RUMELİ’DE ERKEN DÖNEM TİMAR UYGULAMASINA BİR ÖRNEK: XV. YÜZYILDA KEŞAN NAHİYESİ

Osmanlı fetih politikası gereği fethedilen bölgelerde tam bir hakimiyet sağlandıktan sonra toprakların kimlere hangi koşulda tahsis edildiği belirlenerek tahrir işlemi gerçekleşrilirdi. Rumeli’nin fethiyle birlikte ele geçirilen bölgeler gerek fethe katılan askeri sınıfa gerekse görevi karşılığında maaş olarak belli şahısların tasarrufuna bırakılmıştır. Toprakların tasarruf usulü, vergiye dahil nüfus ve araziler tahrir defterlerine kaydedilmekteydi. Tahrîr defterleri mali kayıtların dökümü niteliğinde olmakla birlikte şehir ve köy yerleşim birimlerinin idarî ve sosyal hayatına dair bilgileri içermektedir. Bu çalışmada Fatih Sultan Mehmed dönemine ait Rumeli bölgesinin erken tarihli defterlerinden 1456 yılına ait icmal defteri içinde yer alan Keşan nahiyesi ele alınmıştır. Keşan ve çevresi Rumeli’de ilk fethedilen ve iskân edilen bölgelerden biri olması sebebiyle erken dönemde Rumeli’de oluşturulan toprak sistemi, askeri ve idari teşkilatı hakkında bilgi vermesi açısından önem taşımaktadır.

AN EXAMPLE OF EARLY TIMAR PRACTICE IN RUMELI: KEŞAN IN THE XVth CENTURY

As a requirement of the Ottoman conquest policy, after full dominance was achieved in the conquered regions, the legal status of the lands was determined and it was determined to whom it was allocated and under what conditions. With the conquest of Rumelia, the conquered regions were given to both the military class participating in the conquest and certain individuals as a salary in return for their duty. The taxable population and lands on their lands were recorded in the tahrir books. Tahrîr registers contain financial records as well as information about the administrative and social life of city and village settlements. In this study, the district of Keşan, which is included in the icmal book of 1456, which is one of the early notebooks of the Rumeli region belonging to the period of Fatih Sultan Mehmed, is discussed. Since Keşan and its surroundings are one of the first conquered and settled regions in Rumelia, it is important in terms of giving information about the land system, military and administrative organization created in Rumeli in the early period.

___

  • AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi (1243-1453), C.I, Ankara 1979, s. 242-243.
  • ALTUNAN, Sema, XVI ve XVII Yüzyıllarda Rumeli Yörükleri ve Naldöken Yörük Grubu, Eskişehir Anadolu Üniversitesi SBE Doktora tezi,, 1999.
  • ATEŞ, Hacer, “Kuzey Marmara’da Bir Liman Kentinde Ticaret: XVI. Yüzyılda Tekirdağ/Rodosçuk Limanı”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 6, Temmuz- 2013, 21-38.
  • BARKAN, Ö. Lütfi , “Türkiye’de İmparatorluk Devirlerinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrîrleri, Hakana Mahsus İstatistik Defterleri”, İFM, II/1 (1940-1941), s. 20-52