Muazzez HARUNOĞULLARI, İskender DÖLEK, Vedat AVCI

Nüfusun ve Yerleşmelerin Yükseltiye Göre Değişimi: Muş İli Örneği

Muşilinin de içerisinde yer aldığı Doğu Anadolu Bölge’sinin, ekonomisi tamameninsan gücü ile ayakta durmaktadır. Bu açıdan nüfusunun mekân üzerindekidağılışı ve bu dağılışı etkileyen faktörlerin ortaya konması oldukça önemlidir.Muş ilinde nüfusun %1’inin 1000-1250 m, % 69’unun 1251-1500 m, % 25’inin1501-1750 m, % 4’ü nün 1751-2000 m, % 1’inin ise 2001-2250 m yükselti basamağıaralığında, yerleşmelerin % 2’sinin 1000-1250 m, % 39’unun 1251-1500 m, %39’unun 1501-1750 m, % 17’sinin 1751-2000 m, % 3’ünün ise 2001-2250 m yükseltiaralığında yer aldığı belirlenmiştir. Muş ilinde sanayi ve makineleşmeye bağlıbir gelişim diretmesinden ziyade yayla, mağara, ekolojik, termal turizm, dağsporları (kayak) gibi ilde var olan potansiyele dayalı aktivitelere yoğunlaşmasınınilin gelişimi açısından daha gerçekçi olacağı düşünülmektedir.

Change of Population and Settlement by Elevation: Sample of Muş Province

The economy of Eastern Anatolia Region, where Muş province is located, depends completely on human power. In this sense, it is significant to reveal the distribution of the population by space and the factors affecting this distribution. In Muş province, the distribution of population was detected as 1% at 1000-1250 m, 69% at 1251-1500 m, 25% at 1501-1750 m, 4% at 1751-2000 m and 1% at 2001-2250 m elevation step and distribution of settlements was detected as 2% at 1000-1250 m, 39% at 1251-1500 m, 39% at 1501-1750 m, 17% at 1751-2000 m and 3% at 2001-2250 m elevation range. It is believed that the concentration of activities based on the current potential such as highland, cave, ecological, thermal tourism, mountain sports (skiing) is more realistic in terms of the development of Muş province instead of insisting on the development based on industry and mechanization.

