Ankara'da Resimli Bir Ev: Dedebayrak Evi
Osmanlı Devleti'nde kapalı aile yaşantısı bir şekilde evin planını ve bezemelerini etkilemiştir. Bezeme programı ise, her dönemiçerisinde belli başlı farklılıklarla karşımıza çıkmaktadır. 18. yüzyıl sonrası Batı etkisiyle, bezemelerde yeni üsluplar ve tekniklergörülmeye başlanır. Bu çalışmanın konusu, Ankara'da yer alan Dedebayrak Evi ve bezemeleridir. Ankara sınırları içerisindeki konutmimarisinde yer alan bezemeler; çoğunlukla geometrik bezemeler, bitkisel bezemeler ve yazılardan oluşmaktadır. Dedebayrak Evi'niözel kılan şey bu bezeme türlerini kendi içinde barındırması ve mimari tasvirlerin de yapıda yer almasıdır. Bu özelliği onu Ankaraiçerisinde tek yapmaktadır. Ayrıca yapıdaki bezemeler arasında, sanatçısı Nakkaş Mustafa'nın adının geçiyor olması, bu yapıyı daha daönemli kılmaktadır. Yalnız, yapının bezemeleri günümüze kadar ulaşmamıştır. Türkiye'de konut mimarisinin korunamama durumu,bununla beraber birçok önemli tarihi yapının günümüze kadar ulaşmama sorununu ortaya çıkarmıştır. Gerek yerel yönetimler, gerekkonut sahiplerinin yapılarla gerektiği kadar ilgilenmemeleri, bu yapıların yok olmasına neden olmaktadır. Bu durum, kent dokusunuyok etmekle beraber kent belleğine de büyük zararlar vermektedir. Bu doğrultularda yapıda yer alan bezemeler kendi içerisindeincelenecek ve Ankara'da bulunan diğer yapılarla karşılaştırılarak ortak bir fikir oluşturulmaya çalışılacaktır.
A Painted House In Ankara: Dedebayrak House
The conservative family lifestyle in the Ottoman State affected the ways that houses were planned and decorated. Different decorative programs emerged with major differences in each period. New techniques and styles began to be seen in the 18th century thanks to the influence of the West. This article will focus on the decoration of Dedebayrak House in Ankara. Decoration in the architecture found within the boundaries of Ankara consist mostly of geometrical or floral decorations and various inscriptions. The Dedebayrak House not only has these kind of decorations, but also it has these decorations in its architectural descriptions, so it makes this house the only one to have survived in Ankara. Moreover, this building is especially important as the décor included work belonging to Nakkaş Mustafa. However, these decorative features do not remain today. The situation in Turkey is such that architecture is not conserved, which leads to many historically important buildings vanishing. Neither local authorities, nor the owner of these buildings look after these buildings properly, leading their specific historical features to be lost. This situation both damages the urban fabric and harms the historical heritage of the city. Therefore, decorative features in the building will be analysed both on their own and compared to other buildings in Ankara in order to create an overall picture.
___
- Akok, M. (1951). Ankara'nın eski evleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Akok, M. ve Gökoğlu, A. (1946). Eski Ankara evleri I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Arık, R. (1988). Batılılaşma dönemi Anadolu tasvir sanatı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Arseven, C. E. (1973). Türk sanatı. İstanbul: Cem Yayınevi.
- Dede Bayrak Evi. (2016). envanter.gov.tr adresinden 15 Nisan 2016 tarihinde erişildi: http://www.envanter.gov.tr/anit/ index/detay/36525
- Günel, G. ve Kılcı, A. (2015). Ankara şehri 1924: Eski bir haritada Ankara'yı tanımak. Ankara Araştırmaları Dergisi, 3(1), 78- 104.
- Kaya, M. (2001). Kasîdetü'l-Bürde. İslam ansiklopedisi (c. 24, ss. 568-569). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Korunması Gereken Eski Eser [ilan]. (1977, 10 Ağustos). T.C. Resmi Gazete, s. 56.
- Koşay, H. (1935). Ankara budun bilgisi. Ankara: Ulus Basımevi.
- Kömürcüoğlu, E. (1950). Ankara evleri. İstanbul: İTÜ Yayınları.
- Okçuoğlu, T. (2000). 18. ve 19. yüzyıllarda Osmanlı duvar resimlerinde betimleme anlayışı. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Ögel, S. (1972). Eski bir Ankara evi. Türkiyemiz, 8, 37-43.
- Ögel, S. (1976). Zwei beispiele der schleierwand im alttürkischen wohnhaus von Ankara, IVème Congrès International d'Art Turc, (Aix-en-Provence, 10-15 Septembre 1971) içinde (ss. 167-172). Aix-en-Provence: Université de Provence.
- Renda, G. (1977). Batılılaşma döneminde Türk resim sanatı 1700- 1850. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
- Renda, G. (1985). 19. yy.'da kalemişi nakış-duvar resmi. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye ansiklopedisi (c.6, ss. 1530-1534). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Tekinalp, P. Ş. (2002). Batılılaşma dönemi duvar resmi. Türkler, 15, 440-448.
- Tekinalp, P. Ş. (2007a). Duvar resimlerinde köşk, kasır ve saraylar. K. Kahraman (d.). 150. Yılında Dolmabahçe Sarayı Uluslararası Sempozyumu bildirileri (c. II) içinde (ss.113- 131). İstanbul: TBMM Milli Saraylar.
- Tekinalp, P. Ş. (2007b). Geleneksel Antakya evlerinde yer alan boyalı nakışlar üzerine bir değerlendirme: Başkent'ten Akdeniz'e uzanan bir bezeme programı, Adalya, 10, 369-386.
- Texier, C. (2002). Küçük Asya: Coğrafyası, tarihi ve arkeolojisi (c.II). Ankara: Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı.
- ISSN: 2147-8724
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Yayıncı: Koç Üniversitesi VEKAM
Sayıdaki Diğer Makaleler
Ankara'da Resimli Bir Ev: Dedebayrak Evi
Ankara'ya Demiryoluyla Göçler ve İskan Siyaseti (1890-1910)
İhsan Seddar KAYNAR, Murat KORALTÜRK
Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar
Rusûhî İsmâil Ankaravî Bibliyografyası
Bir Soylulaştırma Örneği: Ankara'da Yerinde Islah Projesinin Beklenmedik Sonuçları