacak düzenlemelerin göçmenlerin sosyo-mekânsalbütünleşmelerinin bir parçası olduğunun hatırlanması ve bu kabul ile göçmenlerin barınma ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelikpolitikaların geliştirilmesi konularına katkı sunabileceği beklenmektedir.

A Spatial Appropriation of the Exterior Space of Housing Units of Immigrant Neighbourhoods: The Case of “Little Halep,” Önder Neighbourhood, Ankara

Due to the civil war, Turkey has allowed in refugees from Syria since 2011. While some of these refugees have subsequently moved on to other European countries; most of them have settled in Turkish cities such as Hatay, Şanlıurfa, Adana, Ankara, and Istanbul. Consequently, the issues of integration of the refugees and the preparation of the cities for mass migration movement has became a pertinent issue. The aim of this article is to investigate the urban and interior appropriations made by Syrian refugees as part of the process of sociospatial integration in their settlements. In accordance with this objective, the appropriations of Syrians’ settlements in the neighborhood of Önder are examined in terms of how refugees have brought their culture and how it is reflected in their everyday life experiences within their environments. Therefore, the pre-war life of refugees in Syria is analyzed to be able to identify spatial similarities and differences between their lifestyles. In this study, observations on site; unofficial interviews with neighborhood representatives and refugees living in Önder; as well as literary and visual research is conducted to better understand Syrians’ lifestyle and its spatial reflections in their countries. The pre-war and current living conditions of Syrians are compared, based on the visuals and literary research conducted in the data gathering process. This is later interpreted and used as the foundation of the case study. According to the findings of the study, Syrians in Önder, whose population is increasing, have transformed their environment to a place where they can maintain their everyday life and lifestyle. It can be seen that transformations in outdoor environments, created by their own initiativeand labors, has proved effective in this process. Furthermore, it is expected that this study will determine the strategies for adapting housing needs caused by migration in the urban planning processes, as well as remind us that socio-spatial integration is part of the regulations of refugees’ housing. A further aim is to contribute to the development of housing policies that meet the requirements for refugee accommodation.

PDF

___

Abadan-Unat, N. (2002). Bitmeyen göç: konuk işçilikten ulusötesi yurttaşlığa. İstanbul: Bilgi Üniversitesi. Adıgüzel, Y. (2016). Göç sosyolojisi. Ankara: Nobel.
AFAD. (2014). Suriyeli misafirlerimiz. https://www.afad.gov. tr/upload/Node/3493/xfiles/Suriyeli-misafirlerimiz.pdf adresinden erişildi.
Akbalık, E. (2015). Çok boyutlu bir temsil aracı olarak mekân/ yer. Altüst Dergisi, 12. http://www.altust.org/2015/04/ cok-boyutlu-bir-temsil-araci-olarak-mekanyer-esraakbalik/ adresinden erişildi.
Alabidin, M.Z. (2010). The Courtyard houses of Syria. https:// muslimheritage.com/the-courtyard-houses-of-syria/ adresinden erişildi.
Alba, R. ve Nee, V. (1997). Rethinking assimilation theory for a new era of immigration. International Migration Review. 31(4), 826–874. DOI: 10.2307/2547416.
Altındağ’da bir Suriye mahallesi. (29 Ocak 2017). Milliyet Temmuz 2019’da http://www.milliyet.com.tr/pazar/ altindag-da-bir-suriye-mahallesi-2386604 adresinden erişildi.
Ankara Önder Mahallesi dönüşümden memnun! (2015). Temmuz 2019’da https://emlakkulisi.com/ankara-ondermahallesi-donusumden-memnun/397268 adresinden erişildi.
Ankara’da Suriyeli Mahallesi kalıcı mı. (2017). Mayıs 2018’de https://www.amerikaninsesi.com/a/ankara-da-suriyelimahallesi-kalici-mi/3662563.html adresinden erişildi.
Avrupa Birliği Konseyi. (2014). Sığınma, sınırlar ve göç ile ilgili Avrupa hukuku el kitabı. Belçika: Avrupa birliği resmi yayınlar ofisi. DOI:10.2811/63344.
