Ortaçağ’da Ulemânın İktidara Karşı Kullandığı Dil/Üslûb Örneği: Abdü’l-Kayyûm, “İmam Gazzâlî’nin Mektupları” Adlı Eserinin Değerlendirmesi

mam Gazzâlî’nin Selçuklu hükümdarlarına, vezirlerine, veliahtlarına ve zamanının ilim insanlarınahitâben yazdığı mektupların toplandığı eser olan Abdü’l-Kayyûm tarafından hazırlanan İmamGazzâlî’nin Mektupları, ortaçağda ulemânın iktidara hitâben kullandığı dil ve üslûbu anlatmasıbakımından mühimdir. Eserde iktidara gönderilen mektuplarda, gününün yenileyicisi olan vezâlimlere boyun eğmeyi reddeden tam bir şuur yansıtılmaktadır. Bu mektuplar aynı zamanda,çağının olaylarını yansıtması bakımından da ilgi çekicidir. Gazzâlî’yi, Selçuklu hükümdarlarını,yetkililerini, kayırma, taraf tutma, adaletsizlik ve rüşvet gibi, o dönemde toplumun temel hastalıklarıkonusunda ikâz ettiği üslûbu incelendiği vakit bu mektuplara ilgi daha da artmaktadır. Tavsiyelerinisunarken âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerifler çerçevesinde hareket etmiştir. Bu çalışmada, iktidarakarşı kullanılacak dile örnek teşkil etmesi açısından Abdü’l-Kayyûm’un “İmam Gazzâlî’ninMektupları” adlı bu eserinin uslûbî değerlendirmesi yapılmıştır.

The Language / Style Example of the Ulama in the Middle Ages against Power: Abd al-Qayyum, The Evaluation of the Work "Imam Gazzali's Letters

Imam Gazzâlî's Letters of Imam Gazzâlî written by Abd al-Kayyûm, the work of Imam Gazzâlî's writings written to the Seljuk rulers, viziers, crown prince, and the scholars of time, are important in terms of the language and style used in the Middle Ages by the ruler. The letter in the work reflects a complete consciousness of refusing to bow to the zâlims, who are the renewers of the day. At the same time, these letters are also interesting in terms of reflecting the events of the time. Gazzâlî, Seljuk rulers, officials, such as favoritism, sides, injustice and bribery, at that time in the style of the basic diseases of society at that time when examined the interest in these letters is growing more and more interest. While presenting his recommendations, he has benefited much from verses and hadiths. In this declaration to be prepared by my person, the evaluation of the article named "Imam Gazzâlî's Letters" by Abd al-Kayyûm will be made in terms of constituting an example to the language to be used against power.

PDF

___

Abdü’l-Kayyûm. (2002). İmam Gazzâlî’nin Mektupları. (Orj.adı Letters of Al-Ghazzali, Lahor, 1982), (terc. Gürsel Uğurlu). İstanbul: İnkılâb Yayınları.
Abdü’l-Kayyûm.. (1992). Letters of Al-Ghazzali. Kitab Bhavan. India.
Annemarie, S. (2014). Tasavvufta Akıl ve Mistik Tecrübe. İslâm’da Entelektüel Gelenekler. (Farhad Daftary). İstanbul: İnsan Yayınları.
Çelikel, B. (2011). Ulemânın İhaneti: Gazzâlî’nin Ulemâ Eleştirisi. T.B.Y. Akademi. Ocak. 137-153.
Çubukçu, İ. A. (1964). Gazzâlî ve Şüphecilik. Ankara: Üniversite Basımevi.
Fârâbî, (1956). El-Medinetü’l-Fâzıla. (terc. Nâfiz Danışman). İstanbul: Maarif Basımevi.
Gazzâlî, (2004). Dinde Kırk Prensip, Kitabu’l-Erbain fî-Usûli ve’d-Dîn. (tehzip ve tekmil Abdulhalık Duran). İstanbul: Kayıhan Yayınları.
Gazzâlî, (1969). Nasihatü’l-Mülûk (Devlet Başkanlarına Nasihatler). (terc. Osman Şekerci). İstanbul: Sinan Yayınları.
Gazzâlî, (1962). el-İktisat fi’l-İ’tikâd. (haz. İ. Agâh ÇubukçuHüseyin Atay). Ankara: A. Ü.İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Gazzâlî, (1994). el-Mustasfa min İlmi’l-Usul, İslâm Hukukunda Deliller ve Yorum Metodolojisi. c. I. (terc. Yunus Apaydın). Kayseri: Rey Yayınları.
Ghazzal, Z. (2011). Ulemâ: Statüsü ve İşlevi. Ortadoğu Tarihi. (haz. Youssef M. Choueiri). İstanbul: İnkılâp Yayınları.
Güngör, E. (2003). Sosyal Meseleler ve Aydınlar. (Haz. R. Güler, E. Kılınç). İstanbul: Ötüken Neşr.
Hitti, P. K. (2011). Siyâsî ve Kültürel İslâm Tarihi. (çev. Salih Tuğ). İstanbul: İ.F.A.V. Yayınları.
Humphreys, S. R. (2004). İslâm Tarih Metodolojisi. (çev. Murtaza Bedir-Fuat Aydın). İstanbul: Litera Yayınları.
Machiavelli, N. (2013). Hükümdar. (çev. Sena Öksüz). İstanbul: Martı Yayınları.
Mâverdî, (1978). Edebü’d-Dünya ve’d-Din. Beyrut: Dâru’lİhyâ-i Ulûm.
Mâverdî, (1985). el-Ahkâmü’s-Sultâniyye ve’l-Vilâyetü’dDiniyye. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Şeşen, R. (1990). İslâm Medeniyeti Tarihi. İstanbul: İSAR Vakfı Yayınları.
Kaya, M. (2014). İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri. İstanbul: Klasik Yayınları.
Korkmaz, F. (1995). Gazzâlî’de Devlet. Ankara: T.D.V.Yayınları.
Köymen, M. A. (2011). Alp Arslan ve Zamanı. Ankara: T.T.K. Yayınları.
Lewis, B. (2011). İslâm’ın Siyasal Söylemi. (çev. Ünsal Oskay). Ankara: Phoneix Yayınları.
Taylan, N. (1994). Düşünce Sisteminin Temelleri. İstanbul: İFAV Yayınları.
Yazar, N. (2016). Gazzâlî’nin Nasihatü’l-Müluk Adlı Eserinde Hükümdarlık Teorisi, 1. Türk İslâm Siyâsî Düşüncesi Kongresi Bildiriler Kitabı. 8-10 Ekim, Aksaray. 149-161.