PDF

___

Akbulak, C. (2010). Kara Menderes Havzası’nın (Çanakkale) Nüfus Özellikleri. Uluslararası İnsani Bilimler Dergisi, 7 (2).
Akış, A., & Başkan, H.O. (2008). Salihli’nin (Manisa) Nüfus Özellikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 23-39.
Aliağaoğlu, A., & Uğur, A. (2010). Şehir Coğrafyası. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Atalay, İ. (1983). Muş Ovası ve Çevresinin Jeomorfolojisi ve Toprak Coğrafyası. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
Atasoy, A., & Özşahin, E. (2013). Yükseltiye Bağlı Olarak Nüfus Değişir mi? Hatay Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (26), 92-108.
Atasoy, A. (2012). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Köy Yerleşmelerine Coğrafi Bir Bakış. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20).
Avcı, S. (1992). Bayburt ilinde nüfusun gelişimi ve dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi, 27, 159-179.
Avci, V. (2014). Karlıova Havzası (Bingöl) ve Çevresinin Genel ve Uygulamalı Jeomorfolojisi. Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Avci, V. (2017). Bingöl İlinde Nüfus ve Yerleşmelerin Yükselti Basamaklarına Göre Dağılımı. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 201-222.
Baykal, F., & Koçman, A. (1983). Ege Bölgesi’nde Nüfusun Alansal Dağılışı ve Sorunları. Ege Coğrafya Dergisi, 1, 100-106.
Behar, C. (2011). Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin Nüfusu 1500-1927. Tarihi İstatistikler Dizisi Cilt 2, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
Çağlıyan, A. (2005). Elâzığ İlinde Yükselti Basamaklarına Göre Kırsal Yerleşmelerin Dağılışı. Ulusal Coğrafya Kongresi (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına). 29-30 Eylül 2005.
Darkot, B. (1997). Muş. Eskişehir: İslam Ansiklopedisi.
Elibüyük, M., & Yılmaz, E. (2010). Türkiye’nin Coğrafi Bölge ve Bölümlerine Göre Yükselti Basamakları ve Eğim Grupları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8 (1), 27-55.
Erinç, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No:15.
Erol, O. (1993). Ayrıntılı Jeomorfoloji Haritaları Çizim Yöntemi. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 10, 19-37.
Eser, M. (2014). Selçuklular Döneminde Muş ve Çevresi. Turkish Studies, 9 (1), 185-207.
Günal, N. (1993). Marmara ve Ege Bölgelerinde Kır Yerleşmelerinin Yükselti Kademelerine Göre Dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi, 28, 143-154.
Güner, B., & Çiftçi, M. D. (2012). Kuruluş Yeri ve Yükselti Basamaklarına Göre Pütürge (Malatya) Köylerinin Dağılışı. III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, Hatay.
Güngör, Ş., & Bozyiğit, R. (2011). Gazipaşa İlçesi’nde (Antalya/Türkiye) Yerleşmelerin Yükseltiye Göre Dağılışının Cbs Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 267-292.
Karaburun, A., & Karakuyu, M. (2015). Türkiye’de İlçelerin ve 2012 Yılı İlçe Nüfuslarının Yükseklik ve Kıyı Yakınlığına Göre Analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 32, 74-87.
Kaya, F. (2013). Ağrı Merkez İlçede Köy Yerleşmelerinin Coğrafi Şartlarla İlişkisi. International Journal of Social Science, 6 (8), 297-328.
Kaya, G. (2005). Posof Çayı Havzası’nda Yerleşmeler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5, (1).
Kızılçaoğlu, A., & Soykan, A. (1998). Manyas İlçesinde Yükselti Basamaklarına Göre Nüfusun Dağılışı ve Gelişimi, III. Ulusal Nüfusbilim Konferansı, 02-05 Aralık 1998.
KGM (2016). Muş il sınırı (format shp). Muş: Karayolları Genel Müdürlüğü.
Koca, N. (2004). Lapseki İlçesi’nde Köy Yerleşmeleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 12.
Özdemir, M. A., & Karadoğan, S. (1996). Türkiye’de İl Merkezlerinin Coğrafi Mekanla İlişkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 271-291.
Özdemir, M. A., Yılmaz, F. K., Gür, E., & Bozyurt, O. (2016). Dinar İlçesinde Yerleşmelerin Yer Seçiminde Jeomorfolojik Etkenler, 4th International Geography Symposium-GEOMED 201.6
Öztürk, M. K. (2002). Nevşehir İli Nüfusu ve Nüfusun Eğitim Durumu (1935-1996). Hacettepe Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 249-258.
San, M. S. (1966). Doğu Anadolu ve Muş’un İzahlı Kronolojik Tarihi. Ankara: Yargıçoğlu Matbaası.
Sergün, Ü. (1994). Türkiye’de Kır Nüfusunun Yükselti Kademelerine Göre Dağılışı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 11, 7-14.
Sönmez, M. E. (2010). Muş İlinde Nüfus Hareketlerinin Nedenleri ve Sonuçları. Türk Coğrafya Dergisi, 55, 45– 57.
Şaroğlu, F. (1985). Doğu Anadolu'nun Neotektonik Dönemde Jeolojik ve Yapısal Evrimi. Ankara: MTA Raporu.
Tanoğlu, A. (1947). Türkiye'nin İrtifa Kuşakları. Türk Coğrafya Dergisi, 9 (10), 37-63.
Tanoğlu, A. (1959). Türkiye'de Nüfusun Dağılışı. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitü Dergisi,5 (10).
Tapur, T., & Tuncer, B. (2012). Çumra İlçesinde Kırsal Yerleşmeler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27.
Tekeli, İ. (2005). Türkiye’de Nüfusun Mekânsal Dağılımında Yaşanan Gelişmeler: (1935-2000). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22 (11), 85-102.
Tıraş, M. (2002). Yusufeli İlçesinde Köy Yerleşmeleri. Türk Coğrafya Dergisi, 38, 133-147.
Tıraş, M., Kaya, G., & Sevindi, C. (2009). Yusufeli İlçesinde Köy Yerleşmelerinin Coğrafi Şartlarla İlişkisi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (43).
Tolun Denker, B. (1977). Yerleşme Coğrafyası-Kır Yerleşmeleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
Tonbul, S. (1990). Bingöl Ovası ve Çevresinin İklimi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 347–374.
Tonbul, S. (1996). Bingöl Dağı’nın Volkan Morfolojisi ve Volkanizma-Tektonik İlişkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 311–340.
TUİK (2017a). Muş İlinin 2016 Yılı Nüfus Verisi. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
Tuncel, M. (2006). Muş. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
Tunçdilek, N. (1985). Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul: İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğr. Enst. Yayınları.
TÜİK (2017b). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
Tümertekin, E. (1994). Beşerî Coğrafyaya Giriş. İstanbul: İst. Üniv. Yayınları.
TDV (2014). Muş. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
Yalçınlar, İ. (1976). Türkiye'de Bazı Şehirlerin Kuruluş ve Gelişmelerinde Jeomorfolojik Temeller. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 18 (16), 53-66.
Yuca, S. (2011). Cumhuriyet Döneminin İlk Nüfus Sayımına (1927) Göre Muş İlinin Nüfus Özellikleri, Akademik Bakış Dergisi, 24, 1-31.
Yücel, T. (1987). Türkiye Coğrafyası. Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enst. Yay.
Zaman, S., & Coşkun, O. (2008). Rize İlinde Nüfus Coğrafyası Özellikleri ve Bunları Etkileyen Etmenler Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2).