Aytaçlı, B. (2012). Durum Çalışmasına Ayrıntılı Bir Bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1–9.
Beehive desert houses. (2019). https://www.canva.com/photos/ MABA4NBEe4Q-beehive-desert-houses/ adresinden erişildi.
Bostan, H. (2018). Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin uyum, vatandaşlık ve iskân sorunu. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), 38-88.
Bramley, G. ve Power, S. (2009). Urban form and social sustainability: The role of density and housing type. Environment and Planning B: Planning and Design, 36(1), 30-48.
Carter T.S. ve Osborne, J. (2009), Housing and neighbourhood Challenges of Refugee Resettlement in Declining InnerCity Neighbourhoods: A Winnipeg Case Study. Journal of immigrant & Refugee Studies, 7(3), 308-327. DOI:10. 1080/15562940903150097.
Carter, T. ve Polevychok, C. (2004). Housing is good social policy. Ottawa: Canadian Policy Research Networks Research Report F50. http://www.urbancenter.utoronto. ca/pdfs/elibrary/CPRN_Housing-Good-Soc-Polic.pdf adresinden erişildi.
Certeau, M. (1984). The practice of everyday life. (Çev.S. Rendall). Berkeley: University of California.
Çelik, C., D. (2009). Değişim sürecinde Türk aile yapisi ve din paradigmatik anlam ve işlev farklilaşmasi, (ss. 25–35). http://dergipark.gov.tr/download/article-file/155404. Adresinden erişildi.
Council of Europe (2010). Measurement and indicators of integration. https://www.coe.int/t/dg3/migration/ archives/documentation/Series_Community_Relations/ Measurement_indicators_integration_en.pdf adresinden erişildi.
Crang, M ve Thrift, N. (2000). Thinking space. M. Crang ve N. Thrift (Eds), Thinking space içinde (ss.167-183). New York: Routledge.
Depeli, G. (2007). Kültürel bellek ilişkisi: göçmenin evi. Kültür ve İletişim, 13(2), 9-39.
Erdem, B. (2017). Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin sosyal, siyasi ve vatandaşlık hukuku bakımından Türkiye’deki durumları. Public and Private International Law Bulletin, 37(2), 332 – 351.
Erdoğan, M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: toplumsal kabul ve uyum araştırması. https://mmuraterdogan.files.wordpress. com/2016/06/turkiyedekisuriyeliler-syrians-in-turkeyrapor-tr-en-19022015-1.pdf adresinden erişildi.
E.U. Commision ve Brussels. (2018). Second Annual Report on the Facility for Refugees in Turkey, 2. https://ec.europa.eu/ neighbourhood-enlargement/sites/near/files/14032018_ facility_for_refugees_in_turkey_second_annual_report. pdf adresinden erişildi.
Extra, G., ve Spotti, M. (2009). Language, migration and citizenship A case study on testing regimes in the Netherlands. DOI: 10.1075/dapsac.33.08ext. Geçici Koruma Yönetmeliği. (2014). Resmi Gazete (Sayı: 29153). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20146883. pdf adresinden erişildi.
Godwyn, M. ve Gittel, J.H. (2012). Sociology of organizations: Structures and Relationships. LA: SAGE.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Göç Politika ve Projeleri Dairesi Başkanlığı. (2016). Türkiye göç raporu 2015. https://www. goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/files/2016_yiik_goc_ raporu_haziran.pdf adresinden erişildi.
Harunoğulları, M. ve Cengiz, D. (2014). Suriyeli Göçmenlerin mekânsal analizi: Hatay (Antakya ) örneği. TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı 23-24 Ekim 2014 içinde (ss. 309–318). Ankara: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyasi Araştirma ve Uygulama Merkezi.
Hiebert, D. (2000). Immigration and the changing Canadian city. The Canadian Geographer, 44(1), 25–43.
Hutchinson, M. ve Dorsett, P. (2012). What does the literature say about resilience in refugee people? Implications for practice. Journal of Social Inclusion, 3(2), 55–78.
Is nomadism a transient or permanent phenomenon in the Arab world?. (2010, 18 Nisan). Copts United. https://www. copts-united.com/article.php?I=417&A=16726 adresinden erişildi.
İçduygu, A. (2015). Syrian Refugees in Turkey- The long road ahead. Washington, DC: Migration Policy Institute. http:// www.migrationpolicy.org/research/syrian-refugeesturkey-long-road-ahead adresinden erişildi.
İlkay, Y. (2016). (Re)production and appropriation of open public spaces: representational moments for urban green in Ankara. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ODTÜ.
Kaya, A. (2008). Fransa-Türkleri: Cumhuriyetçi entegrasyon modelinin eleştirisi. D. Danış ve V. İrtiş, V. (Der.), Entegrasyonun ötesinde Türkiye’den Fransa’ya göç ve göçmenlik halleri içinde (ss. 157-158). İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
Kaya, A. (2016). Syrian Refugees and Cultural Intimacy in Istanbul: “I feel safe here! Robert Schuman Centre for Advanced Studies Research Paper No. RSCAS 2016/59. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2870516 adresinden erişildi.
Kaya, A. ve Erdoğan, M. (2015). Türkiye’nin göç tarihi 14. yüzyıldan 21. yüzyıla Türkiye’ye göçler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Kirişçi, K. (2014). Misafirliğin ötesine geçerken Türkiye’nin “Suriyeli mülteciler” sınavı (Çev: S. Karaca). Ankara: Brookings Enstitüsü ve Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK).
Korkmaz, E.E. (2017). How do Syrian refugee workers challenge supply chain management in the Turkish garment industry?. University of Oxford, International Migration Institute Working Paper Series, 133, 1-18.
Köser Akçapar, S. ve Şimsek, D. (2018). The Politics of Syrian refugees in Turkey: a question of inclusion and exclusion through citizenship. Social Inclusion,6(1), 176-187. DOI: http://dx.doi.org/10.17645/si.v6i1.1323.
Kyle, G. T., Mowen, A. J. ve Tarrant, M. (2004). Linking place preferences with place meaning: An examination of the relationship between place motivation and place attachment. Journal of Environmental Psychology, 24, 439–454.
Lefebvre, H. (1991). The Production of space. Oxford: Blackwell. Lewicka, Ã, M. (2008). Place attachment, place identity, and place memory: Restoring the forgotten city past. Journal of Environmental Psychology, 28(3), 209–231.
Little, W. (2014). Introduction to sociology, 1st Canadian edition. https://opentextbc.ca/introductiontosociology/ adresinden erişildi.
Pendakur, K. ve Pendakur, R. (1998). The colour of money: earnings differentials among ethnic groups in Canada. The Canadian Journal of Economics, 31(3), 518–548.
Pèrouse, J. F. (2008). Kentsel bellek ve kent müzeleri: istanbul şehri gözlem ve merkezi deneyimi. O. Silier (Ed.), Kentler ve kent müzeleri, kent müzeleri uluslararası sempozyumu, 21-22 Nisan 2006 içinde (ss.105-110). Antalya: Tarih Vakfı Müzecilik-Sergicilik Yayınları.
Sağlam, S. (2017). Türkiye’de iç göç olgusu ve kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 5, 33–44.
Salama, A. M., Wiedmann, F. ve İbrahim, H. G. (2018). Migrant knowledge workers’ perceptions of housing conditions in gulf cities. Journal of International Migration and Integration, 19(1), 15–33.
Savaş, Ö. (2010). The collective Turkish Home in Vienna: aesthetic narratives of migration and belonging. The Journal of Architecture, Design and Domestic Space, 7(3), 313-340.
Scannel, L. ve Gifford, R., (2010). Defining Place Attachment: A Tripartite Organizing Framework. Journal of Environmental Psychology, 30(1), 1-10.
Solak, S. G. (2014). Mekân-kimlik etkileşimi ve kentsel mekândaki tezahürleri. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesi, Doktora tezi, Ankara.
Solak, S. G. (2017). Mekân-kimlik etkileşimi: kavramsal ve kuramsal bir bakış. Journal of Social Studies, 6(6), 13–15.
Sonn, C.C. (2002). Immigrant adaptation. A.T. Fisher, C.C. Sonn ve B.J. Bishop (Ed), Psychological sense of community içinde (ss. 205-211). Boston: Springer.
Suggestions for designing and building Muslim Houses. (2014). https://www.islamicity.org/8005/suggestionsfor-designing-and-building-muslim-houses/ adresinden erişildi.
Suriyeliler, harabe evleri terk etmek istemiyorlar. (2013). http:// www.musovasi.com/haber/suriyeliler_harabe_evleri_terk_ etmek_istemiyorlar-13293.html adresinden erişildi.
Syria. (t.y.). Countries and their cultures. https://www. everyculture.com/Sa-Th/Syria.html adresinden erişildi.
Syria desert Badiyat al Sham farm sheep culture Bedouin. (2011, 11 Mart). Image ID: C2M31F, https://www.alamy. com/stock-photo-syria-desert-badiyat-al-sham-farmsheep-culture-bedouin-bedouins-villages-36091483.html adresinden erişildi.
Syria fighting deeply scars Aleppo neighborhoods. (2012). https://www.yahoo.com/news/syria-fighting-deeplyscars-aleppo-neighborhoods-213139540.html adresinden erişildi.
Sözer, Ş. (2002). Non-places as the new phenomena of contemporary architectural environments. Master Thesis, Graduate School of Natural and Aplied Sciences, METU, Ankara.
Tarlabaşındaki kamulaştırmalara Danıştay’dan iptal kararı. (2014). https://t24.com.tr/haber/tarlabasindakikamulastirmalara-danistaydan-iptal-karari,264849 adresinden erişildi.
TDK. (2019). Bellek. Tük Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk. gov.tr/ adresinden erişildi.
Temel, D. G. (2018). Mekânsal bellek aktarımında göçmen mahalleleri örneği: Önder Mahallesi. B.C. Arabacıoğlu ve P. Arabacıoğlu (Ed), Tasarım ve bellek temalı ulusal tasarım sempozyumu 2018 bildiri kitabı içinde (ss. 46-56). Trabzon: UTG.
The Free Shop. (2013). https://trustsa.weebly.com/whats-news/ the-free-shop adresinden erişildi. Traditional beehive mud brick desert houses. (2019). https:// www.canva.com/photos/MADDuNh4t0k-traditionalbeehive-mud-brick-desert-houses/ adresinden erişildi.
Traditional Syrian Architecture. (2004). Corpus Levant. http:// www.rehabimed.net/Publicacions/Corpus/Manual%20 para%20el%20mantenimiento%20y%20rehabilitacion%20 de%20la%20arquitectura%20tradicional%20del%20 Libano/pdf/livret/ats_eng.pdf adresinden erişildi.
Tümtaş, M.S. ve Ergun, C. (2016). Göçün toplumsal ve mekânsal yapı üzerindeki etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(4), 1347–1359.
UNHCR. (2016). ‘Refugees’ and ‘Migrants’ Frequently Asked Questions. Refworld. https://www.refworld.org/ docid/56e81c0d4.html adresinden erişildi.
Utku Eroğlu, D., Unutulmaz, O. ve Sirkeci, İ. (2017), Turkey’s Syrian: today and tomorrow. London: Transnational Press.
Ünlü, T. S., (2017). Kent kimliğinin oluşumunda kentsel bellek ve kentsel mekân ilişkisi: Mersin örneği. Planning, 27(1), 75-93. DOI: 10.14744/planlama.2017.06078.
Vardar, N. (2015). Mülteci, göçmen, sığınmacı arasındaki farklar? BIANET. https://bianet.org/bianet/toplum/167434 -multeci-gocmen-siginmaci-arasindaki-farklar adresinden erişildi.
Weidemann, J. R. ve Anderson, S. (1985). A Conceptual framework for residential satisfaction. I. Altman, C.M. Werner (Ed), Home environments içinde (ss. 153-182). Boston: Springer.
Yeşil, S. (2009). Kültürel farklılıkların yönetimi ve alternatif bir strateji: kültürel zeka. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1, 100–131. DOI: https://doi.org/10.18493/kmusekad.32724.
YUKK. (2013, 11 Nisan). 04/01/2013 tarih ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, 91 madde. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/ 20130411-2.htm adresinden erişildi.